Αρχείον Ιωάννου Καποδίστρια, τ. Β΄

δων τας οποίας έλαβον διά την συστηματοποίησιν και σταθεροποίησιν των νόμων και των τρόπων λογιστικού διακανονισμού εις την ενταύθα οικονομίαν. Ηδη δι’ ειδικής εκθέσεώς μου απολογούμαι εις την Εξοχωτάτην Γερουσίαν δι’ όσα εχρειάσθη να αποφασίσω, διά να καταστήσω πραγματοποιήσιμους τας ρηθείσας επιδιώξεις μου, και αι γενόμεναι πράξεις και η υίοθετηθείσα απόφασις, επειδή είναι ανάλογος προς τον σκοπόν τον εγκριθέντα υπό του Συμβουλίου, θα δυνηθούν επίσης να τύχουν, πρέπει να ελπίζω, της απολύτου εγκρίσεώς της.

Σχετικώς προς την διαχείρισιν των εκκλησιαστικών αγαθών εύρον αφορμην να ανακοινώσω ήδη τούτο εις την Εξοχωτάτην Γερουσίαν δι’ αναφοράς η οποία αναγγέλλει την αποδημίαν του Υπαλλήλου της Υπηρεσίας ο οποίος διοικεί ταύτα. Ο ελεγχος της εν λόγω διαχειρίσεως θα δυνηθή να αναληφθή υπό εκείνου τον οποίον, και όπόταν, η Εξοχωτάτη Γερουσία θα δυνηθή να διορίση. Εν τω μεταξύ η Υπηρεσία του Κυβερνήτου έχει επιβαρυνθή και πιεφ.1ν σθή υπ’/ εμού να συλλέξη, καταγράψη και διαφυλάξη όλα τα έγγραφα και αντικείμενα των ευαγών ιδρυμάτων τα οποία θα ευρίσκοντο εις την κατοικίαν του δραπετεΰσαντος Υπαλλήλου. Έάν καταστή δυνατόν να προσαχθή ούτος υπό της κρατικής εξουσίας να αποδώση λογαριασμόν, θα είναι ευκολώτερον να διαπιστώσωμεν την κατάστασιν της διαχειρίσεως και να εξασφαλίσωμεν εν ταύτη το δημόσιον συμφέρον.

Πάσαι αι μεταβολαί τας οποίας έκαμα επί του οικονομικού θέματος, ακόμη και εκείναι αι οποίαι δεν ελήφθησαν οπ’ όψιν κατά την άσκησιν της υπηρεσίας μου, υπήρξαν εις πάσας τας περιπτώσεις θυγατέρες ενός αναποδράστου καθήκοντος το οποίον ανεγνώρισα κατά την άσκησίν της, να μη αφήσω να χαθή εις το πάτριον τούτο έδαφος η δημοσία περιουσία, οιουδήποτε είδους θα ηδύνατο να, είναι. Εάν έπρεπε να αφοσιωθώ εις το να δημιουργήσω την καλλιτέραν άμυναν της Α. Μαύρας, καθ’ ό,τι με αφεώρα ως εκ του τίτλου διά του οποίου έχω τιμηθή, έπρεπε προηγουμένως να προωθήσω την ομαλήν λειτουργίαν του οικονομικού κλάδου, εκ του οποίου μόνον προέρχονται τα μέσα διά τοιαύτην άμυναν.

Ακόμη και αι δημευθείσαι πρόσοδοι εγένετο μέχρι στιγμής αντικείμενον αυθαιρέτου διαχειρίσεως παρά τους νόμους και την επιθυμίαν του δημοσίου. Εσκέφθην αυτομάτως και δι’ αυτάς, επειδή δεν επίστευον ότι μου επιτρέπεται, ως εκ της ιδιότητος την οποίαν ασκώ, να αποκρύψω την σκανδαλώδη τούτων κατάχρησιν, εάν υπήρχε, και διά τούτο υπεχρεώθην να θελήσω να τας εξετάσω.

Αύται υπήρξαν αι προθέσεις μου, οι σκοποί μου, τα βήματά μου εις τας ενεργείας τας γενομένας επί της υποθέσεως της δημοσίας οικονομίας και της διαχειρίσεως της εκκλησιαστικής περιουσίας, και τας έχω θεωρήσει νομίμους. Έχω την ευχαρίστησιν να τας ίδω εγκεκριμένας υπό της σωφροσύνης του Ανωτέρου Συμβουλίου, έχω το καθήκον να το ανακοινώσω εις την Υ. Εκλαμ-

προτάτην Αυθ. μετά πολλών λεπτομερειών και έχω ενθαρρυνθή να μελετώ συνεχώς περισσότερον τον τρόπον της μεγαλυτέρας δημοσίας ωφελείας, εάν υπάρχη, εις οιονδήποτε κλάδον της υπηρεσίας, ο οποίος θα υπελείπετο εν τη νήσω ταύτη.

Σας εκφράζω την υψίστην υπόληψίν μου.

Ο Έκτ. Επίτρ. Κόμης ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΣ

φ.1 Άνω: 24 του ιδίου. Ο Γραμμ. της Επικρατείας Κ. Τζορντίνας.

Περίληψις: 1360. Έκτακτος Επίτροπος Κ. Καποδίστριας. Γνωστοποιεί διάφορα ζητήματα περί της οικονομικής διαχειρίσεως.

32

Αρχείον Ιονίου Γερουσίας Γεν. αρ. 9, αριθ. εγγρ. 361

No. 33

Dipart. Finanze

All’Ecc(ellentissi)mo Senato

Il Commiss(ari)o Estraord(inari)o in S(an)ta Maura

Dal Commiss(aria)to Estraord(inari)o

li 22 luglio 1807 g.s.

La missione di cui l’Ecc(ellentissi)mo Senato ha voluto onorarmi trova il suo termine in quello delle fortificazioni e nel riordinamento della Guardia Civica. E l’una e l’altra opera sarà messa a compimento nel venturo mese di agosto. Della prima ho reso conto con altro rapporto; della seconda dirò che p(er) le misure fin’ora prese, abbenché il tempo scorso quello non sia stato del servizio campale, ma del travaglio, pure la Guardia Civica di Leucade, presentata tutta a S.E. il sig(no)r Generale Papa[n]dopulo, meritò la sua soddisfazione. Qualche regolamento generale e qualche inodificaz(io)ne nel numero e nella scelta degli uffiziali e dei capi cinquantina basterà a dare a questa massa quella forma, quell’ unità e quella agevolezza nel muoversi e nell’obbdire che cercavasi e ch’egli è ciò che giudicando rettamente delle cose nostre esiger puòsi φ. 1v in seguito al sistema [san] / sancito dall’Ecc(ellentissi)mo Senato per la

milizia nazionale. Questo regolamento è già tracciato e queste modificazioni sono disegnate. Per eseguire e l’uno e le altre aspetto che minorato sia il travaglio nelle fortificazioni.

