Αρχείον Ιωάννου Καποδίστρια, τ. Γ΄

Αρ. 013

Ζυρίχη, 3/15 Δεκεμβρίου 1813

Ο εξαίρετος φίλος ημών Μιντσιάκης απέστειλεν προς εμέ την υπ’ αριθ. 024 επιστολήν υμών. Αυτή έφθασεν εις εμέ σήμερον. Απαντώ εντός της ημέρας, έχων αποστείλει την προηγουμένην επιστολήν διά της οδού της Ιταλίας. Πιστεύω ότι έχει διευθετηθεί το οικονομικόν ζήτημα κατ’ αυτήν την στιγμήν. Ο Μοτσενίγος μου έδωσεν τον λόγον του. Και δεν αμφιβάλλω περί τούτου... Όταν θα λάβω μίαν σταθεράν εγκατάστασιν θα δυνηθώ εγώ ο ίδιος να έλθω εις συνδρομήν της οικογενείας. Ουχί πρότερον, καθ’ όσον το μεγαλύτερον μέρος των νυν αποδοχών μου, όπερ ηδυνάμην να διαθέσω, αφιερώθη διά την εξόφλησιν των προσωπικών μου χρεών, των συναφθέντων κατά την διάρκειαν της μακράς εν Ρωσία παραμονής μου και διά τα οποία δεν ετόλμησα να ενοχλήσω την οικογένειαν... Όταν θα έχω απαλλαχθή τούτων θα δυνηθώ... Αλλά διά να δυνηθώ είναι αναγκαία εισέτι, ως είπον υμίν, η μόνιμος εγκατάστασις. Περί τούτου έχω ελπίδας. Ο Αυτοκράτωρ μοι απένειμεν το παράσημον της Αγίας Άννης της πρώτης τάξεως κατά την ημέραν της εορτής αυτού, τουτέστιν κατά την 15ην Σεπτεμβρίου. Κατ’ αυτήν την στιγμήν νέαι μαρτυρίαι της Αυτοκρατορικής Αυτού ευμενείας προς εμέ. Ευρίσκομαι εδώ μετά της ειδικής αποστολής, ήτις μοι ανετέθη απ’ ευθείας υπό της Α.Μ. Η Α.Μ. ηυδόκησεν να μοι παράσχη διά της ιδίας Αυτού φωνής, τας διαταγάς και υποδείξεις του. Επιζητώ όπως δικαιώσω διά της ευφυΐας και της καλής διαθέσεως την τοσαύτην εμπιστοσύνη. Και μέχρι τούδε δεν έχω λόγον τουλάχιστον να αμφιβάλω ότι το έργον μου δεν θα αποβή αρεστόν. Εν μέσω τοιούτων πλεονεκτημάτων, άτινα πληρούσιν την καρδίαν ικανοποιήσεως, δεν γνωρίζω να επιτρέπω εις τον εαυτόν μου να διέρχηται το όριον της μετριοφροσύνης, την οποίαν εγώ σταθερώς επέβαλον εις την διαγωγήν μου. Αι ιδέαι μου, αι ευχαί μου είναι πάντοτε αι αυταί. Κατά το τέλος δε του παρόντος πολέμου, όπερ παρουσιάζεται λίαν προσεχές, την μοναδικήν χάριν, την οποίαν θα φ.1v ζητήσω / παρά τη Α.Μ. θα είναι εκείνη να επαναπατρισθώ διά να ασπασθώ τας χείρας των γονέων και να εκπληρώσω τον προς αυτούς γλυκύν φόρον των ιδιαιτέρων μου υποχρεώσεων. Είμαι βέβαιος ότι θα επιτύχω τούτο, εάν ο Αυτοκράτωρ ευδοκήση να ακούση εμέ μετά μεγίστης ευμενείας, δι’ όλον εκείνο, όπερ αφορά εις την υπόθεσιν αυτήν, ήτις περιβάλλει όλας τας επιδιώξεις μου και διαμορφώνει όλας τας ευχάς μου. Με λυπεί να μανθάνω τον θάνατον του εξαιρέτου Κιγάλα.... Είμαι δε πολύ περίεργος να πληροφορηθώ ποίος θα αντικαταστήσω τούτον... Διατί όχι ο Διδάσκαλος Πετριτσόπουλος; Ήθη. Γνώσεις. Θρησκεία.. Τα πάντα είναι υπέρ αυτού.

Τα σέβη μου προς άπαντας. Ασπάζομαι τας χείρας των θείων, εναγκαλίζομαι αδελφούς και αδελφάς και ανδραδέλφους και ανεψιούς. Συσταίνω εαυτόν εις τας δεήσεις του ιερομονάχου ημών.

Ο υιός Ιωάννης

81

No 15

Zurigo, 1/13 Genajo 1814

Comincio bene l’ anno nuovo. Le scrivo, e ne ho il tempo. Sia esso felice a tutta la famiglia, ai genitori che ne sono il sostegno, ai parenti ed amici che ne fanno la consolazione.

Minziakj mi fece avere il numero 022... Mi fece grandissimo piacere. Marietta è ancora madre. Sia essa più fortunata, ed il nuovo figlio le viva, e sia di suo conforto... Certo che le combinazioni sono singolarissime... Non avrei mai sognato che l’ anno 14 mi avrebbe trovato in Svizzera occupato di affari che assomigliano in gran parte a quelli pei quali ho cominciato la mia publica carriera. Questi più complicati, e più importanti, per essenza, e per rapporti politici. Qui direttamente sotto la direzione del Imperatore, là sotto quella di un Suo ministro... Fin’ ora S.M. a degnato approvare l’ opera mia, e questo radoppia i miei mezzi e la mia buona volontà. Non ho negletto in nessuna occasione per fare le commissioni delle quali cadauna sua lettera mi porta il ricordo. Ultimamente ho potuto intratenere le persone che più possono. Ne spero buoni effetti. Quali esser si vogliano non avrò nulla sulla coscienza. La lettera sua alla quale rispondo porta ancora delle osservaz(io)ni sullo stato economico della famiglia. Con la mia precedente speditela pure da qui, Le ho detto; che pel momento non posso venire direttamente in suo soccorso. Ma spero che Mocenigo, il quale so essere al Zante, avrà tenuto la parola datami l’ anno passato. Desiderarei saperlo.

