Αρχείον Ιωάννου Καποδίστρια, τ. Γ΄
Title: | Αρχείον Ιωάννου Καποδίστρια, τ. Γ΄ |
Place of Publication: | Corfu |
Publisher: | Εταιρεία Κερκυραϊκών Σπουδών |
Contributors: | Δαφνής, Παναγιώτης Μιχαηλάρης |
Date of Publication: | 1980 |
Pagination: | 514 |
Subject: | Αλληλογραφία Καποδίστρια (γράμματα προς τον πατέρα του) |
Temporal coverage: | 1809-1820 |
Description: | Ο Γ΄ τόμος του «Αρχείου Καποδίστρια» περιέχει την Αλληλογραφία του Ιω. Καποδίστρια με τον πατέρα του Αντωνομαρία Καποδίστρια. Πρόκειται για 176 επιστολές που καλύπτουν χρονικά 12 χρόνια: η πρώτη επιστολή, του 1809, συντάσσεται αμέσως μετά την αναχώρηση του Ιω. Καποδίστρια από την Κέρκυρα· η τελευταία που αποστέλλεται από την πόλη Troppau (σήμερα ανήκει στην Τσεχοσλοβακία) έχει ημερομηνία 10/22 Νοεμβρίου 1820· λίγους μήνες αργότερα (Απρίλιος 1821) ο Αντωνομαρίας Καποδίστριας θα πεθάνει. |
The book in PDF: | Download PDF 72.4 Mb |
http://62.217.127.123/~jkok/kapodistrias/includes/resources/auto-thumbnails.php?img=/home/jkok/public_html/kapodistrias/uploads/book_files/8/gif/190.gif&w=550&h=800
l’ Arcivescovo, ed io ho pure degli amici fra quelli sig(no)ri altri fatti a Pietroburgo, altri fatti qui, (poicchè i più ricchi vengono a respirare di tempo in tempo in Vienna) i quali tutti contribuirebbero... Quello che fa pel momento un’ ostacolo, si è la situaz(io)ne attuale del nostro, e del loro paese. Queste p(er) altro non possono ancora durare lungam(ent)e nè quanto han(n)o durato.
Le ho scritto col mio n(ume)ro precedente speditole p(er) Benakj intorno al disguitoso affare con Naranzi. Esso mi fece innaspetat(ament)e sapere di averle tratto una campiale, e che dalla di Lei lettere di Decembre sospettavo, che ella n(on) l’ avrebbe pagata. E mi cercava p(er) questo ajuto, e soccorso. Quello che io potuto fare, si è di interessare il C(onte) Mocenigo. Esso offre 800 scudi all’ interesse del 6 p(er) %. Quindi se p(er) pagare la cambiale di Naranzi ella ha dovuto cercare a più onoroso cambio questa somma, e se ella vuole valersi di questo soccorso, se ne valga, traendomi una cambiale pagabile quaranta giorni φ.3 vista, p(er) la sud(de)ta somma. / Ove ella poi n(on) pagasse la cambiale di Naranzi, sarò io costretto di valermi di questo den(n)aro percchè quell’ altro n(on) gridi che ho sacrificato la sua parola mercantile. In tutte le maniere trovo bene che ella scrivi una lettera a Mocenigo'ringraziandolo delle buone sue dispozioni, e dell’ offerta che esso spontaneam(ent)e mi fece quando io gli raccontai storica(ment)e l’ imbarazzo nel quale Naranzi mi metteva.
Sopra l’infelice Vittorio Le ho scritto, e Le feci conoscere che non ero rispettosissimo della di Lei opinione, quanto al cercare per lui una collocaz(io)ne nei stabilimenti che sono destinati a codesti infermi... Conosco io p(er) mia propria osservaz(io)ne che quanti vi entrano, raramente vi sortano, spesso pegiorano, e non di rado finiscono disperata(ment)e i loro infelici giorni. Qualunque siasi la sua sorte, resti essa almeno sepolta in seno nostro... Percchè portarla al di fuori?... Le ho chiesto una informaz(io)ne dettagliata sulla di lui malattia, e la vorrei da Lei; ne pariarei allora a Trakk, ed ad altri celebri professori. La loro opinione, può farci sapere di qual maniera umanemente condursi col lui... La prego dunque di volermi dare questa informazione.
Non sono del tutto convinto della perfezione dei Greci, e parmi di avere conosciuto io pure in essi tutto quello che basta, a chi si studia nel mondo, p(er) vederli p(er) praticarli, p(er) essere bene con essi e p(er) n(on) aversi a pentire della di loro conoscenza... Ma se n(on) φ.3v si attachiamo ad essi/ a quali dunque si attacheremo noi?... Bisogna pure avere una Patria, un paese, un punto di appoggio?... Tutta la consideraz(io)ne che si può godere nel mondo, n(on) può essere solo prodotto delle sole nostre azioni... Ed io Le confesso, che ho sempre
p. 190
http://62.217.127.123/~jkok/kapodistrias/includes/resources/auto-thumbnails.php?img=/home/jkok/public_html/kapodistrias/uploads/book_files/8/gif/191.gif&w=550&h=800
dal p(ri)mo passo fatto in questa mia car(r)iera, ravvisato come scoppo unico, quello di farmi moll i amici fra i Greci, e per questo farmi stimare, come essere, n(on) inutile al Serviggio al quale appartengo.......
Con questo ho potuto conciliare questa stima, e tutto il poco che ho potuto fare per meritarmi la benevolenza del Ministero Imperiale; non s’ ag(g)ira che sullo stesso perno. E credo di non avere mal fatto. Almeno fin’ ora me ne sono trovato contento... Quando si fa sentire che altrove pure si può trovare un’ esistenza onorata, che n(on) siamo del tutto destituiti di rissorse, che abbiamo una terra, e che sapiamo in essa vivere, e farci apprezzare, allora i stranieri stessi ci stimano, ci rispettano, od almeno n(on) ci tengono a vile.
Qui poi colle letterarie relazioni, ho esteso maggiormente le mie connoscenze, e le coltivo di buon animo, poicchè da esse mi aspetto sempre migliori risultati, negli avvenimenti molti, ai quali è pur troppo φ. 4 ancora soggetto il paese a cui appartengiamo. / Annunziandole la mia destinaz(io)ne a Vienna Le avevo anco scritto i miei appuntamenti. Quella lettera pare perduta da quanto ella mi scrive. Ricevo dunque a un di prezzo l’ equivalente di mille duecento cinquanta talleri, all’ anno, il qualle appunta(ment)o si paga servito p(er) terziale, cioè ogni quattro mesi... Ma questo soldo, bencchè non picciolo, n(on) mi basta, e bisogna sempre cercare espedienti. Una camera, una anticamera, ed un gabinetto pel servitore, mi costa otto zecchini al mese... Due servitori, in circa altri otto... La carozza se le avessi a mese costarebbe quindici zecchini, la tengo a giornata, cioè la prendo i giorni soltanto nei queli non ne posso far a meno, essa mi costa otto, o nove zecchini... La tavola... L’ imbiancatura. La posta... Ed il vestiario ... ec. ec. ec. Ho sempre bisogno di rimontare la mia biancheria di giorno. E n(on) ho avuto il coraggio di farmi che sei camicie, e tiro innanzi colla vecchie... Ma n(on) parliamo d’ avantaggio di miserie... Veranno i migliori tempi.
Nane viene, o n(on) viene?... che n(on) si perda un tempo prezioso, ed unico. Esso n(on) ritornerà. Baccio le mani ai genitori. I soliti saluti a tutti.
Il figlio Giovanni
Αρ. 88
Βιέννη, 20Απριλίου / 2 Μαΐου 1812
Σήμερον Μέγα. Σάββατον. Αύριον Πάσχα. Εύχομαι καλάς εορτάς εις την
p. 191
http://62.217.127.123/~jkok/kapodistrias/includes/resources/auto-thumbnails.php?img=/home/jkok/public_html/kapodistrias/uploads/book_files/8/gif/192.gif&w=550&h=800
οικογένειαν και εις όλους τους φίλους και συγγενείς. Προχθές εξεπλήρωσα τα θρησκευτικά καθήκοντά μου, εφέτος δε έχω την εντύπωσιν ότι ευρίσκομαι εις γνώριμον γην, καθ’ όσον παρακολουθών τας θείας τελετάς συγκεντρώνομαι, τα ώτα μου ακροώνται και το πνεύμα μου δύναται να προσηλωθή... Εν τη Ρωσία παρηκολούθουν αφηρημένος· καθ’ όσον πάσαι αι γνώσεις μου της ρωσικής γλώσσης δεν εξήρκουν διά να εννοήσω την εκκλησιαστικήν γλώσσαν.
Έλαβον υπό του κυρίου Σταύρου Ιωάννου την υπ’ αριθ. 94 επιστολήν υμών. Η παρούσα εις απάντησιν διά της ιδίας οδού. Ανυπομονώ να γνωρίσω, οποίαν κατάληξιν έσχεν η πληγή του Ζωρζή. Ελπίζω καλήν, εκ των δοθεισών μοι ειδήσεων... Θα ήθελον να εγνώριζον μετά ποίου εμονομάχησεν και διατί... αν τούτο δεν προξενεί υμίν ενόχλησιν η στενοχώριαν... καθ’ όσον το επαναλαμβάνειν δυσάρεστα πράγματα είναι πάντοτε λυπηρόν...