Avrò cosi, come le forze mie lo permisero, obbedito ai comandi di VV.EE. e quando la pubblica grazia voglia generosamente mostrarsi verso di me, io non imploro altro da essa che di essere messo in grado di ritirarmi al piú presto in seno alla domestica pace e di cui ha bisogno vero la mia salute.

L’Ecc(ellentissi)mo Senato provvedendo a questo Governo vorrà avere presenti le circostanze di Leucade e la sua gelosa posizione: sia che l’armistizio sia protratto, sia che la pace ridonando tranquillità all’ Europa tutta la neghi a questa sventurata popolazione col vicinato di un potente che non cesserà di perseguitarla anco pel ricovero che presso di essa e presso le altre isole avranno gli armatolò.

Di molti provvedimenti ha duopo la popolazione p(er) ristorarsi dalle portate fatiche e dai sofferti danni, tanto piú che le fatiche ed i danni non possono mancare affatto, quando vogliasi conservare a questa frontiera quel grado di militare imponenza p(er) cui un qualche ostacolo φ. 2 presentarsi possa alle giornaliere violenze che saranno praticate / a questo popolo, al suo commercio ed alle sue proprietà dal limitrofo Visire.

La mescolanza inseparabile di reciproci interessi fra i continentali sudditti ed i nostri concittadini, il giornaliero andiri vieni degli uni e degli altri nel continente, sia armistizio o sia pace, sia durevole o no, la sistemazione dell’uno e dell’altra, porta necessariamente il pressante bisogno di erigere nel Governo di quest’isola una potestà autoverole, la quale possa far essere una severa polizia ed abbia tutti i mezzi e tutta la capacità di farla osservare scrupolosamente.

Senza di questo sia che l’armistizio cessi con la guerra sia che esso fondi una pace poco durevole, la sicurezza di quest’isola è compromessa e non lo è meno quella [della] delle altre.

Mi sono fatto un dovere di rassegnare questi brevi cenni, affinché l’Ecc(ellentissi)mo Senato nel destinare il Pritano di quest’isola lo munisca di quelle istruzioni e gli dilati i suoi poteri in maniera che esso direttamente si ponga nel centro vero della sua gestione, scuopra tutta la sfera delle sue mansioni ed assumendo il suo posto lo rilevi esso quanto è necessario e quanto il posto stesso rilevar dee il funzionario eletto da VV.EE. dinanzi a qualunque altra potestà fin’ora autorevole in quest’isola.

Imploro la continuaz(io)ne della pubblica grazia.

Il Comm Est. C(ont)e CAPODISTRIA

φ.1 Άνω διά χειρός του παραλήπτου: 24 d(ett)o. Il Se(gretari)o di Stato Co. Zordina.

φ.2ν Περίληψις διά χειρός του παραλαβόντος γραμματέως: 1359. Commissario Co. Capodistria. Rende conto sul riordinam(en)o della Truppa Civica.

Αρ. 33

Τμ. Οικονομικών

Προς την Εξοχωτάτην Γερουσίαν

O εν Αγία Μαύρα Έκτακτος Επίτροπος

Εκ του Εκτάκτου Επιτροπείου

τη 22 Ιουλίου 1807 π.η.

Η αποστολή διά της οποίας ηθέλησε να με τιμήση η Εξοχωτάτη Γερουσία επιτυγχάνει του σκοπού της διά των οχυρώσεων και της αναδιοργανώσεως της Πολιτοφυλακής. Και το εν και το άλλο έργον θα περατωθή κατά τον ερχόμενον μήνα Αύγουστον. Περί του πρώτου έδωσα αναφοράν δι’ ετέρας εκθέσεως· περί του δευτέρου θα είπω ότι ένεκα των ληφθέντων μέχρι στιγμής μέτρων, μολονότι ο παρελθών εκείνος χρόνος δεν ανήκει εις την υπηρεσίαν του στρατοπέδου, αλλ’ εις τον πειραματισμόν, εν τούτοις η Πολιτοφυλακή της Λευκάδος, παρουσιασθείσα πάσα εις την Α.Ε. τον Στρατηγόν κύριον Παπαδόπουλον, έτυχε της επιδοκιμασίας του. Γενικός τις κανονισμός και τροποποίησίς τις εις τον αριθμόν και την εκλογήν των αξιωματικών και των πεντηκοντάρχων θα αρκέση να δώση εις ταύτην την μάζαν εκείνην την μορφήν, εκείνην την ενότητα και εκείνην την ευκολίαν εις την κίνησιν και εις την υπακοήν η οποία, εάν κρίνωμεν δικαίως περί των ιδικών μας πραγμάτων, δύναται να φ.1v απαιτηθή εν συνεχεία παρά του συστήματος / του επικυρωθέντος υπό της Εξοχωτάτης Γερουσίας διά τον εθνικόν στρατόν. Ο κανονισμός ούτος έχει ήδη σχεδιασθή και αι μεταβολαί αύται έχουν προγραμματισθή. Διά να εφαρμόσωμεν και τον ένα και τας άλλας αναμένω να ελαττωθή η εργασία εις τας οχυρώσεις.

Τοιουτοτρόπως, όσον το επέτρεψαν αι δυνάμεις μου, θα έχω υπακούσει εις τας διαταγάς των Υ.Υ.Ε.Ε., και όταν η δημοσία εύνοια θελήση να φανή γενναιόδωρος προς εμέ, δεν ζητώ έτερον παρ’ υμών, ειμή να ευρεθώ εις το σημείον να αποσυρθώ το ταχύτερον εις την αγκάλην της οικογενειακής ειρήνης, και της οποίας έχει πραγματικήν ανάγκην η υγεία μου.

Η Εξοχωτάτη Γερουσία, προνοούσα περί της Κυβερνήσεως ταύτης, θα θελήση να λάβη υπ’ όψιν τας περιστάσεις της Λευκάδος και την επίζηλον θέ-

σιν της είτε παραταθή η ανακωχή είτε, ενώ η ειρήνη δωρίζει εκ νέου ηρεμίαν εις όλην την Ευρώπην, την αρνηθή εις τον άτυχον τούτον πληθυσμόν ένεκα της γειτνιάσεως ενός ισχυρού, ο οποίος δεν θα παύση να τον καταδιώκη, και ένεκα της υποδοχής την οποίαν εις αυτήν και εις τας άλλας νήσους θα έχουν οι αρματολοί.