Altra singolare combinazione. È qui Bartholdj; e mi fa compagnia per qualche istante. Il compagno di viaggio, con cui arrivò a Corfù, è pure in pubblici affari. E fu cortese molto ricondandosi l’ ospitalità da noi.

Abbraccio f(rate)llj e sorelle. Cognati, nipoti ec. Imploro la benedizione dei genitori, et le preghiere del s(acro)monaco Simeone.

Il fig(lio) Giovanni

Αρ. 015

Ζυρίχη, 1/13 Τανουαρίου 1814

Αρχίζω καλώς το νέον έτος. Σας γράψω και έχω τον προς τούτο χρόνον. Ας είναι ευτυχές το νέον έτος δι’ όλην την οικογένειαν. Διά τους γονείς

οίτινες είναι το στήριγμα, διά τους συγγενείς και φίλους, οίτινες αποτελούν την παρηγορίαν μου.

Ο Μιντσιάκης μοι απέστειλεν την υπ’ αριθ. 022 επιστολήν υμών. Μοι παρέσχεν αύτη μεγίστην ευχαρίστησιν. Η Μαριέττα κατέστη εκ νέου μητέρα. Είθε να είναι αυτή περισσότερον τυχερή και το νέον τέκνον να της ζήση και να αποτελέση την παρηγορίαν αυτής... Βεβαίως αι συγκυρίαι είναι μοναδικώταται... Ουδέποτε θα είχα ονειρευθή ότι το ’14 ήθελεν εύρη εμέ εις την Ελβετίαν, απησχολημένον δι’ εκείνων των υποθέσεων, αίτινες προσομοιάζουν κατά μέγα μέρος προς εκείνας, δι’ ων είχον αρχίσει την δημοσίαν σταδιοδρομίαν μου. Αι παρούσαι είναι πλέον περίπλοκοι και σπουδαιότεραι και ως προς την ουσίαν και ως προς τας πολιτικάς σχέσεις. Ευρίσκομαι εδώ αμέσως υπό τας διαταγάς του Αυτοκράτορος, εκεί ηυρισκόμην υπό τας διαταγάς υπουργού τινός της Αυτού Μεγαλειότητος... Μέχρι τούδε η Α.Μ. ηυδόκησεν να επιδοκιμάση το έργον μου και τούτο διπλασιάζει τας δυνάμεις μου και την εμήν καλήν θέλησιν. Εν ουδεμιά περιπτώσει δεν παρημέλησα να εκτελέσω τας εντολάς, άτινας εκάστη των επιστολών υμών υπενθυμίζει προς εμέ. Τελευταίους ηδυνήθην όπως συνδιαλεχθώ μετά των προσώπων εκείνων, άτινα έχουν δύναμιν. Ελπίζω εκ τούτων καλά αποτελέσματα. Ουδέν θα είχον εν τη συνειδήσει δι’ ό,τι ήθελεν προκύψει. Η επιστολή υμών, εις ην δίδω απάντησιν, περιέχει εισέτι παρατηρήσεις περί της οικονομικής καταστάσεως της οικογενείας. Διά της προηγουμένης εντεύθεν αποσταλείσης επιστολής μου, σας είπον ωσαύτως, ότι επί του παρόντος δεν δύναμαι να έλθω απ’ ευθείας εις αρωγήν της οικογενείας. Αλλ’ ελπίζω ότι ο Μοτσενίγος, τον οποίον γνωρίζω νυν ευρισκόμενον εις Ζάκυνθον, θα κρατήση την δοθείσαν μοι κατά το παρελθόν έτος υπόσχεσιν. Θα επεθύμουν να πληροφορηθώ τούτο.

Ετέρα μοναδική συγκυρία. Ευρίσκεται εδώ ο Μπαρθόλδυ και ενίοτε μου κάμει συντροφίαν. Ο σύντροφος του ταξιδίου, μετά του οποίου είχεν φθάσει εις την Κέρκυραν, ευρίσκεται ωσαύτως εν δημοσία υπηρεσία. Υπήρξεν δε πολύ ευγενής υπενθυμίζων μοι την φιλοξενίαν, ης παρ’ υμών έτυχον.

Εναγκαλίζομαι αδελφούς και αδελφάς. Ανδραδέλφους, ανεψιούς κλπ. Επικαλούμαι την ευλογίαν των γονέων και τας δεήσεις του ιερομονάχου Συμεώνος.

Ο υιός Ιωάννης

82

No 016

Zurigo, 23 Genajo / 4 Febrajo 1814

La Contessa Bulgari da Napoli mi fece tenere un bigliettino di Viaro del 26 novembre. Mi da le nuove della famiglia e ne sono consola-

tissimo. Le mie sono sempre ottime, in ogni rapporto. E più particolarmente in quello delle speranze di un pronto ammiglioramento delle cose nostre. Spero fra pochi giorni di darle io stesso, su di questo interessante argomento le communicazioni le più soddisfacenti. Non ho dati positivi. Ma si vuole aperto di già il congresso ed incaminate le negoziazioni per la pace generale. Il Conte Rasomossfkj è plenipotenziario per la Russia. Ad esso mi legano rapporti contratti a Vienna. Non ho negletto nè negligerò i doveri i più cali al mio cuore. Su di questo il Cielo a voluto benedire i miei voti. Sono stato in grado di portarli io stesso di viva voce ai piedi del Imperatore. Lo feci ancora da qui scrivendo. Non ho nulla a rimproverarmi. Iddio facia il resto. I miei ossequj a tutti quanti. Abbracio f(rate)llj e sorelle e cognati, e nipoti. Imploro sempre le preci del sacromonaco nostro, e le benedizioni dei genitori.