Παν ό,τι υμείς προβλέπετε, όπερ και εγώ προέβλεπον, διά την δυνατότητα να έχω μίαν τοποθέτησιν, όταν η ειρήνη προς τους Τούρκους ήθελεν συναφθή, εις την Μολδαυΐαν και Βλαχίαν, υπόκειται σήμερον, εξ αιτίας των νέων κινημάτων, εις όχι ολίγας δυσκολίας... Πιστεύω ότι η αριστερά όχθη του Δουνάβεως δεν θα αποτελέση τα ρωσικά όρια. Πάντα δε τα φαινόμενα δεικνύουν ότι όταν συναφθή η ειρήνη, αι ειρημέναι επαρχίαι θα επιστρέψουν, πιθανώς υπό καλλιτέρους όρους, εις το παλαιόν αυτών διοικητικόν σύστημα. Δεν υφίσταται όθεν, ειμή η περίπτωσις μιας τοποθετήσεως, υπό τρόπον διάφορον πλησίον των Ηγεμόνων, ήτις εκ πολλών απόψεων δεν θα ήτο δι’ εμέ δυσάρεστος... Όμως, επαναλαμβάνω, ότι αυτό είναι μία υπόθεσις και ουδέν βέβαιον υπάρχει.
φ. 1v Επεζήτησα ωσαύτως και εγώ όπως διευρύνω τας γνωριμίας μου / εν τω Διπλωματικώ Σώματι και εν τω Αυστριακώ Υπουργείω· Πάντα ταύτα όμως μετ’ εκείνης της σωφροσύνης και συνέσεως, την οποίαν επιβάλλουν αι δύσκολοι περιστάσεις της παρούσης περιόδου και αι ημέτεραι προσωπικαί. Εάν εγώ επεθύμουν να γνωρίσω προσωπικώς τον Βαρώνον Τούργκουθ, θα ηδυνάμην να πράξω τούτο ευκόλως... Ούτος ζη μόνος, αποτραβηγμένος και δέχεται μόνον ξένον τινά και ένα φίλον του παλαιόν, μετά του οποίου είμαι συνδεδεμένος διά φιλίας... Όμως και επ’ αυτού οφείλει τις να βαίνη μετά ποδών εκ μολύβδου... καθ’ όσον το παν είναι πάντοτε λεπτομερώς υπολογισμένον και σήμερον κατ’ εξοχήν, πλέον ή υπολογισμένον και δεν πρέπει εξ αιτίας απλής τίνος περιεργείας να ευρεθώμεν εις την περίπτωσιν επεισοδίου τινός... Ζητείτε υμείς τον τίτλον μου παρά τη Αποστολή ημών... Δεν έχω ειμή εκείνον του υπεραρίθμου παρά τη αποστολή καθ’ όσον δεν υπήρχον κεναί θέσεις κατά την άφιξίν μου. Όμως ας μη αποδίδωμεν μεγάλην σημασίαν εις τους τίτλους... Είμαι τα μάλα ευχαριστημένος διότι ευρίσκομαι εδώ και θα ήτο δυσάρεστον δι’ εμέ εάν ώφειλον μεθ’ όλων των συναδέλφων μου και μετά του προϊσταμένου ημών να αναχωρήσωμεν διά να επιστρέψωμεν εις την Ρω-
p. 192
http://62.217.127.123/~jkok/kapodistrias/includes/resources/auto-thumbnails.php?img=/home/jkok/public_html/kapodistrias/uploads/book_files/8/gif/193.gif&w=550&h=800
σίαν. Πράγμα εξ άλλου πολύ πιθανόν εάν εκραγή ο πόλεμος εις τον Βορρά. Αι ετοιμασίαι είναι υπέρμετροι εξ αμφοτέρων των μερών... Η Ρωσία έχει υπό τα όπλα εις τα σύνορά της 800 χιλιάδας ανδρών, συμπεριλαμβανομένων και των εφεδρειών, και μη συναριθμουμένων των στρατειών του Δουνάβεως, της Περσίας και των δύο στόλων αυτής, του ενός της Βαλτικής και του ετέρου της Μαύρης Θαλάσσης, τα πληρώματα των οποίων μετατρέπονται εις ισάριθμα στρατιωτικά σώματα, ικανότατα εις χερσαίας επιχειρήσεις... Ουχ φ.2 ήττον γίνεται λόγος περί διαπραγματεύσεων και / συμφωνιών... Έστω. Όμως μου φαίνονται δύσκολοι διά να μην ειπώ αδύνατοι ένεκα της καταστάσεως εν η ευρίσκονται τα πράγματα και εν τη μια και εν τη ετέρα πλευρά.... Πιστεύεται ότι η Τουρκική κυβέρνησις αναμένει τα αποτελέσματα του Βορρά διά να αποφασίση την σύναψιν ειρήνης. Έτεροι θέλουσιν την ειρήνην συναφθείσαν... Το κατ’ εμέ πιστεύω ότι και οι μεν και οι δε απατώνται και ότι η ειρήνη θα συναφθή όταν θα αναμένωμεν αυτήν ολιγώτερον.
Έλαβον, καθώς έγραψα προς υμάς, διά της Ιταλίας την επιστολήν διά την Κόμισσαν κυρίαν Στάκελμπεργκ. Την ενεχείρισα εις αυτήν. Εδέχθη αυτήν μετά μεγίστης καλωσύνης και μοι είπεν ότι θα λάβω την απάντησιν. Υπήρξε λίαν ευαίσθητος έναντι της προσοχής υμών και ωμίλησεν πολύ κατ’ εκείνην την ημέραν διά τα παρελθόντα πράγματα εν Κωνσταντινουπόλει. Τυγχάνω πάντοτε πολλών φιλοφρονήσεων εκ μέρους του κυρίου Κόμητος και της συζύγου του και εξ όλων των απόψεων είμαι πολύ ευχαριστημένος διότι ευρίσκομαι υπό τας διαταγάς προσωπικότητος, τοιαύτης αξίας και τοσούτων αρετών.. Ούτος φαίνεται πάντοτε ικανοποιημένος διά το ελάχιστον, όπερ δύναμαι να επιτελέσω και διά την συμπεριφοράν μου... διά την οποίαν δεν αξίζω ουδενός επαίνου καθ’ όσον δεν μου στοιχίζει ουδεμίαν φροντίδα ουδέ κόπον να ζω εν μέσω ενός στενού κύκλου καλώς επιλεχθεισών γνωριμιών.
Ομιλών περί του γάμου εν τη οικογενεία, εάν εγνώριζον το ακριβές των προθέσεων του Βιάρου θα ηδυνάμην να ενδιαφερθώ, δεν θα ειπώ εδώ, αλλά αι ηγεμονίαι της Μολδαυΐας και Βλαχίας θα ηδύναντο να προσφέρουν εκ πολλών απόψεων καλάς περιπτώσεις εξ απόψεως ηθικής, θρησκευτικής φ.2v και οικονομικής... Ο Βιάρος δεν μοι απήντησεν ποτέ / κατηγορηματικώς, μόνον μου έκαμεν να διαβλέπω εις μίαν επιστολήν αυτού, την δυνατότητα να συνομιλήσωμεν περί τούτου, όταν αυτός συνοδεύων τον Νάνε θα έκαμεν το ταξίδιον διά να έλθη να με ιδη... Δεν γνωρίζω εάν το σχέδιον τούτο έλαβεν ή θα λάβη χώραν... Εάν δεν πραγματοποιηθή πρέπει εν τω μεταξύ να μου γράψη επακριβώς και εγώ θα ασχοληθώ περί τούτου. Έχομεν εκεί τον αρχιεπίσκοπον και εγώ έχω μεταξύ των κυρίων εκείνων ωσαύτως φίλους, εκ των οποίων άλλους απέκτησα εν Πετρουπόλει και άλλους ενταύθα (καθ’ όσον οι περισσότεροι πλούσιοι έρχονται από καιρού εις καιρόν να αναπνεύσουν εις την Βιέννην), οι οποίοι θα συντρέξουν... Εκείνο, όπερ επί του παρόν-
p. 193
http://62.217.127.123/~jkok/kapodistrias/includes/resources/auto-thumbnails.php?img=/home/jkok/public_html/kapodistrias/uploads/book_files/8/gif/194.gif&w=550&h=800
τος αποτελεί εμπόδιον είναι η παρούσα κατάστασις της πατρίδος ημών και της χώρας εκείνων. Αυτή όμως δεν δύναται να διαρκέση επί μακρόν εισέτι, ούτε μακρύτερον του όσον διήρκεσεν.