Ο πληθυσμός έχει ανάγκην πολλών φροντίδων, διά να συνέλθη εκ των προξενηθέντων κόπων και εκ των ζημιών τας οποίας υπέστη· τοσούτω μάλλον καθόσον αι κοπώσεις και αι ζημίαι ουδόλως δύνανται να ελλείψουν, όταν υπάρχη επιθυμία να διατηρήσωμεν εις το μέτωπον τούτο τον βαθμόν στρατιωτικής δυνάμεως διά της οποίας να είναι δυνατόν να παρουσιάσωμεν εμπόδιόν τι εις φ. 2 τας καθημερινάς βιαιότητας, αι οποίαι θα ασκηθούν / επί του λαού τούτου, επί του εμπορίου του και επί των περιουσιών του υπό του γείτονος Βεζίρου.

Η ανάμιξις, άνευ δυνατότητος διακρίσεως, αμοιβαίων συμφερόντων μεταξύ των υπηκόων της ηπειρωτικής ξηράς και των συμπολιτών μας, η καθημερινή μετάβασις ενταύθα και εκεί, εις την <απέναντι> ξηράν, των μεν και των δε είτε εν ανακωχή είτε εν ειρήνη, είτε <αύτη είναι> διαρκής είτε ουχί, η συστηματική λειτουργία της μιας ή της άλλης προκαλεί οπωσδήποτε την πιεστικήν ανάγκην να δημιουργήσωμεν εις την διακυβέρνησιν της νήσου ταύτης μίαν αυθεντικήν εξουσίαν, η οποία να δύναται να συστήση αυστηράν αστυνομίαν και να έχη πάντα τα μέσα και πάσαν την ικανότητα να την διατηρήση επιμελώς.

Άνευ τούτου, είτε η ανακωχή παύση διά του πολέμου είτε αύτη δημιουργήση ειρήνην μικράς διαρκείας, η ασφάλεια της νήσου ταύτης ευρίσκεται εν κινδύνω, και δεν είναι τούτο εις μικρότερον βαθμόν εν σχέσει προς την ασφάλειαν των άλλων νήσων.

Έπραξα το καθήκον να υποβάλω τας βραχείας ταύτας απόψεις, ίνα η Εξοχωτάτη Γερουσία κατά τον διορισμόν του Πρύτανεως της νήσου ταύτης τον εφοδιάση διά των οδηγιών τούτων και διευρύνη τας εξουσίας του, εις τρόπον ώστε ούτος να τεθή απ’ ευθείας εν τω πραγματικοί κέντρω της διοικήσεώς του, ανακαλύψη όλην την σφαίραν των καθηκόντων του και αναλαμβάνων την θέσιν του την αναγάγη όσον είναι δυνατόν και όσον είναι δυνατόν να ανυψώση η ιδία η θέσις τον λειτουργόν τον εκλεγέντα υπό των Υ.Υ. Ε.Ε. ενώπιον οιασδήποτε άλλης εξουσίας αυθεντικής μέχρι στιγμής <υπαρχούσης> εν τη νήσω ταύτη.

Παρακαλώ την συνέχισιν της δημοσίας ευνοίας.

Ο Έκτ. Επίτρ. Kόμης ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΣ

φ.1 Άνω: 24 του ιδίου. Ο Γραμματεύς της Επικρατείας Κ. Τζορντίνας.

φ.2ν Περίληψις: 1359. Επίτροπος Κ. Καποδίστριας. Δίδει αναφοράν περί της αναδιαρθρώσεως της Πολιτοφυλακής.

33

Αρχείον Ιονίου Γερουσίας Γεν. αρ. 9, αριθ. εγγρ. 362

Νο. 24

Dipart. Finanze

All’Ecc(ellentissi)mo Senato

Il Commissario Estraordinario in S(ant)a Maura

Dal Commiss(aria)to Estraord(inari)o

li 22 luglio 1807 g.s.

Sua Eccellenza il sig(no)r Generale Stether e l’altro Generale Papadopulo colla barca nostra non hanno ricevuto nessuno avviso uffiziale intorno all’armistizio. Lo ebbero da me in dipendenza del dispaccio di codesto dipartimento e degli ordini diretti di S.E. il sig(no)r Ministro Plenipotenziario. Seguì il giorno 20 corrente una conferenza con ambedue i Generali e col Cap(itan)o del Genio sig(no)r Michaud. Trattòsi delle fortificazioni, delle opere da farsi e del metodo con cui verificar si possono approfittando della cessazione delle reciproche ostilità. Presente a questo colloquio mi sono assicurato che non solo devesi completare il tracciato piano, ma che molte restaurazioni propongonsi pel forte "Alessandro”. Queste anziché fatte col mezzo di sacchi pieni di terra (ciò che importava cinque mila e piú sacchi) saranno eseguite con pali, fasci1 e terre; per la qual cosa nuove ricerche, nuove requisizioni φ.1v e nuovi travaglj. L’Ingegnere si è impegnato di compierli/per il giorno del venturo mese, quando non ritardino i lavori per mancanza di mano d’opera e di materiali.

Distribuita in progetto l’artiglieria nelle quattro batterie sarà fatta da S.E. il sig(no)r Generale Papadopulo coi suoi rapporti la ricerca dei cannoni, degli affusti, delle munizioni e di quanto occore per montare queste batterie.

Le tavole richieste al Zante per le piatte forme mancano. Resta che costà sia provveduto e ciò in dipendenza alle ricerche che ne verranno fatte al Generale Comando.

Finalmente fatto il dettaglio delle truppe che guardar devono la trinciera e le batterie trovòsi dall’odierno consiglio militare che tre grandi quartieri si debbano costruire con tavole e questi complessivamente della capacità di cinquecento uomini.

1. Χφ. fassi

S.E. il sig(no)r Generale Papadopulo col prossimo suo ritorno muovere tutte queste ricerche. Ne prevengo VV. EE. affinché opportunemente sia provveduto ed io sia al piú presto possibile istruito dietro a quanto sarà deciso del modo con cui risponder deggio alla cooperazione di cui sono richiesto.

Imploro la continuazione della pubblica grazia.

Il Comm. Est. C(ont)e CAPODISTRIA

φ.1 Άνω διά χειρός του παραλήπτου: 24 d(ett)o. Il Seg. di Stato Co. Zordina.