Il figlio Giovanni

Αρ. 016

Ζυρίχη, 23 Ιανουαρίου / 1 Φεβρουαρίου 1814

Η Κόμισσα Βούλγαρη μοι απέστειλεν εκ Νεαπόλεως μίαν μικράν επιστολήν του Βιάρου της 26 Νοεμβρίου. Μοι παρέχει αυτή τας ειδήσεις της οικογενείας και ένεκα τούτου παρηγορήθην τα μάλα. Αι ιδικαί μου ειδήσεις είναι πάντοτε εκ πάσης απόψεως εξαιρετικαί. Ιδιαιτέρως μάλιστα, αι αφορώσαι εις τας ελπίδας διά μίαν ταχείαν βελτίωσιν των υποθέσεων της πατρίδος ημών. Ελπίζω ότι εντός ολίγων ημερών θα παράσχω υμίν, εγώ ο ίδιος, τας πλέον ικανοποιητικάς ειδήσεις περί τούτου του ενδιαφέροντος ζητήματος. Δεν έχω θετικά στοιχεία. Συνήλθεν όμως ήδη το Συνέδριον και διεξάγονται αι διαπραγματεύσεις διά την γενικήν ειρήνην. Ο Κόμης Ραζουμόφσκυ είναι ο πληρεξούσιος της Ρωσίας. Μετ’ αυτού συνδέουν εμέ σχέσεις, συναφθείσαι εις την Βιέννην... Δεν παρημέλησα ουδέ θα παραμελήσω τα πλέον προσφιλή εις την καρδίαν μου καθήκοντα. Επί τούτου ο Θεός ηθέλησεν να ευλογήση τας ευχάς μου. Ηξιώθην να αποθέσω αυτάς διά ζώσης φωνής, εγώ ο ίδιος, προ των ποδών του Αυτοκράτορος. Έπραξα ακόμη τούτο και γράφων από εδώ. Ουδέν έχω διά το οποίον να επιτιμήσω εαυτόν. Ο Θεός ας πράξη τα υπόλοιπα.

Τα σεβάσματά μου προς άπαντας. Εναγκαλίζομαι αδελφούς και αδελφάς και ανδραδέλφους και ανεψιούς. Επικαλούμαι πάντοτε τας δεήσεις του ιερομονάχου ημών και τας ευλογίας των γονέων.

Ο υιός Ιωάννης

83

No 017

Zurigo, 2/14 Febrajo 1814

Dall’ amico Minziakj ella riceverà queste poche parole. Parto fra breve pel quartiere generale di Sua Maestà. Si vuole qui che esso sia già a Fontenebleau1. Non lo so di certo. Il congresso a aperto le sue sedute a Chatillon. Sono molto interessato di sapere quello che ivi si passa relativamente a noi. Mi vi avicino p(er) questo. Le cose di qui me ne danno l’ occasione ed il motivo. Ne profito con grande sodisfazione.

La mia salute è sempre buonissima. Le mie speranze somme. Il desiderio di essere utile ai nostri non forse vano. Le benedizioni del Cielo, e quelle dei genitori che imploro sempre mi accompagnino. Abracio tutti.

Il figlio Giovanni

Αρ. 017

Ζυρίχη, 2/14 Φεβρουαρίου 1811

Διά του φίλου Μιντσιάκη θα λάβητε υμείς αυτάς τας ολίγας λέξεις. Αναχωρώ εντός ολίγου διά το Γενικόν Επιτελείον της Αυτού Μεγαλειότητος. Λέγεται ότι ούτος ευρίσκεται ήδη εις Φονταινεμπλώ. Δεν είμαι βέβαιος περί τούτου. Το Συνέδριον ήνοιξε τας πύλας του εις Σατιγιόν. Ενδιαφέρομαι πολύ να πληροφορηθώ εκείνο, όπερ θα αποφασισθή σχετικώς προς ημάς. Πλησιάζω διά τον λόγον αυτόν. Αι ενταύθα υποθέσεις μοι παρέχουν την προς τούτο ευκαιρίαν και αιτίαν. Επωφελούμαι μετά μεγίστης ικανοποιήσεως.

Η υγεία μου είναι πάντοτε πολύ καλή. Αι ελπίδαι μου είναι άριστοι. Η επιθυμία του να είμαι επωφελής διά τους ιδικούς μου είναι πιθανώς ουχί ματαία. Αι ευλογίαι του Θεού και εκείναι των γονέων, τας οποίας πάντοτε επικαλούμαι, ας συνοδεύουν εμέ. Εναγκαλίζομαι πάντας.

Ο υιός Ιωάννης

1. αντί γαλλ. Fontainebleau

84

No 018

Zurigo, 18/30 Marzo 1814

Il numero precedente da questo è alquanto distante. Il p(ri)mo era del 2/14 Febrajo. La ragione ne è che feci in questo intervallo un viaggio. Fui al Quartiere Generale dell’ Imperatore. E sono di ritorno qui da pochi giorni. È il terzo viaggio che fò. Questo però è stato grandemente ricompensato, l’ Impera(to)re avendomi nominato Suo Inviato Estraordinario e Ministro Plenipotenziario in Svizzera. Sua Maestà per altro onorandomi di tutta la Sua benevolenza degnato dirmi, di n(on) stabilirmi in Svizzera. Sua volontà essendo che io lo servi altrove.

Lontano per principio, e p(er) inclinazione di pensare soltanto a me; ella può credere che ad altri pure pensai e durante questa epoca fecondissima in grandi avenimenti, e profilando di occasioni propizie, e di incontri straordinarissimi. Un tempo verrà in cui tutto sarà a tutti palese. Ed ognuno si avrà la sua parte di gioja e di soddisfazione vera.

Minziakj, mi scrive spesso, ed ultimamente mi ha mandato la stessa lettera che ella gli scrisse. Mocenigo mi fa sapere di avere accomodato l’ affare pecuniario. Tra breve spero io pure di poter venire in soccorso della famiglia. E lo farò certamente al primo momento. Senza attendere impulsione nessuna.

La mia salute è cosi buona, come p(er) lo passato, anzi migliore in grazia di queste montagne di cui l’ aria purissima mi conviene sommamente.

Aspetto sempre con impacienza Sue nuove. I miei saluti a tutt1 quanti. Abbracj a f(rate)llj, sorelle, cognati, e nipoti. Imploro le benedizioni dei genitori, et dello sacromonaco Simeone.