Έγραψα υμίν, διά της προηγουμένης επιστολής μου, της αποσταλείσης μέσω του Μπενάκη, σχετικώς προς το δυσάρεστον ζήτημα μετά του Νεράντζη. Ούτος μοι εγνώρισεν απροσδοκήτως ότι εξέδωσεν συναλλαγματικήν τινα επ’ ονόματι υμών και εκ των επιστολών υμών του μηνός Δεκεμβρίου υπωπτεύετο ότι υμείς δεν ηθέλατε εξοφλήση αυτήν. Εζήτει δε παρ’ εμού βοήθειαν και συνδρομήν διά το ζήτημα τούτο. Εκείνο, όπερ εγώ ηδυνήθην να πράξω ήτο να κινήσω την συνδρομήν του Κόμητος Μοτσενίγου. Ούτος προσφέρει 800 σκούδα με διάφορον 6%. Εάν όθεν, διά να εξοφλήσητε την συναλλαγματικήν του Ναράντζη οφείλατε να αναζητήσητε το ποσόν τούτο διά βαρυτέρου διαφόρου και εάν θελήσητε να κάμητε χρήσιν της συνδρομής ταύτης, κάμετε χρήσιν εκδίδοντες όμως μίαν συναλλαγματικήν όψεως, πληρωτέαν εντός φ.3 τεσσαράκοντα ημερών διά το ρηθέν ποσόν. / Εάν εν συνεχεία υμείς δεν εξοφλήσητε την συναλλαγματικήν του Ναράντζη, θα υποχρεωθώ εγώ να κάμω χρήσιν των χρημάτων τούτων διά να μην διαμαρτυρηθή ο άλλος διότι εθυσίασα την εμπορικήν αυτού αξιοπιστίαν. Καθ’ οιονδήποτε τρόπον εγώ ευρίσκω καλόν να γράψητε μίαν επιστολήν προς τον Μοτσενίγον, ευχαριστώντες αυτόν διά τας καλάς διαθέσεις του και διά την προσφοράν, ην αυθορμήτως ούτος μοι έκαμεν όταν τω διηγήθην καταλεπτώς την στενοχώριαν, εν η έθετεν εμέ ο Ναράντζης.
Σχετικώς προς τον δυστυχή Βίκτωρα έγραψα και εγνώρισα υμίν ότι ήμην, μετά σεβασμού, διάφορος προς την γνώμην υμών, δηλαδή να επιζητήσωμεν δι’ αυτόν εγκατάστασίν τινα εις τα ιδρύματα εκείνα, άτινα προορίζονται διά τους ασθενείς αυτούς... Γνωρίζω εξ ιδίας αντιλήψεως ότι εισερχόμενοι, σπανίως εξέρχονται, συχνότερον χειροτερεύουσιν και ουχί σπανίως θέτουν τέρμα εις τας δυστυχείς αυτών ημέρας.
Οιαδήποτε και αν είναι η τύχη αυτού, ας παραμείνη τουλάχιστον ενταφιασμένη μεταξύ ημών... Διατί να την οδηγήσωμεν εκτός της οικογενείας;... Εζήτησα παρ’ υμίν λεπτομερή πληροφόρησιν περί της ασθενείας αυτού και θα ήθελα αυτήν παρ’ υμών διά να ομιλήσω εις τον Τρακ και εις ετέρους καθηγητάς, ων η γνώμη δυνατόν να καταστήση γνωστόν εις ημάς τον τρόπον, διά του οποίου να συμπεριφερώμεθα προς αυτόν... Παρακαλώ όθεν υμάς όπως μοι γράψητε την πληροφορίαν αυτήν.
Δεν είμαι τελείως πεπεισμένος διά την τελειότητα των Ελλήνων και έχω την εντύπωσιν ότι έχω διαγνώσει εν αυτοίς ωσαύτως, πάντα όσα εξαρκώσιν εις οποίον μελετά τον κόσμον, ώστε όταν προσβλέπη εις αυτούς, συναναστρέφηται μετ’ αυτών, ευρίσκηται εν αγασταίς προς αυτούς σχέσεις να μην μετανοή, διότι έκαμε την γνωριμίαν αυτών. Όμως εάν δεν συνδεθώμεν φ.3v μετ’ αυτών, / μετά ποίων λοιπόν θα συνδεθώμεν;... Πρέπει βεβαίως να
p. 194
http://62.217.127.123/~jkok/kapodistrias/includes/resources/auto-thumbnails.php?img=/home/jkok/public_html/kapodistrias/uploads/book_files/8/gif/195.gif&w=550&h=800
έχωμεν μίαν πατρίδα, μίαν χώραν, ένα σημείον ερείσματος... Πάσα η εκτίμησις, ης δύνασθαι να χαίρης εν τω κόσμω δεν είναι δυνατόν να είναι αποτέλεσμα μόνον των πράξεων ημών... Εγώ δε εξομολογούμαι προς υμάς ότι από του πρώτου βήματος εν τη εμή σταδιοδρομία πάντοτε προέκρινα ως μοναδικόν μου σκοπόν, εκείνον του να αποκτήσω πολλούς φίλους μεταξύ των Ελλήνων και ένεκα τούτου να εκτιμώμαι πράγμα το οποίον συμβαίνει, και δεν είναι ανωφελές διά την υπηρεσίαν, εν η ανήκω.
Διά του τρόπου τούτου ηδυνήθην όπως συνδυάσω την εκτίμησιν αυτήν προς το ολίγον, όπερ ηδυνήθην να πράξω ώστε να αξιωθώ της ευμενείας του Αυτοκρατορικού Υπουργείου, όπερ περιστρέφεται περί του αυτού άξονος. Πιστεύω δε ότι δεν ενήργησα κακώς. Τουλάχιστον μέχρι τούδε είμαι ευχαριστημένος... Όταν τις δώση την δυνατότητα να γίνη αντιληπτόν ότι και αλλαχού δύναται να εύρη μίαν έντιμον υπόστασιν, και ότι δεν είμεθα τελείως εστερημένοι μέσων, και ότι έχομεν μίαν πατρίδα και ότι γνωρίζομεν να ζώμεν εν αυτή και να εκτιμώμεθα, εντεύθεν και οι ξένοι οι ίδιοι εκτιμώσιν ημάς, σέβονται ημάς ή τουλάχιστον δεν περιφρονούν ημάς.
Εν συνεχεία, διά των φιλολογικών ενταύθα σχέσεων, επεξέτεινα τα μάλα τας γνωριμίας μου και τας καλλιεργώ ευχαρίστως, καθ’ όσον εκ τούτων αναμένω πάντοτε καλλίτερα αποτελέσματα διά τα πλείστα γεγονότα εις τα οποία φ.4 δυστυχώς ακόμη υπόκειται η χώρα, εν η ανήκομεν. / Ανακοινών υμίν την εν Βιέννη τοποθέτησίν μου, σας έγραψα επί πλέον τας αποδοχάς μου. Η επιστολή αυτή εξ όσων υμείς μου γράφετε φαίνεται απολεσθείσα. Λαμβάνω λοιπόν, σχεδόν το ισόποσον προς χίλια διακόσια πεντήκοντα τάλληρα ετησίως, αι οποίαι αποδοχαί καταβάλλονται δεδουλευμέναι ανά τρίμηνον, τουτέστιν ανά τέσσαρας μήνας... Όμως τα χρήματα αυτά, μολονότι όχι ολίγα, δεν μοι εξαρκώσιν και πρέπει πάντοτε να αναζητώ πόρους. Έν δωμάτιον, είς προθάλαμος και έν δωμάτιον διά τον υπηρέτην μου κοστίζουν οκτώ τζεκίνια μηνιαίως... Δύο υπηρέται περίπου άλλα οκτώ. Η άμαξα, εάν θα διετήρουν αυτήν μηνιαίως, θα εκόστιζεν δέκα πέντε τζεκίνια, την κρατώ ημερησίως, τουτέστιν την χρησιμοποιώ μόνον κατά τας ημέρας εκείνας, εν αις δεν δύναμαι να πράξω διαφορετικά και αυτή μου κοστίζει οκτώ ή εννέα τζεκίνια. Η τροφή, η πλύσις. Το ταχυδρομείον... τα ενδύματα... κτλ., κτλ. Έχω πάντοτε ανάγκην όπως ανανεώσω τα εσώρουχα. Και δεν έσχον το θάρρος παρά να κάμω έξ υποκάμισα και εξακολουθώ να έχω τα παλαιά... Αλλά ας μη ομιλώμεν πλέον διά δυστυχίας... Θα έλθουν και καλλίτεροι καιροί.
Ο Νάνε έρχεται ή δεν έρχεται;... ας μη χάνωμεν χρόνον πολύτιμον και μοναδικόν... Ούτος δεν επανέρχεται. Ασπάζομαι τας χείρας των γονέων. Τους συνήθεις χαιρετισμούς προς άπαντας.
Ο υιός Ιωάννης
p. 195
http://62.217.127.123/~jkok/kapodistrias/includes/resources/auto-thumbnails.php?img=/home/jkok/public_html/kapodistrias/uploads/book_files/8/gif/196.gif&w=550&h=800
63
No 89
Vienna, 4/16 Maggio 1812
Jeri al mezzo giorno coll’ arrivo di un nostro corriere ho ricevuto una lettera di S.E. il Cancelliere dell’ Impero, colla quale mi ordina esso dalla parte di S.M. I(mperiale) di rendermi tosto a Bucharest p(er) dipendere colà dagli ordini di S.E. il s(igno)r Conte Koutuzoff, Generale in Capo.
Non so precisamente di cosa si tratta. Ma dalla maniera con cui mi viene annunciata la cosa, ho motivo di credere che sarò per essere contento. Parto dunque fra tre, o quattro giorni, e sia colla benedizione del Cielo e dei miei genitori... La nostra corrispondenza abbia luogo come per lo passato. Scrivo su di questo a Benackj, e lascio qui gli ordini miei alli s(igno)ri f(rate)llj Economus, ed alia casa del s(ignor) Stavro Johanni. Da Bucharest mi apprirò una strada. E la nostra corrispondenza spero che ben presto sarà p(er) essere mollo più regolare e frequente... Se la Stella avesse spedito Nane, o se avesse l’ intenzione di farlo, io lascio qui le convenevoli istruzioni, e n(on) si avrà che dirigerlo alla casa delli s(igno)ri f(rate)llj Economus, ed essi agiranno con tutto l’ amore e tutta la premura. Se il ragazzo arrivasse in questa estate esso troverà ancora qui la famiglia Mocenigo; n(on) percchè essa si possa, o debba incaricarsi di lui, ma potrà giovarli. In una parola, malgrado che io sia a Bukarest, o altrove, io consiglio, e prego che si mandi, e rispondo sempre della sua buona educazione, come se io stesso mi trovassi sul luogo.