φ.2 Περίληψις διά χειρός του παραλαβόντος γραμματέως: 1364. Commissario Estraord(inario) Co. Capodistria. Fa p(rese)nte la notizia avuta dell’armisticio seguito e rende inteso il Governo delle misure che prese il Comando Militare intorno le forticaz(io)ni che si va erigendo.

Αρ. 24

Τμ. Οικονομικών

Προς την Εξοχωτάτην Γερουσίαν

Ο εν Αγία Μαύρα Έκτακτος Επίτροπος

Εκ του Εκτάκτου Επιτροπείου

τη 22 Ιουλίου 1807 π.η.

Η Α.Ε. o Στρατηγός κύριος Stether και ο έτερος Στρατηγός Παπαδόπουλος ουδεμίαν επίσημον ειδοποίησιν έλαβον περί της ανακωχής διά της ημετέρας λέμβου. Την έλαβον παρ’ εμού διά μέσου της αναφοράς του εκείσε Τμήματος και των αμέσων διαταγών της Α.Ε. του κυρίου Πληρεξουσίου Υπουργού. Ηκολούθησε την 20 τρέχοντος συνέντευξις μετ’ αμφοτέρων των Στρατηγών και μετά του Λοχαγού του Μηχανικού κυρίου Michaud. Επρόκειτο περί των οχυρώσεων, περί των προς εκτέλεσιν έργων και περί της μεθόδου διά της οποίας δύνανται να πραγματοποιηθούν, εάν επωφεληθώμεν της καταπαύσεως των αμοιβαίων εχθροπραξιών. Παρών εις την συζήτησιν ταύτην, εβεβαιώθην ότι ουχί μόνον πρέπει να συμπληρώσωμεν το χαραχθέν σχέδιον, αλλ’ ότι προτείνονται πολλαί ανακαινίσεις διά το οχυρόν «Αλέξανδρος». Αντιθέτως αι γενόμεναι διά σάκκων πλήρων χώματος (όπερ εσήμαινε πέντε χιλιάδας σάκ-

κους και περισσοτέρους), θα εκτελεσθούν διά πασσάλων, δεμάτων και χωμάτων· πράγμα διά το οποίον <απαιτούνται> νέαι αναζητήσεις, νέαι επιτάξεις φ.1v και νέαι προσπάθειαι. Ο Μηχανικός υποχρεούται να τας εκτελέση / μέχρι της είικοστής προσεχούς μηνός, εάν δεν καθυστερήσουν αι εργασίαι ένεκα ελλείψεως εργατικών χειρών και υλικών.

Αφού το πυροβολικόν κατανεμηθή εν σχεδίω εις τας τέσσαρας πυροβολαρχίας, θα γίνη υπό της Α.Ε. του Στρατηγού κυρίου Παπαδοπούλου διά των σχέσεών του η αναζήτησις των πυροβόλων, των κιλλιβάντων, των πολεμοφοδίων και όσων υπάρχει ανάγκη, διά να συγκροτήσωμεν τας πυροβολαρχίας ταύτας.

Αι σανίδες αι ζητηθείσαι εν Ζακύνθω διά τα κρηπιδώματα ελλείπουν. Υπολείπεται να γίνη προμήθεια εκείθεν, και τούτο κατόπιν των αναζητήσεων αι οποίαι θα γίνουν περί τούτου εις την Γενικήν Διοίκησιν.

Τέλος, αφού έγινε η λεπτομερής κατανομή των δυνάμεων αι οποίαι πρέπει να είναι εστραμμέναι προς το χαράκωμα και τας πυροβολαρχίας, ευρέθη κατά το σημερινόν στρατιωτικόν συμβούλιον ότι πρέπει να κατασκευασθούν τρία μεγάλα συγκροτήματα, διά σανίδων, και ταύτα συνολικής ευρύτητος πεντακοσίων ανθρώπων.

Η Α.Ε. ο Στρατηγός κύριος Παπαδόπουλος μετά την προσεχή επιστροφήν του θα προωθήση πάσας ταύτας τας επιδιώξεις. Ειδοποιώ τας Υ.Υ. Ε.Ε., ίνα ληφθή κατάλληλος πρόνοια και καθοδηγηθώ το ταχύτερον δυνατόν περί των όσων θα αποφασισθούν ως προς τον τρόπον κατά τον οποίον πρέπει να ανταποκριθώ εις την συνεργασίαν, η οποία μου εζητήθη.

Παρακαλώ την συνέχισιν της δημοσίας ευνοίας.

Ο Έκτ. Επίτρ. Κόμης ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΣ

φ.1 Άνω: 24 του ιδίου. Ο Γραμμ. της Επικρατείας Κ. Τζορντίνας.

φ.2 Περίληψις: 1364. Έκτακτος Επίτροπος Κ. Καποδίστριας. Γνωστοποιεί την ληφθείσαν είδησιν περί των μέτρων τα οποία έλαβε η Στρατιωτική Διοίκησις περί των οχυρώσεων, αι οποίαι ανεγείρονται.

34

Αρχείον Ιονίου Γερουσίας Γεν. αρ. 9, αριθ. εγγρ. 363

Νο. 35

Dipart. Finanze

All’ Ecc(ellentissi)mo Senato

Il Commiss(ari)o Estraord(inari)o in S(ant)a Maura

Dal Commiss(aria)to Estraord(inari)o

li 22 luglio 1807 g.s.

Questo Magistrato all’Annona mi fece conoscere direttamente l’angustia, alla quale esposta era questa popolazione per il limitato raccolto di grani indigeni, per l’accresciuta popolazione, pel difetto di mulini, i quelli cessano dalla loro azione nel volger del mese venturo, senza potersi prestare nel corrente ai bisogni del paese, solito ad approvvigionarsi di farine.

Questo rapporto mi fu dato in risposta all’eccitamento che io diedi al Magistrato, perché fossero provveduti di biscotto i bastimenti al pubblico servigio. Lasciando ad altre difficili cure questo importante oggetto, ho sollecitato la Commissione Estraordinaria ai Grani, l’Annona e la Reggenza a provvedere tosto tanto all’acquisto di biscotti, perché alla mancanza di farine fatta fosse una sostituzione quanto a provvista di grani, se mancanza di grani si prevedesse dall’amministrazione locale φ. 1v nell’ / inverno venturo. Per questo anziché praticare la restituzione dell’imprestanza fatta da principio p(er) l’acquisto di grani concorre il voto spontaneo dei prestatori di lasciare in continuazione in seno alla Estraordinaria Commissione Granaria le piastre 30.000 che avrebbesi dovuto restituire a senso del decreto dei 4 gennajo di VV. EE. Questo fondo vuoisi impiegare dall’amministrazione all’ acquito di biscotti e di grani.