Giovanni

Αρ. 018

Ζυρίχη, 18/30 Μαρτίου 1814

Η προηγουμένη επιστολή απέχει χρονικώς ουκ ολίγον της παρούσης. Η πρώτη ήτο της 2/14 Φεβρουαρίου. Η αιτία είναι ότι κατά το διάλειμμα τούτο εταξίδευσα. Ηυρισκόμην εν τω Γενικώ Στρατηγείω του Αυτοκράτορος. Επέστρεψα ενταύθα προ ολίγων ημερών. Είναι το τρίτον ταξίδιον, το οποίον κάμω. Έλαβα όμως διά τούτο μεγίστην ικανοποίησιν, του Αυτοκράτορος ονο-

μάσαντος εμέ Έκτακτον Αυτού Απεσταλμένον και Πληρεξούσιον Υπουργόν εν τη Ελβετία. Η Αυτού Μεγαλειότης εξ άλλου, τιμών εμέ διά πάσης της ευμενείας αυτού, ηυδόκησεν να μοι ειπή, όπως μη εγκατασταθώ εις την Ελβετίαν, καθ’ όσον θέλησις Αυτού ήτο όπως εγώ υπηρετήσω αυτόν αλλαχού.

Ένεκα, αρχών και φυσικής κλίσεως, μακράν ευρισκόμενος από του να ενδιαφέρωμαι μόνον διά τον εαυτόν μου, υμείς δύνασθε να πιστεύητε ότι ενδιεφέρθην ωσαύτως και δι’ άλλους κατά την διάρκειαν αυτής της γονιμωτάτης εις μεγάλα γεγονότα περιόδου, επωφελούμενος ευνοϊκών συνθηκών και των πλέον εκτάκτων συναντήσεων. Θα έλθη ο καιρός, κατά τον οποίον τα πάντα θα καταστώσιν γνωστά εις άπαντας. Και έκαστος θα λάβη το μέρος της χαράς και της αληθούς ικανοποιήσεως.

Ο Μιντσιάκης μου γράφει συχνά και επ’ εσχάτως μοι απέστειλεν την ιδίαν επιστολήν, ην υμείς γράψατε προς αυτόν. Ο Μοτσενίγος μου γνωρίζει ότι διευθέτησεν το χρηματικόν ζήτημα. Ελπίζω ότι συντόμως και εγώ θα δυνηθώ ομοίως να έλθω εις συνδρομήν της οικογενείας. Θα πράξω δε τούτο βεβαίως εις την πρώτην ευκαιρίαν, χωρίς να αναμένω ουδεμίαν παρότρυνσιν.

Η υγεία μου είναι τόσον καλή, ως και κατά το παρελθόν ήτο, μάλιστα δε καλυτέρα χάρις εις αυτά τα όρη, των οποίων ο καθαρώτατος αήρ ωφελεί εμέ τα μάλα.

Αναμένω πάντοτε μετ’ αδημονίας ειδήσεις υμών. Τους χαιρετισμούς μου προς άπαντας. Εναγκαλίζομαι αδελφούς και αδελφάς, ανδραδέλφους και ανεψιούς. Επικαλούμαι την ευλογίαν των γονέων και του ιερομονάχου Συμεώνος.

Ο υιός Ιωάννης

85

No 019

Zurigo, 25 Aprile/8 Maggio 1814

Alla fine tutto il mondo è liberato. La Patria nostra va esserlo. A quest’ ora gl’ Inglesi devono aver preso possesione provisoria di Corfù. Del nostro destino futuro non saprei dirle definitivamente. Dal canto mio feci quello che poteva dipendere da me per assicuragliene uno onorevole e sicuro ... Fra breve si tratterà pure di noi. Ne scrissi rispettosamente a Sua Maestà l’ Augusto Alessandro, ed ho dimandato la permissione di portarmi per pochi giorni al Suo Quartiere Generale, onde consacrare ogni mio studio al bene ed all’ onore della Patria.

Spero che Sua Maestà mi accorderà questa gracia. Intanto credo che la Republica non perderà un instante per far partire una non numerosa, ma ben composta deputazione. Ai piedi degli Alleati, essa porterà i voti della Patria, ed implorerà la sua independenza, ed il ritorno della sua federale norma politica. Essa la otterrà dal Magnanimo Re dei Re Alessandro, della cui gloria e delle cui virtù tutto il mondo è ripieno. La mia commissione qui va a terminare, e mi lusingo che terminerà bene. Sono dolente di vedermi qui colla persona quando il cuore e lo spirito sono continuamente, ed ora più che mai in mezzo ai concittadini ed in seno alla Patria.

La mia salute è buonissima. Abbraccio f(rate)llj, e sorelle, cognati, e nipoti. Imploro la benedizione dei genitori.

Il figlio Giovanni

Αρ. 019

Ζυρίχη, 25 Απριλίου / 8 Μαΐου 1814

Επί τέλους ο κόσμος όλος ηλευθερώθη. Η Πατρίς ημών ομοίως θα ελευθερωθή. Την στιγμήν ταύτην οι Άγγλοι οφείλουν να έχουν θέσει υπό προσωρινήν κατοχήν την Κέρκυραν. Περί της μελλούσης τύχης ημών δεν θα εγνώριζον να ειπώ υμίν ουδέν το οριστικόν. Το κατ’ εμέ έπραξα παν ό,τι ηδύνατο να εξαρτηθή εξ εμού, ίνα εξασφαλίσω διά την Πατρίδα ημών ένα μέλλον έντιμον και ασφαλές... Ταχέως θα λάβουν χώραν διαπραγματεύσεις διά την τύχην ημών. Έγραψα μετά σεβασμού προς την Αυτού Μεγαλειότητα, τον Σεπτόν Αλέξανδρον και εζήτησα την άδειαν όπως μεταβώ δι’ ολίγας ημέρας εις το Γενικόν Αυτού Στρατηγείον διά να αφιερώσω πάσαν προσπάθειάν μου διά το καλόν και την τιμήν της Πατρίδος.