Le ho scritto col n(ume)ro 87, 88 sull’ affare concernente il dennaro φ.lv di Naranzi. Ripetto, quando ella n(on) possa / pagare la sua cambiale, o quando un tal pagamento Le sia molto a carico, e che ella debba per esso sogiacere a degli interessi esorbitanti, il Conte Mocenigo Le offre 800 tallari all’ interesse del 6% per tutto quel discretto tempo che ella ne potrà abbisognare. Ella si valga o no di questo soccorso, credo conveniente che ella ne ringrazi con Sua lettera l’ amico.
S.E. il s(ignor) Conte di Stakelberg, in questa circostanza della mia nominaz(io)ne ha messo tutta la di lui amicizia p(er) me, nella più bella evidenza. Mi ha colmato, e mi colma di bontà, e parto penetrato dalla più viva, e dalla più profonda riconoscenza.
Non so se potrò scriverle ancora coll’ordinario venturo di martedj. Alla vigilia di una partenza poco tempo resta. Tuttavia cercarò di cogliere un rittaglio di tempo.
p. 196
http://62.217.127.123/~jkok/kapodistrias/includes/resources/auto-thumbnails.php?img=/home/jkok/public_html/kapodistrias/uploads/book_files/8/gif/197.gif&w=550&h=800
Molte cose p(er) me a tutti gli amici, e parenti. Bacio le mani ai zij, e zie. Ed imploro l’ assistenza della benediz(io)ne dei genitori, e del sacromonaco Simeone.
Il fig(lio) Giovanni
Αρ. 89
Βιέννη, 4/16 Μαΐου 181:2
Χθες την μεσημβρίαν διά της αφίξεως ενός ταχυδρόμου μας, έλαβον μίαν επιστολήν παρά της Α.Ε. του Καγκελλαρίου της Αυτοκρατορίας, δι’ ης διατάσσει εμέ, εξ ονόματος της Α.Μ. του Αυτοκράτορος, να μεταβώ ταχέως εις Βουκουρέστιον διά να τεθώ υπό τας διαταγάς της Α.Ε. του Αρχιστρατήγου, Κόμητος κυρίου Κουτούζωφ.
Δεν γνωρίζω επακριβώς περί τίνος πρόκειται. Όμως εκ του τρόπου, δι’ ου μοι ανηγγέλθη το πράγμα, έχω λόγους να πιστεύω ότι πρόκειται να μείνω ευχαριστημένος. Αναχωρώ όθεν, μετά τρεις ή τέσσαρας ημέρας και ας είναι μετά της ευλογίας του Θεού και των γονέων μου... Η αλληλογραφία ημών θα διεξάγεται ως και κατά το παρελθόν. Γράφω περί τούτου εις τον Μπενάκην, και αφήνω ενταύθα παραγγελίας εις τους αδελφούς κυρίους Οικονόμου και εις τον Οίκον του κυρίου Σταύρου Ιωάννου. Εκ Βουκουρεστίου θα εύρω μίαν οδόν. Ελπίζω δε ότι η αλληλογραφία ημών θα καταστή ταχέως, πλέον εύρυθμος και συχνή.,. Εάν η Στέλλα απέστειλεν τον Νάνι ή εάν προυτίθηται να πράξη τούτο, εγώ αφήνω τας αρμοζούσας εντολάς και δεν θα έχη παρά να αποστείλη αυτόν εις τον Οίκον των αδελφών κυρίων Οικονόμου και αυτοί θα ενεργήσουν μεθ’ όλης της αγάπης και φροντίδος. Εάν ο νέος ήθελεν αφιχθή κατά το προσεχές θέρος, θα εύρη ενταύθα εισέτι την οικογένειαν Μοτσενίγου, όχι διότι αυτή δύναται να βοηθήση ή οφείλει να επιφορτισθή της υποθέσεως ταύτης, δύναται όμως να είναι επωφελής εις αυτόν. Εν ενί λόγω, μολονότι εγώ θα ευρίσκομαι εις το Βουκουρέστιον ή αλλαχού, συμβουλεύω και παρακαλώ υμάς να αποσταλή ο νέος και θα μεριμνώ εγώ πάντοτε διά την καλήν εκπαίδευσιν αυτού, ως εάν εγώ ο ίδιος ηυρισκόμην επί τόπου.
Έγραψα υμίν διά των υπ’ αριθ. 87 και 88 επιστολών μου περί του ζητήματος, του αφορώντος εις τα χρήματα του Ναράντζη. Επαναλαμβάνω, εάν φ. 1v υμείς δεν δύνασθε / να εξοφλήσητε την συναλλαγματικήν ή εάν μία τοσαύτη εξόφλησις θα ήτο πολύ βαρεία και θα οφείλατε υμείς να περιπέσητε εις υπερβολικούς τόκους, ο Κόμης Μοτσενίγος προσφέρει υμίν 800 τάλληρα προς 6% τόκον δι’ όλον εκείνον τον χρόνον, ούτινος υμείς θα είχητε ανάγκην. Είτε
p. 197
http://62.217.127.123/~jkok/kapodistrias/includes/resources/auto-thumbnails.php?img=/home/jkok/public_html/kapodistrias/uploads/book_files/8/gif/198.gif&w=550&h=800
υμείς κάμετε χρήσιν της συνδρομής αυτής είτε όχι, πιστεύω ότι είναι πρέπον να ευχαριστήσητε δι’ επιστολής τον φίλον.
Η Α.Ε. ο Κόμης κύριος Στάκελμπεργκ, εν τη παρούση περιπτώσει του διορισμού μου έθεσεν εις την διάθεσίν μου, πάσαν την προς εμέ φιλίαν του διά του πλέον προφανούς τρόπου. Επέδειξεν προς εμέ και επιδεικνύει καλωσύνην, αναχωρώ δε κατεχόμενος υπό της πλέον ζωηράς και βαθείας ευγνωμοσύνης.
Δεν γνωρίζω εάν θα δυνηθώ να γράψω προς υμάς διά του προσεχούς τακτικού ταχυδρομείου της Τετάρτης. Κατά τας παραμονάς αναχωρήσεως, παραμένει ολίγος χρόνος. Παρ’ όλα αυτά θα επιδιώξω όπως επωφεληθώ και του ελαχίστου χρόνου.
Πολλούς χαιρετισμούς εκ μέρους μου προς άπαντας τους φίλους και συγγενείς. Ασπάζομαι τας χείρας των θείων. Και επικαλούμαι την βοήθειαν της ευλογίας των γονέων και του ιερομονάχου Συμεώνος.
Ο υιός Ιωάννης
64
No 90
Vienna, 6/18 Maggio 1812
Col numero precedente Le ho partecipato la mia destinazione p(er) Bucharest. Dovevo a quest’ ora essere partito. Ma alcuni ritardi relativi agli oggetti del servizio mi fecero rimettere la partenza e per questo Lo scrivo ancora da Vienna... Ma p(er) il venti sarò di già in viaggio... Comme Le ho scritto ignoro l’oggetto di questa mia destinazione, ed il luoco ove dovrò fare dimora, ed il tempo di questa... Quello che so si è che devo andare a Bucharest, p(er) essere là agli ordini di S.E. il Generale Kutouzoff... Da di là ove la pace coi Turchi abbia luogo, potrò scriverle con maggiore frequenza; ed ella potrà ugualmente scrivermi più spesso... Questa pace, se si vuole prestar orecchio alle lettere particolari di Constantinopoli, se n(on) è segnata è p(er) lo meno conclusa... Vedrem(m)o presto, se queste notizie sono vere o no... pajono n(on) di meno verissimili... A Bucharest trovo molte conoscenze, e molti amici. L’ arcivescovo. Il Generale Comneno il quale è VicePresidente. Tutti i Generali che abbiamo avuto a Corfu e nelle Isole, e molti altri sig(no)ri di quelle provincie che ho conosciuto a Pietroburgo. C’ è S.E. D’ Italinskj e tutto il suo seguito. Fonton, e Fontoni, Doboroff, ed altri, tutte persone colle quali ho stretta conoscenza a Pietroburgo... Questo diminuisce in parte il dispiacere di lasciare
p. 198
http://62.217.127.123/~jkok/kapodistrias/includes/resources/auto-thumbnails.php?img=/home/jkok/public_html/kapodistrias/uploads/book_files/8/gif/199.gif&w=550&h=800
Vienna, paese in cui mi sono trovato contento e per la maniera di vivere, e p(er) le conoscenze che ho fatto, e p(er) la bontà ed amicizia colle quali mi ha trattato il s(igno)r Conte di Stakelberg di cui non cessarci mai di ripettere le altre virtù e le mie eterne obligazioni. Anco in questa circostanza,
Sotto questi auspicj intraprendo il viaggio incoragito di molto, e voglio sperare che alla fine sarò p(er) fare qualche passo nella carriera mia. Mia prima cura sarà di partecipargielo quando io sia in grado di saperlo·
Da lettere ricevute dopo l’ arrivo di Mabil, e della Contessa Bulgari in Barletta,
φ.2 / Se cosi si regola questo affare ella pagherà p(er) questi ottocento tallari il 6 p(er) %, e mi sono impegnato che l’ interesse sud(det)to sarà puntualmente pagato ogni anno dal sig(no)r Papadopoli in Venezia alla s(ignor)a Contessa Mocenigo, od alla persona che il s(igno)r Conte indicherà, e che ella sarà p(er) dare su di questo gl’ordini oportuni. Ove dunque ella si serva di questo dennaro, o che Naranzi lo prenda pel pagamento delle protestate cambiali, credo necessario, che ella ne scriva direttamente al s(igno)r Conte Mocenigo, dichiarando ancora in codesta lettera, che il 6 p(er) % sarà esso come desidera esattam(en)te pagato in Venezia. Su di questo parmi inutile ogni ulteriore dichiaraz(io)ne... Ed ecco quanto io potevo fare.