Avendo su tutte queste operazioni influito coi miei impulsi e concorso coi miei pareri ne rendo conto all’Ecc(ellentissi)mo Senato.

Sulle ricerche poi della Commiss(ion)e Granaria ò rilasciato sul fondo che dal Zante si deve rimettere a soccorso di questa cassa una lettera di credito p(er) la somma di tallari 2.600, onde un commissionato da qui spedito potesse realizzare l’acquisto di biscotti. La somma suddetta fu anco riversata in cassa pubblica dalla Comm(ission)e Granaria.

Se in conseguenza dell’armistizio si riaprirà la circolazione commerciale, puòsi sperare che non siavi piú oltre bisogno di peculiari cure p(er) l’approvvigionamento di S. Maura, ma se ciò non aviene, l’Ecc(ellen-

tissi)mo Senato prowega, anco in riflesso ai consumatori che vanno ad accrescersi nell’inverno col ritorno degli armatolo.

Imploro la continuaz(io)ne della pubblica grazia.

Il Comm. Est. C(ont)e CAPODISTRIA

φ.1 Άνω διά χειρός του παραλήπτου: 24 d(ett)o. Il Seg. di Stato Co. Zordina.

φ.2 Περίληψις διά χειρός του παραλαβόντος γραμματέως: 1365. Commissario Estraordi(nario) Co. Capodistria. Fa p(rese)nti alcune misure prese intorno i grani mancanti in quell’isola.

Αρ. 35

Τμ. Οικονομικών

Προς την Εξοχωτάτην Γερουσίαν

Ο εν Αγία Μαύρα Έκτακτος Επίτροπος

Εκ του Εκτάκτου Επιτροπείου

τη 22 Ιουλίου 1807 π.η.

Ο ενταύθα Άρχων επί του Εφοδιασμού μου εγνωστοποίησεν απ’ ευθείας την δύσκολον θέσιν εις την οποίαν ήτο εκτεθειμένος ο ενταύθα πληθυσμός ένεκα της περιωρισμένης εσοδείας των εντοπίων σιτηρών, ένεκα του αυξηθέντος πληθυσμού, ένεκα της ελλείψεως μύλων, οι οποίοι σταματούν την λειτουργίαν των εντός του προσεχούς μηνός, χωρίς να δύνανται να προσφέρουν κατά τον τρέχοντα εις τας ανάγκας της χώρας, συνηθισμένης να είναι εφωδιασμένη εις άλευρα.

Η έκθεσις αύτη μου εδόθη εις απάντησιν της εκκλήσεως την οποίαν έκαμα προς τον Άρχοντα, ίνα εφοδιασθούν διά διπυρίτου τα πλοία τα εκτελούντα δημοσίαν υπηρεσίαν. Αφού αφήκα το σπουδαίον τούτο ζήτημα εις τας πλήρεις δυσχερείων φροντίδας άλλων, παρώτρυνα την Έκτακτον Επιτροπήν επί των Σιτηρών, του Εφοδιασμού και την Υπηρεσίαν του Κυβερνήτου να λάβουν μέριμναν αμέσως τόσον περί της αγοράς διπυρίτου, ίνα εις την έλλειψιν των αλεύρων ευρεθή υποκατάστατον, όσον και περί της προμηθείας σιτηρών, εάν φ. 1v προεβλέπετο έλλειψις σιτηρών υπό της τοπικής διοικήσεως κατά τον / προσεχή χειμώνα. Διά τούτο, αντί να εφαρμόσωμεν την επιστροφήν του δανείου του γενομένου εξ αρχής διά την αγοράν σιτηρών, συμφωνεί αβιάστως η επιθυμία των δανειστών να αφήσουν περαιτέρω εις το ταμείον της Εκτάκτου Επισιτιστικής

Επιτροπής τας 30.000 γροσίων, τας οποίας θα έπρεπε να επιστρέψωμεν κατά το νόημα του θεσπίσματος της 4 Ιανουαρίου των Υ.Υ. Ε.Ε. Το ποσόν τούτο πρόκειται να χρησιμοποιηθή υπό της διαχειρίσεως εις την αγοράν διπυρίτου και σίτου.

Επειδή εις όλας αυτάς τας ενεργείας έχω ασκήσει επίδρασιν διά των παρακινήσεών μου και έχω συμβάλει διά των απόψεών μου, δίδω περί τούτου αναφοράν εις την Εξοχωτάτην Γερουσίαν.

Εν σχέσει προς τας επιδιώξεις κατόπιν της Επισιτιστικής Επιτροπής εξέδωσα επί του ποσού το οποίον εκ Ζακύνθου πρέπει να κατατεθή προς ενίσχυσιν του ενταύθα ταμείου πιστωτικήν επιστολήν διά το ποσόν των 2.600 ταλλήρων, ίνα δυνηθή να πραγματοποίηση αντιπρόσωπός της απεσταλμένος εντεύθεν την αγοράν των διπύρων. Το προρρηθέν ποσόν, τέλος, κατετέθη εις το δημόσιον ταμείον υπό της Επισιτιστικής Επιτροπής.

Εάν συνεπεία της ανακωχής απελευθερωθή εκ νέου η εμπορική κυκλοφορία, είναι δυνατόν να ελπίζομεν ότι δεν υπάρχει πλέον περαιτέρω ανάγκη ειδικών φροντίδων διά τας προμηθείας της Α. Μαύρας· αλλ’ εάν τούτο δεν συμβή, ας λάβη μέτρα η Εξοχωτάτη Γερουσία, αφού σκεφθή επί πλέον τους καταναλωτάς, οι οποίοι αυξάνονται κατά τον χειμώνα ένεκα της επιστροφής των αρματολών.

Παρακαλώ την συνέχισιν της δημοσίας ευνοίας.

Ο Έκτ. Επίτρ. Κόμης ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΣ

φ.1 Άνω: 24 του ιδίου. Ο Γραμμ. της Επικρατείας Κ. Τζορντίνας.

φ.2 Περίληψις: 1365. Έκτακτος Επίτροπος Κ. Καποδίστριας. Γνωστοποιεί ωρισμένα μέτρα ληφθέντα σχετικώς προς τα σιτηρά, ελλείποντα εν τη νήσω εκείνη.