Ελπίζω ότι η Αυτού Μεγαλειότης θα μοι παραχωρήση την χάριν αυτήν. Εν τω μεταξύ ελπίζω ότι η Δημοκρατία δεν θα απολέση ούτε μίαν στιγμήν διά να αποστείλη μίαν ολιγαριθμον αλλά καλώς απαρτισθείσαν αντιπροσωπείαν. Προ των ποδών των Συμμάχων αύτη θα μεταφέρη τας ευχάς της Πατρίδος και θα ικετεύση διά την ανεξαρτησίαν αυτής και διά την επιστροφήν εις την ομοσπονδιακήν μορφήν πολιτεύματος. Αυτή θα επιτύχη τούτο παρά του Μεγαθύμου Βασιλέως των Βασιλέων Αλεξάνδρου, υπό της δόξης και των αρετών του οποίου πληρούται η οικουμένη σύμπασα. Η ενταύθα αποστολή μου πλησιάζει προς το τέλος της και ελπίζω ότι θα περατωθή επιτυχώς. Λυπούμαι αισθανόμενος τον εαυτόν μου σωματικώς μεν παρόντα ενταύθα, ψυ-

χικώς και πνευματικώς δε συνεχώς ευρισκόμενον, και νυν πλέον ή ποτέ, εν μέσω των συμπολιτών μου και εν ταις αγκάλαις της Πατρίδος.

Η υγεία μου είναι πολύ καλή. Εναγκαλίζομαι αδελφούς και αδελφάς, ανδραδέλφους και ανεψιούς. Επικαλούμαι την ευλογίαν των γονέων.

Ο υιός Ιωάννης

86

No 020

20 Aprile / 8 Maggio 1814

Jeri p(er) la via d’Italia Le ho spedito le mie nuove e quelle consolanti che riguardano la Patria. Oggi avendo occasione di scrivere all’ amico sig(no)r Minziakj, n(on) posso, nè voglio negligere, di dirle ancora una parola. Genova è ripristinata in Republica. E gli Inglesi ne promovono il ritorno... Percchè n(on) sarebbe altretanto di noi, e della nostra?... Che il Senato si faccia sentire; che spedisca al più presto una ben composta deputazione apresso gli Augusti Alleati.... E che dimandi l’ esecuzione del trattato 21 Marzo 1800. Dal canto mio feci, tutto quello che era fattibile da me p(er) facilitare e preparare questo felice ritorno. Ho chiesto giorni fa la permissione di portarmi io stesso ai piedi dell’ Imperatore, p(er) implorare la Sua gracia e la Sua prottezione p(er) noi. Aspetto con impacienza le risposte. Anteriormente avevo dato a S.M. I(mperiale) più d’ una memoria concernente le cose nostre. Non ho quindi rimorsi.

La mia commissione mi prometta qualche risultato. La più gran parte ed almeno la più essenziale è finita. Li Stati Elvetici si sono confederati seguendo il sistema che loro è stato confidenzialmente proposto da me, e dai miei colleghi... Questa commissione finita, so che ne avrò un’ altra, ma ignoro quale. Nutro sempre la speranza di bacciarle fra non lungo tempo le mani.

Lo fò in ora e p(er) ora, p(er) iscritto.

Il f(iglio) Giovanni

Αρ. 020

26 Απριλίου / 8 Μαΐου 1814

Εχτές απέστειλα προς υμάς διά της οδού της Ιταλίας τας ειδήσεις μου

ως και εκείνας τας παρηγόρους ειδήσεις, αίτινες αφορώσιν εις την Πατρίδα. Σήμερον, ευρίσκων ευκαιρίαν διά να γράψω προς τον φίλον, κύριον Μιντσιάκην, δεν δύναμαι ουδ’ επιθυμώ να αμελήσω να γράψω και προς υμάς ολίγας εισέτι λέξεις. Η Γένουα απεκατεστάθη εις Δημοκρατίαν. Και οι Άγγλοι προστατεύουν την αποκατάστασιν αυτήν. Διατί δεν ήθελεν συμβή το αυτό ωσαύτως και δι’ ημάς και διά την Δημοκρατίαν ημών;... Η Γερουσία ας κάμη γνωστήν την φωνήν της· ας αποστείλη το συντομώτερον μίαν καλώς απαρτισθείσαν αντιπροσωπείαν προς τους Σεβαστούς Συμμάχους, ήτις θα ικετεύση την εκτέλεσιν του συμφώνου της 21ης Μαρτίου 1800. Το κατ’ εμέ έπραξα, παν ό,τι ήτο πρακτέον διά να προετοιμάσω την ευτυχή αυτήν αποκατάστασιν. Πρό τινων ημερών εζήτησα την άδειαν όπως παρουσιασθώ εγώ ο ίδιος προ των ποδών του Αυτοκράτορος διά να ικετεύσω την Χάριν Του και την Προστασίαν Του δι’ ημάς. Αναμένω μετ’ αδημονίας τας απαντήσεις. Προηγουμένως είχον επιδώσει προς την Αυτού Μεγαλειότητα τον Αυτοκράτορα, πλέον του ενός υπομνήματα, περιέχοντα τας υποθέσεις ημών. Δεν έχω όθεν τύψεις.

Η αποστολή μου μοι υπόσχεται κάποιο αποτέλεσμα. Το μεγαλύτερον και άλλωστε ουσιαστικώτερον μέρος ετελείωσεν. Τα Ελβετικά Κράτη είναι ομοσπονδιακά, ακολουθούντα το σύστημα, όπερ εμπιστευτικώς προετάθη υπ’ εμού και των συνεργατών μου... Της αποστολής ταύτης περατωθείσης γνωρίζω ότι θα μοι αναθέσουν ετέραν, αλλ’ αγνοώ οποίαν. Τρέφω πάντοτε την ελπίδα να ασπασθώ, όχι έπειτα από πολύν χρόνον, τας χείρας υμών. Επί του παρόντος πράττω τούτο γραπτώς.