Diciamo ancora una parola di Nane. Partendo io da Vienna n(on) è per questo che la Stella n(on) debba mandare il figlio, qui p(er) la sua educazione... Ho fatto la conosc(en)za di un abate ex-Gesuita, il quale tiene in pensione ancora due giovanetti Moldavi... Sotto tutti i rapporti,
1. αντί giocondare
p. 199
http://62.217.127.123/~jkok/kapodistrias/includes/resources/auto-thumbnails.php?img=/home/jkok/public_html/kapodistrias/uploads/book_files/8/gif/200.gif&w=550&h=800
ti, dopo essere entrato in tutti i dettagli relativi all’ educazione preferirei questa pensione a qualunque altra. Costa più cara, ma alla fine il dennaro è lodevolmente speso. Credo che n(on) si potrà ridurre a riceverlo meno dei 200 zecchini all’ anno... Ma con questi si avrà tutto suplito a tutto... ed in tre anni la sua educaz(io)ne potrà essere bene avanzata p(er) non diro completa.
φ.2v / Questo abate è un prodigio di pacienza, e di dottrina, e nel mestiere di educare è espertissimo. Ottimi costumi, buona e santa morale nessun, pregiudizio, e molto moltissimo onore; e religione... Se dunque si decidesse la Stella a mandare il ragazzo, si diriga ai s(igno)ri f(rate)llj Economus, e si raccomandi al s(igno)r Conte Mocenigo... E p(er) tempo mi scriva onde io posso colle mie lettere regolare anco da lontano l’ affare.
Saluto amici, parenti, e domestici. Bacio le mani ai zij, e zie; ed imploro la benediz(io)ne dei genitori, e le sante oraz(io)ni del sacromonaco Simeone.
Il fig(lio) Giovanni
Αρ. 90
Βιέννη, 6/18 Μαΐου 1812
Διά της προηγουμένης επιστολής μου ανεκοίνωσα υμίν την αναχώρησίν μου διά το Βουκουρέστιον. Ώφειλον να έχω αναχωρήσει κατ’ αυτήν την ώραν. Καθυστερήσεις όμως τινές, σχετικαί προς υποθέσεις της υπηρεσίας συνετέλεσαν ώστε να αναβάλω την αναχώρησίν μου και ένεκα τούτου σας γράφω ακόμη από την Βιέννην. Αλλά κατά την εικοστήν του μηνός θα ταξιδεύω ήδη... Καθώς έγραψα προς υμάς αγνοώ το αντικείμενον αυτής της αναχωρήσεως και τον τόπον ένθα οφείλω να διαμείνω καθώς και τον χρόνον της παραμονής αυτής... Εκείνο, όπερ γνωρίζω είναι ότι οφείλω να μεταβώ εις Βουκουρέστιον διά να τεθώ υπό τας διαταγάς της Α.Ε. του Στρατηγού Κουτούζωφ... Εντεύθεν, όταν λάβη χώραν η ειρήνη προς τους Τούρκους, θα δυνηθώ να σας γράφω μετά μεγίστης συχνότητος· και υμείς δε θα δυνηθήτε ομοίως να μοι γράφητε συχνότερον... Η ειρήνη αυτή, εάν πρέπη να δώσωμεν πίστιν εις τας ιδιωτικάς εκ Κωνσταντινουπόλεως επιστολάς, εάν δεν έχη υπογραφή έχει τουλάχιστον συμφωνηθή... Ταχέως θα ίδωμεν εάν αι ειδήσεις αυταί είναι αληθείς ή όχι... ουχ ήττον εμφανίζονται αληθοφανείς... Εις το Βουκουρέστιον θα εύρω πολλάς γνωριμίας και πολλούς φίλους. Τον αρχιεπίσκοπον. Τον Στρατηγόν Κομνηνόν, όστις είναι αντιπρόεδρος. Όλους τους στρατηγούς, ους είχαμεν εν Κερκύρα και εν ταις Νήσοις και πολλούς άλλους κυρίους εξ αυτών των επαρχιών, ους εγνώρισα εν Πετρουπόλει. Ευ-
p. 200
http://62.217.127.123/~jkok/kapodistrias/includes/resources/auto-thumbnails.php?img=/home/jkok/public_html/kapodistrias/uploads/book_files/8/gif/201.gif&w=550&h=800
ρίσκεται εκεί ο Ντ’ Ιταλίνσκυ και πάσα η ακολουθία αυτού. Ο Φοντόν, ο Φοντόνι, ο Ντομπορώφ και ετεροι, όλοι προσωπικότητες μεθ’ ων είχον στενήν γνωριμίαν εν Πετρουπόλει... Αυτά ελαττώνουν εν μέρει την δυσαρέσκειαν του να αφήσω την Βιέννην, πόλιν εν η υπήρξα ευχαριστημένος και διά τον τρόπον της ζωής και διά τας γνωριμίας, ας συνήψα, και διά την καλωσύνην και φιλίαν, μεθ’ ων συμπεριεφέρθη προς εμέ ο Κόμης κύριος Στακελμπεργκ, ούτινος ουδέποτε θα παύσω να επαναλαμβάνω τας άλλας αρετάς και τας ιδικάς μου, ατελευτήτους προς αυτόν, υποχρεώσεις. Και εν αυτή έτι τη περιστάσει, ηθέλησεν να υπερπληρώση εμέ ευγενειών, γράφων περί εμού φ.1v και / προς την Αυλήν και προς τον Υπουργόν και προς τον Στρατηγόν Κουτούζωφ, κατά τρόπον, όστις μοι δίδει την αιτίαν να είμαι πλέον ή ευχαριστημένος.
Υπό τους οιωνούς αυτούς επιχειρώ το ταξίδιον τούτο, τα μάλα ενθαρρυνθείς και θέλω να ελπίζω ότι κατά το τέλος θα δυνηθώ να επιτύχω πρόοδόν τινα εν τη εμή σταδιοδρομία. Πρώτη μέριμνά μου θα είναι να ανακοινώσω υμίν τούτο, όταν θα είμαι εις θέσιν να το γνωρίζω.
Εξ επιστολών, ληφθεισών μετά την άφιξιν του Μαβίλη και της Κομίσσης Βούλγαρη εις την Μπαρλέττα, δύναμαι να υποθέσω ότι ο Ναράντζης ηθέλησεν να αστειευθή γράφων προς εμέ ότι εξέδωσεν συναλλαγματικάς διά τα χρήματα αυτού και ότι εφοβείτο ότι υμείς θα αφήνατε αυτάς να διαμαρτυρηθώσιν. Ο Βιάρος, υπό ημερομηνίαν 2 Απριλίου, μου συστήνει να βεβαιώσω τον Ναράντζην να μείνη ήσυχος. Μέχρι της εποχής αυτής λοιπόν δεν έχει ενοχλήσει. Ούτος δε μοι γράφει ότι απέσυρεν τας ρηθείσας συναλλαγματικάς από του μηνός Δεκεμβρίου. Επαναλαμβάνω λοιπόν διά τρίτην φοράν, εκείνο, όπερ έγραφον υμίν και διά των προηγουμένων μου επιστολών... Ή ο Ναράντζης, διά να εξοφληθή, θέτει υμάς εν δυσχερεία και υμείς εξοφλήτε αυτόν, οπότε είναι δυνατόν να υπάρξη ανάγκη μιας συνδρομής και εν τοιαύτη περιπτώσει υμείς δύνασθε να εκδώσητε εξοφλητικήν επ’ ονόματι των αδελφών κυρίων Οικονόμου της Βιέννης διά το ποσόν των 800 ταλλήρων καθ’ όσον αυτοί συνεργάζονται μετά του Κόμητος Μοτσενίγου, καθώς εγώ συνεννοήθην μετ’ αυτών· ή ο Ναράντζης, ως φοβείται, ένεκα της διαμαρτυρήσεως των συναλλαγματικών υμών, έχει ανάγκην της βοήθειας αυτής, οπότε εγώ εξουσιοδοτών αυτόν να κάμη χρήσιν τούτων.