35

Αρχείον Ιονίου Γερουσίας Γεν. αρ. 9, αριθ. εγγρ. 364

Νο. 36

Dipart. Finanze

All’Ecc(ellentissi)mo Senato

Il Commiss(ari)o Estraord(inari)o in S(an)ta Maura

Dal Commiss(aria)to Estraordinario

li 22 luglio 1807 g.s.

Mille zecchini prestatimi dall’Ill(ustrissi)mo sig(no)r Co(lonne)llo Zaghel costituivano tutto il fondo pubblico esistente ai primi del corrente a disposizione del Governo e mia per gli oggetti relativi alla mia gestione.

Se questo fondo adoperar si potesse esclusivamente per l’estraordinarie spese delle fortificazioni, non v’ha dubbio che i soccorsi accordati da VV.EE. e promessi col dispaccio 2 luglio dell’Ill(ustrissi)mo Seg(retari)o di Stato del Dipartimento avrebbero potuto mettermi in grado di corrispondere alle esiguenze giornaliere senza ricorrere a nuovi mezzi. Ma da questo fondo S.E. il sig(no)r Generale Papadopulo dimandò il soldo dei sulioti ed acarnani consistente in 26/m piastre. Da questo la Commissione sulle Ricerche Busse una somma ragguardevole per le spese giornaliere. Da questo il Governo almeno tre mila tallari p(er)/ suffragare con qualche soldo i due bastimenti armati Conduri e Caligà, il Colocotroni, le cannoniere, la galeottina Potamiano. Da questo l’approvvigionamento della legna da fuoco. Da questo le polizze del Commissario dell’Ospitale. Da questo le nuove forniture necessarie ed all’ Ospitale russo, fatto capace di duecento malati, ed all’Ospitale de’ repubblicani, instituito per sedici o dieciotto. Da questo le due compagnie albanesi al soldo della Repubblica. Da questo il distaccamento dei soldati nostri. Da questo finalmente il soldo giornaliero che si retribuisce ai russi che travagliano nelle fortificazioni.

Veggendo simultaneamente la somma di tutti questi inevitabili dispendj ho conosciuto che l’immediato soccorso di piastre 11.250, promesso ed arrivato colla galeottina comandata dal cap(ita)no Alexandrin, non avrebbe bastato fino a che dal Zante e Cefalonia fossero giunti gl’indicati tallari tredici mille. A persuadermi di ciò servì la risposta che io ho avuto dal Pritano del Zante sotto la data dei 16 luglio corr(ente) ad un uffizio con cui io gli dimandava un qualche soccorso di nume-

rario. Questo Pritano mi fece conoscere che le spese sue si facevano a carico di una antecipazione chiesta alla dogana e che quindi i suoi socφ.2 corsi avrebbero dovuto tardare di molto. Quelli che contar si poteva/no dal nuovo imprestito non avrebbero potuto essere piú pronti.

Cosi avendo pronti le circonstanze dell’erario di Cefalonia, il denaro versato da quella cassa per soldo del mese di giugno al procuratore del cap(ita)n Caligà e la misura presa da VV. EE. p(er) fare essere un aumento di fondo con l’imprestito, io mi sono parimente convinto che il sovvegno di Cefalonia avrebbe come quello del Zante tardato certamente fino agli ultimi del corrente. Egli è per questo che io mi sono trovato in una situazione assai difficile e pericolosa.

Di questo altissimo affare occupandomi incessantemente e studiando con ogni industria di non allontanarmi per quanto erami permesso dagli ordini di VV. EE., parvemi di poter tutto conciliare spiegando il decreto di VV. EE. dei 2 luglio e rinchiuso piano d’imprestito in una maniera relativa allo stato esausto di questa finanza e favorevole al pronto soccorso di cui essa abbisognava.

Questa maniera di esplicazione consisteva in questo, che in vece di esigere da S. Maura, come porta il testo, non abbastanza lucido, del piano d’imprestito ed i molti calcoli che far vi si debbono per intenderlo, φ.2v l’imprestanza di tallari mille / e cinquecento p(er) completare la somma degli undici mille e cinquecento, si dovesse cercare direttamente, senza calcolare le precedenti deliberazioni, estrazioni, restituzioni e non restituzioni la somma di tallari undici mila e cinquecento. Persuaso che questa misura se si allontanava dall’una dal senso litterale del piano di imprestito, si avvicinava piú dall’altra alla massima di suffragare la cassa col mezzo di una imprestanza reale e portava tosto quel soccorso ch’era urgente e non ottenibile con prontezza dai mezzi assegnati al Zante e Cefalonia ho risoluto di sciegliere questa risorssa e di pormi nell’intrapresa di farla prontamente agire. Ho convocato una conferenza composta dai primi possidenti e dai proprietarj di numerario e di credito che S(an)ta Maura offrir può. Ho disposto preventivamente com’era convenevole (con le industrie che sono di uso, quando vuoisi riuscire negli affari) le opinioni particolari di cadauno dei membri di questa adunanza in maniera che dal contrasto di queste opinioni doveva risultare sicuramente l’ottenimento dell’imprestito degli undici mila cinquecento tallari nello spazio di due giorni e facendo che i prestatori φ.3 fossero pochissimi, quelli cioè ch’esserlo / possono, senza incomodarsi, offrendo alla patria i loro mezzi ed il loro credito e conciliando così tutti gli altri riguardi che avere essi debbano alle generali e particolari circostanze dei molti semiproprietarj, ridotti a miseria dall’incultura e dal guasto delle loro campagne, della classe dei negozianti già benemerita

p(er) le somministrazioni fatte, senza pagamento reale, ma con promessa di futuro pagamento, di quella finalmente piú estesa dei villici, intorno alia quale lo sguardo paterno di VV. EE. deve essersi arrestato piú volte per vederla languida e spossata dai travaglj e da molte e replicate privazioni.

Conducendo p(er) facili vie il ragionamento di ogni uno dei conferenti al quadro vero e commovente che presentano le classi soprammenzionate, ogn’ uno ha dovuto conchiudere meco che o non si doveva cercare nessuna nuova imprestanza o cercarla era forza a pochi. I pochi a questo passo si veggono l’uno dinanzi all’altro e si trovano tutti uniforni nell’opinione e nel giudizio fatto. Allora sorge la difficoltà che sembra insuperabile, l’impotenza in essi di prestarsi p(er) mancanza di fondi effettivi. Io appiano tosto questa difficoltà, trovando che basta φ.3v solo il loro credito ed il loro nome: perché i fondi vi sieno / ed io mi propongo scuoprire ed indicarne le ricchissime fonti. Nasce nuovo conflitto, ma due, i piú zelanti ed i piú generosi degl’altri, S.E. il s(igno)r Co. D’Orio ed il nobile sig(no)r Spiridione Zarlambà, si offrono di trovare essi contro loro firme la somma ricercata, dimandando in cambio quella promessa dall’articolo 12 del piano d’imprestito. La conferenza è sciolta, il denaro è trovato; esso corrisponde ai bisogni di questa cassa. Il metodo di trovarlo è essenzialmente quello che l’Ecc(ellentissi)mo Senato ha voluto e se le forme e le proporzioni sono variate, questo è ciò che abbastanza è giustrificato da quanto ho avuto l’onore di rassegnare fin’ora.