Ο υιός Ιωάννης

87

No 011

Zurigo, 8/20 Maggio 1814

Sig(no)r Padre. Le ho scritto per la via di Patrasso giorni fa. Questa la indirizzo a Naranzi (p)er) la via di Venezia. Le comunicazioni devono essere aperte. E quindi arriverà prontamente. Sua Maestà viene di ordinarmi per un corriere che è partito il 14 da Parigi, di trasferimi immediatamente in quella capitale. Gli affari di questo paese, i nostri forse determinano questa nuova testimonianza della benevolenza di Sua Maestà. Parto fra due ore; e parmi che il mio allontanamento dalla Svizzera non sarà per essere di lunga durata Sua Maestà non restando a Parigi che pochi giorni ancora. Ritornerò quindi probabil-

mente qui p(er) dar termine alla mia commissione, la quale non può oltrapassare1 a quello che io penso al di là del mese di Agosto. Questa finita non so quello che l’ Imperatoli farà di me... Se i miei voti possono essere esauditi, spero di potere giovare ai patrj interessi, di venire quando prima in socorso della famiglia, e di non tardare molto di venire io stesso a baciarle le mani. Dio lo voglia?... o pianto e piango la morte del povero Vittorio... La Sua lettera del 9/21 Xmbre 029 mi è arrivata da Parigi col corriere che mi ordina di partire. È la lettera che mi porta questa funestra notizia... Non ne parliamo. Bacio le mani alli genitori. Abbracio f(rate)llj e sorelle, e cognati, et nipoti. Imploro sempre la benedizione del sacromonaco Simeone.

Il fig(lio) Giovanni

Αρ. 011

Ζυρίχη, 8/20 Μαΐου 1814

Σεβαστέ Πατέρα. Προ ημερών σας έγραψα μέσω της οδού των Πατρών. Την παρούσαν διευθύνω προς τον Ναράντζην μέσω της οδού της Βενετίας. Αι επικοινωνίαι οφείλουν να είναι ελεύθεραι. Αφιχθήσεται όθεν εγκαίρως. Η Αυτού Μεγαλειότης διέταξεν εμέ δι’ ενός ταχυδρόμου, όστις ανεχώρησεν εκ Παρισίων την 14ην του μηνός, να μεταβώ αμέσως εις εκείνην την πρωτεύουσαν. Αι υποθέσεις της χώρας αυτής, πιθανώς και αι ημέτεραι, καθορίζουν αυτήν την νέαν μαρτυρίαν ευμενείας της Αυτού Μεγαλειότητος προς εμέ. Αναχωρώ εντός δύο ωρών, έχω δε την εντύπωσιν ότι η απομάκρυνσίς μου από την Ελβετίαν δεν θα διαρκέση επί πολύ καθ’ όσον η Αυτού Μεγαλειότης δεν θα παραμείνη εις Παρισίους παρά δι’ ολίγας εισέτι ημέρας. Θα επιστρέφω όθεν, πιθανώς ενταύθα διά να εκπληρώσω την αποστολήν μου, ήτις δεν δύναται να παραταθή πέραν εκείνου, το οποίον εγώ σκέπτομαι, τουτέστιν πέραν του μηνός Αυγούστου. Περατωθείσης αυτής της αποστολής δεν γνωρίζω εκείνο, όπερ ο Αυτοκράτωρ θα πράξη δι’ εμέ... Εάν αι ευχαί μου δυνηθούν να εισακουσθώσιν, ελπίζω ότι θα δυνηθώ να συντρέξω εις τας πατρίους υποθέσεις, να έλθω εις αρωγήν της οικογενείας, το ταχύτερον δυνατόν, και να μη βραδύνω· επί μακράν να έλθω διά να ασπασθώ εγώ ο ίδιος τας χείρας υμών. Ο Θεός θα θελήση τούτο;... Έκλαυσα και κλαίω διά τον θάνατον του δυστυχούς Βίκτωρος... Η επιστολή υμών υπ’ αριθ. 029 της 9 / 21 Δεκεμβρίου έφθασεν εις τας χείρας μου εκ Παρισίων μετά του ταχυδρόμου, όστις μοι

1. Πιθανή ανάγνωση.

παρήγγειλεν να αναχωρήσω. Είναι η επιστολή, ήτις μου μεταφέρει αυτήν την θλιβεράν είδησιν... Ας μη ομιλώμεν περί τούτου. Ασπάζομαι τας χείρας των γονέων. Εναγκαλίζομαι αδελφούς και αδελφάς, ανδραδέλφους και ανεψιούς. Επικαλούμαι πάντοτε την ευλογίαν του ιερομονάχου Συμεώνος.

Ο υιός Ιωάννης

88

Senza numero

Parigi, li 8 Giungo 1814

L’ Imperatore mi fece qui arrivare da Zurigo. Sua Maestà avendo degnato della sua approvazione l’opera mia mi colmò nuovamente delle sue grazia accordandomi la croce di S(anto) Vladimir della 2a classe. Prima di partire p(er) Londra mi ordinò di ritornare in Svizzera, e di essere pronto p(er) raggiungere Sua Maestà aVienna lorcchè1 Ella ivi sarà arrivata. Per questo parto dimani p(er) Zurigo, e là aspetterò gli avisi del ritorno di Sua Maesta sul Continente. Delle Cose nostre Patrie osai intratenere l’ Imperatore. Mi promise di occuparsene a Vienna. So che intanto il paese respira e comincia a vivere... Uopo è assicurargli giorni di riposo e di felicità p(er) l’ avenire. Sarebbe quindi urgente misura che le Isole nostre senza perder tempo destinassero un deputato il quale fosse autorizzato di trattare degli interessi Patrj apresso del Congresso, che si terrà a Vienna, e nel quale si decideranno le più importanti questioni. Io verrei ben volentieri in soccorso di questo deputato. Ma io non potrei in nessun caso fungere officiali mansioni in nome delle Isole. A Vienna spero di metter in qualche sesto le cose mie particolari, et da tale riordinamento potrà risultare la p(er) me grata possibilità di far tenere prontamente qualche pecuniario ajuto alla famiglia. Teotockj Emanuele è qui. Gli feci ottenere un udienza. L’ Imperatore lo a colmato di testimonianze di benevolenza. Sua Maestà ne conserva molta p(er) noi.