φ.2 / Εάν η υπόθεσις αυτή διακανονισθή κατ’ αυτόν τον τρόπον θα πληρώσητε υμείς διά τα οκτακόσια αυτά τάλληρα τόκον 6%, εγώ δε αναλαμβάνω όπως ο ρηθείς τόκος καταβάληται ετησίως υπό του κυρίου Παπαδοπούλου εις την Βενετίαν εις την Κόμισσαν κυρίαν Μοτσενίγου ή εις πρόσωπον, το οποίον ο Κόμης κύριος Μοτσενίγος θα υποδείξη και υμείς θα δίδητε τας επί τούτω πρεπούσας οδηγίας. Είτε, λοιπόν, υμείς θέλετε εξυπηρετηθή διά των χρημάτων τούτων είτε ο Ναράντζης ήθελεν λάβη τα χρήματα διά την εξόφλησιν των διαμαρτυρημένων συναλλαγματικών, θεωρώ αναγκαίον όπως γράψητε
p. 201
http://62.217.127.123/~jkok/kapodistrias/includes/resources/auto-thumbnails.php?img=/home/jkok/public_html/kapodistrias/uploads/book_files/8/gif/202.gif&w=550&h=800
υμείς ευθέως προς τον Κόμητα κύριον Μοτσενίγον, βεβαιώνω ακόμη αυτόν διά της επιστολής αυτής ότι το 6% θα καταβάληται, καθώς ούτος επιθυμεί να καταβάληται, επακριβώς εν Βενετία. Επί τούτου μου φαίνεται ανωφελής οιαδήποτε περαιτέρω διευκρίνησις... Ιδού δε ό,τι ηδυνήθην να πράξω.
Ας ειπώμεν ακόμη ολίγα διά τον Νάνε. Η αναχώρησίς μου εκ Βιέννης δεν αποτελεί λόγον διά να μη αποστείλη η Στέλλα τον υιόν αυτής ενταύθα διά την εκπαίδευσίν του... Εγνώρισα έναν πρώην Ιησουίτην, όστις έχει εις το οικοτροφείον του δύο εισέτι νεαρούς Μολδαυούς... Εξ όλων των απόψεων, γνωρίσας όλας τας λεπτομερείας, τας σχετικάς προς την εκπαίδευσιν, προυτίμησα το οικοτροφείον τούτο έναντι οιουδήποτε ετέρου. Είναι ακριβότερον, αλλά τα χρήματα επί τέλους θα δαπανώνται επαξίως. Πιστεύω ότι δεν δύναται να μειώση την τιμήν διά να δεχθή τον νέον, κάτω των 200 τζεκινίων ετησίως... Αλλά έναντι αυτών παρέχονται τα πάντα... Εντός δε τριών ετών η ανατροφή του είναι δυνατόν να προβή καλώς διά να μην ειπώ ότι θα φ.2v επιτελεσθή. / Ο αββάς αυτός, είναι θαύμα υπομονής, μορφώσεως και είναι εμπειρότατος του επαγγέλματος της ανατροφής. Ήθη εξαίρετα, καλή και υγιής ηθική, ουδεμία προκατάληψις και πολλή, πλείστη υπόληψις και θρησκεία... Εάν λοιπόν ήθελεν αποφασίση η Στέλλα να αποστείλη τον νέον, ας απευθυνθή προς τους αδελφούς κυρίους Οικονόμου και εις τον Κόμητα κύριον Μοτσενίγον... Ας μοι γράψη δε επί τούτου, ίνα δυνηθώ εγώ δι’ επιστολών να διευθετήσω την υπόθεσιν αυτήν και εκ του μακρόθεν.
Χαιρετώ φίλους, συγγενείς και υπηρέτας. Ασπάζομαι τας χείρας των θείων· και επικαλούμαι την ευλογίαν των γονέων και τας ιεράς δεήσεις του ιερομονάχου Συμεώνος.
Ο υιός Ιωάννης
65
No 91
Bucharest, 23 Maggio / 4 Giugno 1812
Sono arrivato in salute. A mezza strada seppi, che il Capo sotto i cui ordini venivo a servire si era S.E. l’ ammiraglio Tchitzakoff, il quale con estesissimi poteri
p. 202
http://62.217.127.123/~jkok/kapodistrias/includes/resources/auto-thumbnails.php?img=/home/jkok/public_html/kapodistrias/uploads/book_files/8/gif/203.gif&w=550&h=800
cioè il trattamento. Spero bene sotto tutti i rapporti; percchè questa conoscenza coll’ ammiraglio fu Ministro della Marina, è antica, ed a Pietroburgo avevo l’ onore di vederlo spesso, senza mai pensare, che verebbe un giorno che io sarei sotto i suoi ordini. La Providenza cosi vuole poicchè la benedizione dei genitori miei è meco, e poicchè il sacro monaco Simeone prega p(er) me, e mi implora un bon1 viaggio... Che questa sacra benedizione, e che queste preghiere mi sieno sempre in ajuto, e n(on) mi abandonino mai.
Qui ho trovato molte conoscenze. Non ho potuto p(er) altro vedere p(er) anco nessuna tranquillamente. Tutto alla sfugita, poicchè c’ è di che essere occupato, e voglio nello stesso tempo usare moderam(ent)e delle mie forze, e della mia salute nel servizio.
I miei saluti cordiali a tutti. Baccio le mani ai zij, e zie. Sia meco lo ripetto la benedizione dei genitori.
Il figlio Giovanni
Scrivo avendo meco il s(igno)r Pobroff, il quale travaglia in questo momento nella stessa mia tavola. Esso si ricorda a Lei, e le manda mille saluti. Lo stesso il S.E. Fonton, che pure è qui.
Αρ. 91
Βουκουρέστιον, 23 Μαΐου / 4 Ιουνίου LC12
Αφίχθην εν υγεία. Εν τω μέσω της διαδρομής επληροφορήθην ότι ο αρχηγός, υπό τας διαταγάς του οποίου επρόκειτο να υπηρετήσω, ήτο η ΑΕ. ο Ναύαρχος Τσιτσαγώφ, όστις έχει, μετ’ ευρυτάτων δικαιοδοσιών, την Γενικήν Διοίκησιν του επί του Δουνάβεως στρατεύματος. Η ιδιότης μου παρ’ αυτώ είναι εκείνη του προϊσταμένου και διευθυντού της Γραμματείας αυτού, κατά το διπλωματικόν αυτής μέρος. Η Α.Ε. εζήτησεν εμέ παρά τη Α.Μ. τω Αυτοκράτορι... Εγένετο ευγενώς τούτο αποδεκτόν. Ευρίσκομαι εδώ από τριών ημερών και από την στιγμήν της αφίξεώς μου ανέλαβον υπηρεσίαν. Δεν έχω όθεν, τον χρόνον να γράψω υμίν περισσότερα. Αγνοώ δε τας συνθήκας της θέσεώς μου, τουτέστιν την προς εμέ συμπεριφοράν. Ελπίζω αυτήν καλήν εξ όλων των απόψεων καθ’ όσον η γνωριμία μου μετά του Ναυάρχου, όστις διετέλεσεν Υπουργός των Ναυτικών, είναι παλαιά, και εν Πετρουπόλει έσχον την τιμήν να συναντώ αυτόν συχνά, χωρίς ποτέ
1. βενετ. αντί buono
p. 203
http://62.217.127.123/~jkok/kapodistrias/includes/resources/auto-thumbnails.php?img=/home/jkok/public_html/kapodistrias/uploads/book_files/8/gif/204.gif&w=550&h=800
να σκεφθώ ότι ήθελεν έλθη μία ημέρα, καθ’ ην θα ηυρισκόμην υπό τας διαταγάς του. Η θεία Πρόνοια βούλεται ούτως, καθ’ όσον η ευλογία των γονέων είναι μετ’ εμού και καθ’ όσον ο ιερομόναχος Συμεών δέεται υπέρ εμού και ικετεύει δι’ ένα καλό ταξίδιον Είθε αυτή η ιερά ευλογία και αυταί αι δεήσεις να υφίστανται πάντοτε εις συνδρομήν μου και ας μη εγκαταλείπουν εμέ ποτέ.
Ηύρον εδώ πολλούς γνωρίμους. Δεν ηδυνήθην όμως να ιδώ επί του παρόντος μετ’ ησυχίας ουδένα. Τα πάντα επί τροχάδην, καθ’ όσον υπάρχει πάντα κάτι, μετά του οποίου είμαι απασχολημένος και θέλω εν ταυτώ να χρησιμοποιήσω μετρίως τας δυνάμεις μου και την υγείαν μου διά την υπηρεσίαν.
Τους πλέον εγκαρδίους χαιρετισμούς προς άπαντας. Ασπάζομαι τας χείρας των θείων. Ας είναι μετ’ εμού η ευλογία των γονέων.
Ο υιός Ιωάννης
Γράφω έχων πλησίον μου τον κύριον Πομπρώφ, όστις εργάζεται κατ’ αυτήν την στιγμήν εις την τράπεζαν μου. Ούτος ενθυμείται υμών και αποστέλλει προς υμάς απείρους χαιρετισμούς. Το αυτό και η Α.Ε. ο Φοντόν, όστις ωσαύτως ευρίσκεται εδώ.