Stavasi già p(er) realizzare il versamento in seno pubblico di questa somma, quando arriva a sorprendermi l’uffizio di questa Reggenza (sotto no. 1), il quale mi fa conoscere quasi a funzionario destinato a secondarla nell’esecuzione del piano di imprestito, il dispaccio dell’ Ill(ustrissi)mo Seg(retari)o di Stato della Finanza che dà schiarimenti al decreto 2 luglio ed al piano stesso.

Doveva sorpredermi ed addolorarmi questa insorgenza, imperciocché essa rovesciava tutto il travaglio da me fatto, non facevami certo φ.4 nulla meritare nell’opinione della Reggenza e dei personaggj / chiamati a consiglio e mi privava finalmente di quel soccorso per cui io sperava di togliermi dal giornaliero flagello dei capitanj sulioti, degli acarnani, degli armatolo, dei nostri cefaleni, i quali tutti assediavano di piede fermo la mia povera stanza, togliendomi per sino l’aria libera necessaria alla vita. Doveva del pari essermi poco aggradevole lo scorgere che i schiarimenti soprammenzionati dirigevansi alla Reggenza e non a me, destinato dall’articolo 6ο del piano d’imprestito ad eseguire col consiglio dei Reggenti e non colla loro cooperazione il piano stesso, quanto a S. Maura. Comunque siasi, costante sempre nei principj ch’io professo

di subordinazione e di obbedienza, ho risposto ai Reggenti, come risulterà a VV. EE. dall’inchiusa copia (no. 2), ed ho meco stesso lungamente riflettuto intorno a ciò che io far poteva per corrispondere al giornaliero pressante bisogno di fondo.

Io poteva per esattezza rispondere a S.E. il sig(no)r Generale Papadopulo, che portosi piú volte in persona a cercarmi le paghe de suoj sulioti, all’altro Generale che colla stessa nobilissima maniera cercavami quelle pei suoi acarnani, al Co(lonne)llo Zaghel che esigeva il pagamento del Commiss(ari)o dell’Ospitale, del fornitore della legna da φ. 4v fuoco, / che l’Ecc(ellentissi)mo Senato affida queste cure alla Pressantissima Reggenza e ch’esse non sono mie. Poteva cosi io rispondere al sig(no)r Maggiore Siguri quanto ai capitanj dei bastimenti e senza curarmi dei risultati che derivar potevano a danno del servizio e dell’ armonia ch’io cerco di mantenere fra tutte queste potestà, io poteva abbandonare la Reggenza e questi magistrati al poter militare, quella Reggenza e questi magistrati pei quali io ho fatto dei sagrifizj personali, onde i militari con essi si affiatino; quei stessi che da dieci giorni a questa parte si dilatano inutilmente p(er) compilare il progetto dell’ imprestanza di tallari mille cinquecento. Non mi sono per tal modo regolato, perché sento vivamente il dovere che à ogni cittadino di sostenere con tutte le sue forze il decoro della sua nazione e quello del suo governo. E perché ho conosciuto che una tale risoluzione avrebbe compromesso i piú gelosi riguardi del Governo verso il Comando Militare russo in un paese ove a questo Comando, alle sue cure ed ai suoi travaglj confidasi la salvezza e la custodia di una popolazione e di tutto lo Stato.

Egli è p(er) questo che lasciando alla Reggenza l’incarico di conφ. 5 sumare dei giorni e dei giorni molti / per compilare il suo progetto d’imprestito di tallari mille e cinquecento, io ho accolto a nome di S.E. il sig(no)r Ministro Plenipotenz(iari)o di Russia dal nob. sig(no)r Co. D’Orio, il quale solo à voluto avere l’onore di prestarsi in questa nuova circonstanza la somma dei tallari undici mile e cinquecento, impegnandoli in cambio un viglietto di S.E. il Plenipotenziario suddetto. Questo denaro versato nella pubblica cassa à potuto mettere il Governo in grado di sostenere i pesi dei quali esso è incaricato e me pure in quello di restituire al Co(lonne)llo Zaghel i suoi mille zecchini senza cambio.

Non sono p(er) anco arrivati i denari né dal Zante nè da Cefalonia ed intanto si vive a benefizio di una misura ch’è arbitraria, se vuoisi raffrontarla al testo litterale degli ordini di VV. EE., ma che poi è stata necessaria ed è vitale, se vuoisi avere in considerazione tutto ciò che ho qui sopra rassegnato.

La sapienza di VV. EE., ragguagliata per tal maniera istorica-

mente di quanto io ho fatto, mi onori della continuazione della pubblica grazia.

Il Comm. Est. C(ont)e CAPODISTRIA

φ.1 Άνω διά χειρός του παραλήπτου: 24 d(ett)o. Il Seg. di Stato Co. Zordina. Con inserte due.

Αρ. 36

Τμ. Οικονομικών

Προς την Εξοχωτάτην Γερουσίαν

Ο εν Αγία Μαύρα Έκτακτος Επίτροπος

Εκ του Εκτάκτου Επιτροπείου

τη 22 Ιουλίου 1807 π.η.

Χίλια τσεκίνια, τα οποία μου εδανείσθησαν υπό του Εκλαμπροτάτου Συνταγματάρχου κυρίου Zaghel, συνίστων όλην την δημοσίαν περιουσίαν την υπάρχουσαν κατά τας πρώτας ημέρας τρέχοντος εις την διάθεσιν της Κυβερνήσεως και την ιδικήν μου διά τα ζητήματα τα σχετικά προς την διαχείρισίν μου.