φ.1v / Va il quindicessimo giorno che sono in questa capitale. L’Imperatore è partito avanti jori, e la Sua Cancelleria jeri soltanto. Sempre occupato o appena avuto il tempo di correr rapidamente il paese, e le varie instituzioni, p(er) avere almeno un’ idea. Lascio Parigi senza provare nessuna pena. Troppo rumore. Troppa dissipazione... Parmi un po-

1. αρχ. τύπος αντί allorchè.

polo immenso fuori di seno p(er) ebrezza di piacere, o p(er) ebrezza naturale. Non fa quindi il fatto mio... Queste poche righe le arriveranno pel canale del nostro amico Naranzi—Abbraccio f(rate)llj e sorelle, e cognati e nipoti. Imploro sempre la benedizione dei genitori, e le preci del sacromonaco nostro Simeone.

Il figlio Giovanni

Άνευ αριθμού

Παρίσιoι, 8 Ιουνίου 1814

Ο Αυτοκράτωρ διέταξεν εμέ να έλθω εδώ από την Ζυρίχη. Η Αυτού Μεγαλειότης, τιμών διά της επιδοκιμασίας Αυτού το έργον μου, υπερεπλήρωσεν εμέ, εκ νέου, διά της ευνοίας του απονέμων εις εμέ τον Σταυρόν του Αγίου Βλαδιμήρου της 2ας Τάξεως. Πριν αναχωρήση διά το Λονδίνον με διέταξεν όπως επιστρέψω εις την Ελβετίαν και να είμαι έτοιμος διά να τρέξω εις συνάντησιν της Αυτού Μεγαλειότητος εις την Βιέννην, όταν Αυτή θα αφιχθή εκεί. Διά τούτο αναχωρώ αύριον διά την Ζυρίχην, και εκεί θα αναμένω τας ειδήσεις της επιστροφής της Αυτού Μεγαλειότητος εις την Ευρώπην. Περί των ημετέρων πατρίων υποθέσεων ετόλμησα να συνομιλήσω μετά του Αυτοκράτορος. Μοι υπεσχέθη ότι θα ασχοληθή μετ’ αυτών εις την Βιέννην. Γνωρίζω εν τω μεταξύ ότι η Πατρίς αναπνέει και αρχίζει να ζη... Είναι αναγκαίον όπως εξασφαλίσωμεν δι’ αυτήν ημέρας ηρεμίας και ευτυχίας εν τω μέλλοντι. Θα ήτο όθεν, επείγον μέτρον όπως αι Νήσοι ημών, άνευ χρονοτριβής διορίσουν έναν αντιπρόσωπον, όστις θα ήτο εξουσιοδοτημένος να διαπραγματευθή διά τας πατρίους υποθέσεις εις το Συνέδριον, το οποίον θα λάβη χώραν εις την Βιέννην και εν τω οποίω θα αποφασισθώσιν τα πλέον σπουδαία ζητήματα. Εγώ μετά μεγάλης ευχαριστήσεως ήθελον συνδράμη αυτόν τον αντιπρόσωπον. Αλλ’ εγώ δεν θα ηδυνάμην κατ’ ουδένα τρόπον όπως αναλάβω επισήμους λειτουργίας εν ονόματι των Νήσων. Εις την Βιέννην ελπίζω ότι θα διευθετήσω τας προσωπικάς μου υποθέσεις, και εκ της διευθετήσεως αυτής δύναται να προκύψη η εις εμέ ευχάριστος δυνατότης να αποστείλω χρηματικήν τινα αρωγήν εις την οικογένειαν. Ο Εμμανουήλ Θεοτόκης ευρίσκεται εδώ. Επέτυχα υπέρ αυτού μίαν ακρόασιν. Ο Αυτοκράτωρ υπερεπλήρωσεν αυτόν διά μαρτυριών ευμενείας. Η Αυτού Μεγαλειότης διατηρεί μεγάλην ευμένειαν δι’ ημάς.

φ. 1v / Είναι η δεκάτη πέμπτη ημέρα της παραμονής μου εις αυτήν την πρωτεύουσαν. Ο Αυτοκράτωρ ανεχώρησεν προχθές και η Γραμματεία Αυτού

μόλις εχθές. Είμαι πάντοτε απασχολημένος ή μετά βίας ευρίσκω τον χρόνον όπως περιέλθω ταχέως την πόλιν και τα διάφορα ιδρύματα διά να λάβω μίαν ιδέαν. Αναχωρώ εκ Παρισίων χωρίς να αισθάνωμαι ουδεμίαν λύπην διά τούτο. Πολύς θόρυβος. Μεγάλη σπατάλη... Μου φαίνεται ένας λαός υπερμέτρως ασύνετος ένεκα της μέθης των ηδονών ή ένεκα φυσικής μέθης. Δεν αρμόζει όθεν, εις τον χαρακτήρα μου... αυταί γραμμαί αφιχθήσονται υμίν μέσω του φίλου ημών Ναράντζη... Εναγκαλίζομαι αδελφούς και αδελφάς, ανδραδέλφους και ανεψιούς. Επικαλούμαι πάντοτε την ευλογίαν των γονέων και τας δεήσεις του ιερομονάχου ημών Συμεώνος.

Ο υιός Ιωάννης

89

No 12

Zurigo, 13/25 Giugno 1814

Le ho scritto da Parigi senza numero. Sono adesso qui di ritorno in buona salute, e contentis(si)mo del mio viaggio e dei risultati. Sua Maestà a gradito le testimonianze di soddisfazione, e di gratitudine che la Dieta Helvetica fece manifestare a S.M. sul mio ministero, per mezzo di una deputaz(io)ne e di una lettera (di cui le spedirò copia). Degnò quindi di onorarmi della Crose di S(anto) Vladimiro della seconda classe. Mi autorizzò di ragiungere la Sua Corte in Germania od a Vienna, ove forse si trateranno eziandio gli affari nostri. Come Le ho scritto da Parigi, a Vienna soltanto potrò dar opera a qualche misura per venire in soccorso della famiglia. Un poco di pacienza e tutto andrà a dovere. Scrivo a Viaro sulle cose patrie. La posta va partire e non posso dilungarmi. Saluti a tutti quanti.