66
No 92
Bucarest, 30 Maggio / 11 Giugno 1812
Malgrado l’ aria n(on) buona, e la mal proprietà di questo paese, la mia salute si conserva. La coltivo però con somma attenzione. Evito l’ aria della serra. Alle dieci a letto; ed alle cinque della matina in piedi. Non cena. Pranzo sobrio alle tre e mezzo... ed un picciolo bichiere di vino calibrato, ed amaro prima del pranzo. Non mi sono mai portato meglio. Contribuisce a questo l’ influenza morale. S.E. l’ ammiraglio mi colma sempre di bontà. Abito a due passi dalla sua casa, ed il travaglio si fa in casa mia. Mi vuole tutti i giorni alla sua tavola. Ed in una parola servirei sotto questo superiore, e coi subalterni dei quali mi ha lasciato pienissima e liberissima scelta tutta, e tutta la vita mia. Questo Le da la misura, la più giusta della mia situazione. Ella conosce i miei p(rinci)pj ed ella sa che n(on) so dividere il mio ben essere da quello de mie1 genitori, e della famiglia. Se addesso n(on) posso essere ad essi utile, che procurando loro il piacere di sentirmi bene, e contento, chi sa che presto n(on) possi io stesso essere in grado di fargli star meglio col frut-
p. 204
http://62.217.127.123/~jkok/kapodistrias/includes/resources/auto-thumbnails.php?img=/home/jkok/public_html/kapodistrias/uploads/book_files/8/gif/205.gif&w=550&h=800
to delle mie fatiche. Questa speranza che n(on) pare cortamente infondanta, se il Cielo vuol benedire la missione nostra, mi rende tranquillo, e contento. Pare che noi non resterem(m)o lungo tempo ancora in questo paese, e che i nostri affari coi Turchi vogliano ben presto finire lodevolmente ... Ovunque io debba essere, ella sia sicuro, che n(on) mancherò di radoppiare l’ attenzione p(er) farle avere il più sovente che esserφ.1v mi può possibile, lo mie nuove, e p(er) dargliene di buone. / Questa è la s(econ)da lettera che le scrivo da Bucarest. La settimana ventura gliene scriverò una ancora più lunga p(er) la via di Gianina. Quella strada parendomi più sollecita.
Se non ha la Stella rinunziato all’idea di mandare a Vienna il picciolo Nane... che lo mandi sempre. So quello che dico. Ho là degli amici, ed essi se ne incaricano con sommo piacere. Prima di partire da Vienna
Mi accompagni sempre la benedizione dei genitori, e le preghiere del nostro sacro monaco.
I miei saluti a tutti, e tutti quanti. Non esclusi i familiari, e domestici. Sono qui in mezzo, a conoscenze e tutti mi incaricano dei loro saluti p(er) Lei.
Il figlio Giovanni
Abbraccio f(rate)llj e sorelle.
Αρ. 92
Βουκουρέστιον, 30 Μαΐου / 11 Ιουνίου 1812
Παρά τον μη υγιεινό αέρα και την ρυπαρότητα της χώρας ταύτης η υγεία μου διατηρείται. Επιμελούμαι όμως αυτής μετά μεγίστης προσοχής. Αποφεύγω τον αέρα της εσπέρας. Την δεκάτην κατακλίνομαι και την πέμπτην πρωϊνήν εγείρομαι. Οχι δείπνον. Γεύμα λιτόν κατά τας τρεις και ημίσεια... και ένα μικρό ποτήριον πικρού οίνου, εξαιρετικής ποιότητας προ του γεύματος. Ουδέποτε ήμην τόσο καλά. Εις τούτο συντελεί και η ηθική δύναμις. Η Α.Ε. ο Ναύαρχος περιβάλλει εμέ πάντοτε διά καλωσύνης. Κατοικώ εις απόστασιν δύο βημάτων από την ιδικήν του οικίαν και η εργασία διεξάγεται εν τη οικία μου. Επιθυμεί την παρουσίαν μου καθημερινώς εις την τράπεζαν του. Και εν ενί λόγω ήθελον υπηρετήση υπό τας διαταγάς του Ανωτέρου τούτου και μετά των υφισταμένων, των οποίων την πλήρη και
p. 205
http://62.217.127.123/~jkok/kapodistrias/includes/resources/auto-thumbnails.php?img=/home/jkok/public_html/kapodistrias/uploads/book_files/8/gif/206.gif&w=550&h=800
ελευθέραν εκλογήν άφησεν εις εμέ καθ’ όλην την διάρκειαν της ζωής του. Τούτο παρέχει υμίν το ακριβές μέτρον της εμής καταστάσεως. Γνωρίζετε υμείς τας αρχάς μου και ωσαύτως γνωρίζετε ότι εγώ δεν διακρίνω την ιδικήν μου ευτυχίαν εξ εκείνης των γονέων και της οικογενείας μου. Εάν νυν δεν δύναμαι να είμαι επωφελής δι’ αυτούς ειμή μόνον παρέχων αυτοίς την ευχαρίστησιν να μανθάνωσιν ότι είμαι καλά και ευχαριστημένος, τις γνωρίζει εάν συντόμως δεν θα δύναμαι να είμαι εις την θέσιν, ώστε να συντελέσω εις την ευτυχίαν τούτων διά του αποτελέσματος των κόπων μου. Η ελπίς αυτή, ήτις βεβαίως δεν παρουσιάζεται άνευ βάσεως, εάν ο Θεός θελήση να ευλογήση την αποστολήν ημών, καθιστά εμέ ήρεμον και ευχαριστημένον. Φαίνεται ότι δεν θα παραμείνωμεν εν τη χώρα ταύτη επί πολύν εισέτι χρόνον και ότι αι υποθέσεις ημών μετά των Τούρκων πρόκειται να λάβωσιν τέλος ταχέως και μετ’ επαίνου... Οπουδήποτε και αν ευρεθώ εγώ, να είσθε βέβαιος ότι δεν θα λείψω να διπλασιάσω την επιμέλειάν μου, ώστε να έχητε, όσον θα μου είναι δυνατόν, ταχύτερον τας ειδήσεις μου και φ.1v να αναγγείλω υμίν ευχάριστα νέα. / Η παρούσα είναι η δευτέρα επιστολή, την οποίαν γράφω προς υμάς εκ Βουκουρεστίου. Την προσεχή εβδομάδα θα σας γράψω ακόμη μίαν εκτενεστέραν διά της οδού των Ιωαννίνων. Η οδός αυτή μου φαίνεται η πλέον σύντομος.
Εάν η Στέλλα δεν εγκατέλειψε την ιδέαν να αποστείλη εις την Βιέννην τον μικρόν Νάνε, να αποστείλη αυτόν οπωσδήποτε. Γνωρίζω αυτό, το οποίον λέγω. Έχω αυτόθι φίλους και αυτοί θα αναλάβουν την υπόθεσιν αυτήν μετά μεγίστης ευχαριστήσεως. Πριν αναχωρήσω από την Βιέννην διευθέτησα την υπόθεσιν, την σχετικήν προς τα χρήματα του Ναράντζη... Ή υμείς ή εκείνος δύνασθε να λάβητε συνδρομήν τινα παρά τω κόμητι Μοτσενίγω... Άφησα εις αυτόν ένα έγγραφον, όπερ διευθετεί τα πάντα και ούτως είμαι ήσυχος και διά την υπόθεσιν αυτήν.
Ας συνοδεύη εμέ πάντοτε η ευλογία των γονέων και αι δεήσεις του ιερομονάχου ημών.
Τους χαιρετισμούς μου προς άπαντας, μη αποκλειομένων των οικείων και των υπηρετών. Ευρίσκομαι εδώ εν μέσω πολλών γνωρίμων και άπαντες επιφορτίζουν εμέ διά των προς υμάς χαιρετισμών των. Εναγκαλίζομαι αδελφούς και αδελφάς.
Ο υιός Ιωάννης
p. 206
http://62.217.127.123/~jkok/kapodistrias/includes/resources/auto-thumbnails.php?img=/home/jkok/public_html/kapodistrias/uploads/book_files/8/gif/207.gif&w=550&h=800
67
No 94
Bucarest, 24 Giugno1 / 4 Luglio 1812
Questa è la terza lettera che Le scrivo da Bucarest. Sono sempre contentissimo della mia situazione attuale, e di quella che essa non può mancare di assicurarmi pure l’ av(v)enire, se il Cielo vuol benedire colla Sua Santa Mano l’ opera di cui S.E. l’ ammiraglio è incaricato... Quest’ uomo è estraordinario, p(er) i suoi talenti, pel suo carattere, per la sua attività, e più di tutto per le qualità rare del suo cuore. Come Le ho scritto, esso mi
Baccio le mani alla s(ignor)a madre. Saluto tulli gli amici e parenti, e mi raccomando alle preci del sacromonaco Simeone.
Il fig(lio) Giovanni
Πρόκειται για λανθασμένο υπολογισμό της διαφοράς ανάμεσα στα ημερολόγια.
p. 207
http://62.217.127.123/~jkok/kapodistrias/includes/resources/auto-thumbnails.php?img=/home/jkok/public_html/kapodistrias/uploads/book_files/8/gif/208.gif&w=550&h=800
Αρ. 94
Βουκουρέστιον, 24 Ιουνίου / 4 Ιουλίου 1812
Αυτή είναι η τρίτη επιστολή, την οποίαν γράφω προς υμάς από το Βουκουρέστιον. Είμαι πάντοτε ευχαριστημένος τα μάλα διά την παρούσαν κατάστασίν μου ως και δι’ εκείνην, την οποίαν η παρούσα δεν δύναται ειμή να μοι εξασφαλίση εν τω μέλλοντι, εάν ο Θεός θελήση να ευλογήση διά της Αγίας Αυτού Χειρός το έργον, το οποίον ανέλαβεν η Α.Ε. ο Ναύαρχος... Ο άνθρωπος ούτος είναι εξαιρετικός διά την ιδιοφυίαν του, διά τον χαρακτήρα του, διά την ενεργητικότητά του και περισσότερον εξ όλων, διά τας σπάνιάς αρετάς της ψυχής του. Καθώς έγραψα προς υμάς, ούτος περιέβαλεν εμέ διά φίλων και διά προσώπων μεγίστης αξίας κατά τρόπον ώστε διευθύνων το διπλωματικόν τμήμα της Γραμματείας αυτού, δεν έχω ανάγκην να υποβάλωμαι εις μεγάλας στενοχώριας ούτε εις ουδένα κόπον. Εγκατεστάθην εν τη υπαίθρω, πλησίον της Α.Ε. Έχω μίαν μικράν οικίαν, ήτις επικοινωνεί μεθ’ ενός ωραίου κήπου. Κατοικώ μετά του Μιντσιάκη, όστις εκτελεί πάντοτε πλησίον μου τας υπηρεσίας του πατρός της οικογενείας. Άνευ της ιδικής του βοήθειας θα ήμην εν τη ώρα ταύτη, εις οικονομικήν κατάστασιν πολύ κακήν. Η Α.Ε. μοι παρεχώρησεν τας αποδοχάς του αξιώματός μου ενισχυμένας, τουτέστιν 1800 περίπου τάλληρα ετησίως και 40 τζεκίνια μηνιαίως διά την διατροφήν ως και την φορβήν δι’ οκτώ ίππους... Μέχρι τούδε δεν έλαβον ανάγκην του ποσού διά την διατροφήν, διότι η Α.Ε. παραχωρεί αυτήν φ. 1v εις όλους και εις εμέ, / καθώς επιθυμεί εμέ πλησίον αυτού καθ’ απάσας τας ημέρας και εις την ιδικήν του τράπεζαν. Μοι παρεχώρησεν επί πλέον 200 τζεκίνια, επιπροσθέτως των 100, άτινα έλαβον διά τα έξοδα του ταξιδίου μου. Η πρώτη χρήσις του ποσού τούτου, ην εποίησα, υπήρξε εκείνη της εξοφλήσεως ενός χρέους, το οποίον είχον εις την Βιέννην, ένθα αι αποδοχαί μου μόλις εξήρκουν διά να διέλθω είκοσι ημέρας εκάστου μηνός. Εξοφληθέντος του χρέους τούτου οφείλω εισέτι να εξοφλήσω και έτερά τινα, όχι μεγάλα χρέη, άτινα συνήψα κατά την διάρκειαν της εν Πετρουπόλει παραμονής μου... Όταν διευθετηθούν επιτυχώς, ως ελπίζω, αι υποθέσεις μου, εν συντόμω διαστήματι, εάν τα πάντα θελήσωσιν να εξελιχθώσιν καλώς, θα είμαι εις θέσιν να έλθω εις συνδρομήν της οικογενείας και θα πράξω τούτο εξ όλης της ψυχής μου. Καθ’ όσον αυτή η ιδέα ευρίσκεται εις την κορυφήν των σκέψεών μου και ουδεμία άλλη είναι δυνατόν να καταστήση εμέ ευτυχή. Η υγεία μου είναι καλή. Επαναλαμβάνω πάντοτε, ότι η ευλογία των γονέων ας μη με εγκαταλείπη, και ούτως τα πάντα θα εξελιχθώσιν αρκούντως ικανοποιητικά.
Ασπάζομαι τας χείρας της σεβαστής μητρός. Χαιρετώ όλους τους φίλους και συγγενείς και συσταίνω εαυτόν εις τας δεήσεις του ιερομονάχου Συμεώνος.
Ο υιός Ιωάννης
p. 208
http://62.217.127.123/~jkok/kapodistrias/includes/resources/auto-thumbnails.php?img=/home/jkok/public_html/kapodistrias/uploads/book_files/8/gif/209.gif&w=550&h=800
68
No 97
Bucarest, 14/26 Luglio 1812
Questa le arriverà per Gianina. Se ne incarica il s(igno)r Stavro di Giovanni, al quale scrivo oggi per la prima voltra, profitando delle com(m)unicazioni apperte in grazia della pace che viene di essere rattificata. La mia salute è buona assai quantunque molto occupato. L’ aria della campagna dove mi trovo, ed il moto del cavallo mi giovano moltissimo, e compensano i danni della vita sedentaria ed oziosa che ho menato p(er) qualche tempo. S.E. l’ amiraglio mi colma di bontà tutti i giorni. Fò parte della sua famiglia. Vivo con esso, alla sua tavola, al suo passegio, in somma da che mi trovo a Bucarest, non conosco altro mondo, che quello del quartiere generale, e n(on) ho il tempro di uscire da questo circolo. Scrivo queste poche righe alla punta di giorno, ilo preso la sana abitudine di andare a letto alle 10 della serra, e di levarmi assai di buon matino. Cosi il lavoro va avanti, e gli occhi n(on) soffrono. Oramai n(on) posso fare a meno degli occhiali. Sono p(er) altro conserve. Sono senza Sue lettere da che ho lasciato Vienna. Non ne spero più da quella parte, dopocchè le relaz(io)ni nostre sono con quella Corte del tutto interotte. D’uopo è dunque restringersi alla corrispondenza p(er) Constantinopoli, e Gianina. Il s(igno)r Fonton partendo di qui pel suo posto,
Il figlio G(iovanni) C(apodistrias)
p. 209
Digitized books
- Αρχείον Ιωάννου Καποδίστρια, τ. Α΄, 1976
- Αρχείον Ιωάννου Καποδίστρια, τ. Β΄, 1978
- Αρχείον Ιωάννου Καποδίστρια, τ. Γ΄, 1980
- Αρχείον Ιωάννου Καποδίστρια, τ. Δ΄, 1984
- Αρχείον Ιωάννου Καποδίστρια, τ. Ε, 1984
- Αρχείον Ιωάννου Καποδίστρια, τ. ΣΤ΄, 1984
- Αρχείον Ιωάννου Καποδίστρια, τ. Ζ΄, 1986
- Αρχείον Ιωάννου Καποδίστρια, τ. Η΄, 1987
- Αρχείον Ιωάννου Καποδίστρια, τ. Ι΄, 1983
l’ Arcivescovo, ed io ho pure degli amici fra quelli sig(no)ri altri fatti a Pietroburgo, altri fatti qui, (poicchè i più ricchi vengono a respirare di tempo in tempo in Vienna) i quali tutti contribuirebbero... Quello che fa pel momento un’ ostacolo, si è la situaz(io)ne attuale del nostro, e del loro paese. Queste p(er) altro non possono ancora durare lungam(ent)e nè quanto han(n)o durato.
Le ho scritto col mio n(ume)ro precedente speditole p(er) Benakj intorno al disguitoso affare con Naranzi. Esso mi fece innaspetat(ament)e sapere di averle tratto una campiale, e che dalla di Lei lettere di Decembre sospettavo, che ella n(on) l’ avrebbe pagata. E mi cercava p(er) questo ajuto, e soccorso. Quello che io potuto fare, si è di interessare il C(onte) Mocenigo. Esso offre 800 scudi all’ interesse del 6 p(er) %. Quindi se p(er) pagare la cambiale di Naranzi ella ha dovuto cercare a più onoroso cambio questa somma, e se ella vuole valersi di questo soccorso, se ne valga, traendomi una cambiale pagabile quaranta giorni φ.3 vista, p(er) la sud(de)ta somma. / Ove ella poi n(on) pagasse la cambiale di Naranzi, sarò io costretto di valermi di questo den(n)aro percchè quell’ altro n(on) gridi che ho sacrificato la sua parola mercantile. In tutte le maniere trovo bene che ella scrivi una lettera a Mocenigo'ringraziandolo delle buone sue dispozioni, e dell’ offerta che esso spontaneam(ent)e mi fece quando io gli raccontai storica(ment)e l’ imbarazzo nel quale Naranzi mi metteva.
Sopra l’infelice Vittorio Le ho scritto, e Le feci conoscere che non ero rispettosissimo della di Lei opinione, quanto al cercare per lui una collocaz(io)ne nei stabilimenti che sono destinati a codesti infermi... Conosco io p(er) mia propria osservaz(io)ne che quanti vi entrano, raramente vi sortano, spesso pegiorano, e non di rado finiscono disperata(ment)e i loro infelici giorni. Qualunque siasi la sua sorte, resti essa almeno sepolta in seno nostro... Percchè portarla al di fuori?... Le ho chiesto una informaz(io)ne dettagliata sulla di lui malattia, e la vorrei da Lei; ne pariarei allora a Trakk, ed ad altri celebri professori. La loro opinione, può farci sapere di qual maniera umanemente condursi col lui... La prego dunque di volermi dare questa informazione.
Non sono del tutto convinto della perfezione dei Greci, e parmi di avere conosciuto io pure in essi tutto quello che basta, a chi si studia nel mondo, p(er) vederli p(er) praticarli, p(er) essere bene con essi e p(er) n(on) aversi a pentire della di loro conoscenza... Ma se n(on) φ.3v si attachiamo ad essi/ a quali dunque si attacheremo noi?... Bisogna pure avere una Patria, un paese, un punto di appoggio?... Tutta la consideraz(io)ne che si può godere nel mondo, n(on) può essere solo prodotto delle sole nostre azioni... Ed io Le confesso, che ho sempre