Il figlio Giovanni

Αρ. 012

Ζυρίχη, 13/25 Ιουνίου 1814

Σας έγραψα εκ Παρισίων μίαν άνευ αριθμού επιστολήν. Ευρίσκομαι νυν ενταύθα, επανελθών εν καλή υγεία και τα μάλα ευχαριστημένος διά

το ταξίδιόν μου και τα αποτελέσματα. Η Αυτού Μεγαλειότης εδέχθη ευχαρίστως τας μαρτυρίας ικανοποιήσεως και ευγνωμοσύνης, άτινας η Ελβετική Δίαιτα εξεδήλωσεν προς την Α.Μ. διά τας υπηρεσίας μου, μέσω αντιπροσωπείας και μιας επιστολής (της οποίας θα αποστείλω προς υμάς αντίγραφον). Ηυδόκησεν όθεν, όπως τιμήση εμέ διά του Σταυρού του Αγίου Βλαδιμήρου της δευτέρας τάξεως. Με διέταξεν να μεταβώ εις την Αυλήν Αυτού, εν τη Γερμανία, ή εν τη Βιέννη, ένθα πιθανώς, θα διαπραγματευθώσιν ωσαύτως και περί των υποθέσεων ημών. Καθώς έγραψα προς υμάς εκ Παρισίων, μόνον εις την Βιέννην θα δυνηθώ να λάβω κάποιο μέτρον ώστε να έλθω εις βοήθειαν της οικογενείας. Ολίγη υπομονή και τα πάντα θα εξελιχθώσιν κατά το πρέπον. Γράφω εις τον Βιάρον περί των υποθέσεων της πατρίδος. Το ταχυδρομείον ετοιμάζεται να αναχωρήση και δεν δύναμαι να επεκταθώ. Χαιρετισμούς προς άπαντας.

Ο υιός Ιωάννης

90

No 013

Zurigo, 4/16 Luglio 1814

Viaro le communicherà la risposta che indirizzo oggi al Senato. Spero che essa meriterà la di lei approvazione. Non entrarò in detagli ulteriori su di questo avendo anco in particolare dato alcuni rischiarimenti a Viaro, che Ella sarà in grado di conoscere e spero di approvare.

Il ritardo messo al Congresso di Vienna, è causato esenzialmente dal desiderio di S.M. l’I(imperatore) Alessandro di trovarsi a Pietroburgo nel momento della festa di S.M. l’ Imperatrice Madre che arriva il 28 Luglio V(ecchio) S(tile). E dall’ altra Lord Caslereagh occupato degli affari del parlamento non potendo rendersi a Vienna p(ri)ma del mese di Ottobre, pare che sieno i due veri motivi di tale ritardo, che ne dicano gli oziosi, ed i fabbricatori di nuove politiche,

Non sapendo più se S.M. mi permetterà per l’ epoca designata di essere a Vienna sarà da qui che cercherò di prendere delle misure par farle arrivare in autuno qualche soccorso pecuniario. Scrissi a tal effetto ed attendo incessantemente le risposte.

Abbiamo qui un nuovo collega nel nostro lavoro diplomatico. Questi è il s(igno)r Canning, Ministro di Inghilterra quello stesso che fu ultimamente incaricato di affari a Constantinopoli. Gli ostacoli sopravenu-

ti alla fine dell’ organizaz(io)ne della Svizzera Sembrano appianarsi, e spero che p(er) l’ epoca del Congresso tutto sarà finito.

φ.1v / Un ministro di Francia, il s(igno)r Conte Talleyrand nipote del p(ri)mo Ministro attuale, va pure ad arrivarci qui per travagliare con noi.

La mia salute è buona, quantunque il som(m)o travaglio della missione, mi facia un poco risentire l’ estate. Sono sempre li stessi piccioli incomodi che nell’ estate sofrivo a Corfù. Vale a dire espulsioni, e disordini billiosi. Mi propongo di prendre dei bagni a quattro leghe di Zurigo, e ci andrò alla fine del mese. Bisogna far provisione di salute per l’ inverno.

Le scriverò più a lungo colla posta ventura non avendone p(er) questo il tempo necessario.

Baccio le mani alla s(ignor)a madre. Saluto tutti. Abracio f(rate)llj e sorelle ed imploro sempre le preci del sacromonaco Simeone, et la benedizione dei genitori.

Il figlio Giovanni

Αρ. 013

Ζυρίχη, 4/16 Ιουλίου 1814

Ο Βιάρος θα ανακοινώση υμίν την απάντησιν, την οποίαν απευθύνω σήμερον προς την Γερουσίαν. Ελπίζω ότι αυτή θα τύχη της επιδοκιμασίας υμών. Δεν θα εισέλθω εις συμπληρωματικάς λεπτομερείας επί τούτου, έχων παράσχει ιδιαιτέρας τινάς διευκρινίσεις εις τον Βιάρον, ων υμείς θα δυνηθήτε να λάβητε γνώσιν και ελπίζω να επιδοκιμάσητε.

Η καθυστέρησις της ενάρξεως του Συνεδρίου της Βιέννης έχει την αιτίαν κυρίως εις την επιθυμίαν της Α.Μ. του Αυτοκράτορος Αλεξάνδρου να ευρίσκηται εν Πετρουπόλει κατά την ημέραν της εορτής της Α.Μ. της Αυτοκρατείρας Μητρός, ήτις είναι εις τας 28 Ιουλίου κατά το παλαιόν ημερολόγιον. Αφ’ ετέρου ο Λόρδος Κάστλερεη, απασχολημένος διά των υποθέσεων του Κοινοβουλίου και μη δυνάμενος να μεταβή εις την Βιέννην προ του μηνός Οκτωβρίου, φαίνονται ότι είναι αι δύο αληθείς αιτίαι της τοιαύτης καθυστερήσεως, παρά τα όσα λέγουσιν οι αργόσχολοι και οι επινοηταί νέων πολιτικών κατευθύνσεων.

Μη γνωρίζων εισέτι εάν η Α.Μ. θα μοι επιτρέψη να ευρεθώ εις την Βιέννην κατά την προσδιορισθείσαν εποχήν, θα επιζητήσω όπως λάβω εντεύθεν τα μέτρα διά να περιέλθη υμίν οικονομική τις βοήθεια κατά το φθινόπωρον. Έγραψα διά το ζήτημα τούτο και αναμένω συνεχώς απαντήσεις.