Εάν το ποσόν τούτο ηδύνατο να χρησιμοποιηθή αποκλειστικώς διά τα έκτακτα έξοδα των οχυρώσεων, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι αι συμφωνηθείσαι επιδοτήσεις υπό των Υ.Υ. Ε.Ε. και περιληφθείσαι εις τας υποσχέσεις διά της αναφοράς της 2 Ιουλίου του Εκλαμπροτάτου Γραμματέως της Επικρατείας του Τμήματος θα ηδύναντο να με φέρουν εις θέσιν να επαρκέσω εις τας καθημερινάς ανάγκας, χωρίς να καταφύγω εις νέα μέσα. Αλλ’ εκ του ποσού τούτου η Α.Ε. ο Στρατηγός κύριος Παπαδόπουλος εζήτησε τα χρήματα των Σουλιωτών και Ακαρνάνων, συνιστάμενα εις 26 χιλ. γρόσια. Εκ τούτου <του ποσού> η Επιτροπή επί των Ρωσικών Επιδιώξεων σημαντικόν ποσόν διά τα καθημερινά έξοδα· εκ τούτου η Κυβέρνησις τούλάχιστον τρεις χιλιάδας φ.1 τάλληρα, διά / να ενισχύση δι’ ολίγων χρημάτων τα δύο εξωπλισμένα πλοία των Κοντουρή και Καλιγά, Κολοκοτρώνη, τας κανονιοφόρους, την μικράν γαλέραν του Ποταμιάνου· εκ τούτου η προμήθεια εις καυσόξυλα· εκ τούτου αι συναλλαγματικαί του Επιτρόπου του Νοσοκομείου· εκ τούτου οι νέοι απαραίτητοι εξοπλισμοί και εις το Ρωσικόν Νοσοκομείον, αποκτήσαν χωρητικότητα διακοσίων ασθενών, και εις το Νοσοκομείον της Πολιτείας, λειτουργήσαν διά δέκα εξ η δέκα οκτώ <κλινών>· εκ τούτου τα δύο αλβανικά σώματα επί μισθώ της Πολιτείας· εκ τούτου η απόσπασις των στρατιωτών μας· εκ τούτου τέλος η ημερησία αποζημίωσις η οποία καταβάλλεται εις τους Ρώσους τους εργαζομένους εις τας οχυρώσεις.

Βλέπων ταυτοχρόνως το άθροισμα όλων των αναποφεύκτων τούτων δαπανών, αντελήφθην ότι η υπεσχημένη άμεσος ενίσχυσις των 11.250 γροσίων και φθάσασα διά της μικράς γαλέρας της κυβερνωμένης υπό του Πλοιάρχου Αλεξανδρή δεν θα επήρκει, μέχρις ότου εκ Ζακύνθου και Κεφαλληνίας φθάσουν αι δηλωθείσαι δέκα τρεις χιλιάδες τάλληρα. Εις το να πεισθώ περί τούτου συνετέλεσεν η απάντησις την οποίαν έλαβον παρά του Πρυτάνεως της Ζακύνθου υπό ημερομηνίαν 16 τρέχοντος Ιουλίου εις έγγραφον διά του οποίου του εζήτουν ενίσχυσίν τινα εις μετρητά. Ο Πρύτανις ούτος μου εγνωστοποίησεν ότι τα έξοδά του εγίνοντο εις βάρος προκαταβολής τίνος η οποία εζητήθη παρά του Τελωνείου και ότι εκ τούτου αι ενισχύσεις του θα έπρεπε να φ.2 καθυστερήσουν κατά πολύ. Εκείναι αι οποίαι ήτο δυνατόν να καταβληθούν / εκ του νέου δανείου δεν θα ηδύναντο να είναι περισσότερον ετοιμοι.

Έχων ούτω γνωστάς τας συνθήκας του ταμείου Κεφαλληνίας· τα χρήματα τα καταβληθέντα υπό του ταμείου εκείνου δι’ εξόφλησιν του μηνός Ιουνίου εις τον αντιπρόσωπον του Πλοιάρχου Καλιγά και το υπό των Υ.Υ.Ε.Ε. ληφθέν μέτρον να υπάρξη αύξησις του βασικού κεφαλαίου διά δανεισμού, επείσθην επίσης ότι η συνδρομή της Κεφαλληνίας, όπως και εκείνη της Ζακύνθου, θα καθυστέρει οπωσδήποτε μέχρι των τελευταίων <ημερών> τρέχοντος. Εις τούτο οφείλεται ότι ευρέθην εις θέσιν πολύ δύσκολον και επικίνδυνον.

Ασχολούμενος εις την σπουδαιοτάτην ταύτην υπόθεσιν ακαταπαυστως και μελετών μετά πάσης επιμελείας να μη απομακρυνθώ, καθ’ όσον μου ήτο επιτρεπτόν, από των διαταγών των Υ.Υ.Ε.Ε. εθεώρησα ότι δύναμαι να επιτύχω το παν εξηγών το διάταγμα των Υ.Υ. Ε.Ε. των 2 Ιουλίου και το περικλειόμενον σχέδιον δανείου κατά τρόπον σχετικόν προς την κατάστασιν εξαντλήσεως της ενταύθα οικονομίας και ευνοϊκόν προς την άμεσον συνδρομήν της οποίας αύτη είχεν ανάγκην.

Ο τρόπος ούτος της εξηγήσεως συνίστατο εις τούτο, ότι αντί να απαιτήσωμεν εξ Α. Μαύρας, όπως προκύπτει εκ του κειμένου του σχεδίου του δανείου, ουχί αρκούντως σαφώς, και των πολλών λογαριασμών οι οποίοι πρέπει φ.2v να γίνουν, διά να το κατανοήσωμεν, τον δανεισμόν των χιλίων / πεντακοσίων ταλλήρων, διά να συμπληρώσωμεν το ποσόν των ενδεκάμισυ χιλιάδων, θα έπρεπε να αναζητηθή απ’ ευθείας, χωρίς να λάβωμεν υπ’ όψιν τας προηγουμένας αποφάσεις, αφαιρέσεις, επιστροφάς και μη επιστροφάς το ποσόν των ενδεκάμισυ χιλιάδων ταλλήρων. Πεπεισμένος ότι το μέτρον τούτο, εάν αφίστατο αφ’ ενός από του κατά γράμμα νοήματος του σχεδίου του δανείου, αφ’ ετέρου προσήγγιζε περισσότερον εις την αρχήν να συνδράμωμεν το ταμείον διά μέσου πραγματικού δανεισμού και έφερεν αμέσως την ενίσχυσίν εκείνην η οποία ήτο επείγουσα και μη πραγματοποιήσιμος μεθ’ ετοιμότητος διά των μέσων των διατεθέντων εις Ζάκυνθον και Κεφαλληνίαν, απεφάσισα να προτιμήσω ταύτην την πηγήν δανεισμού και να επιδοθώ εις την προσπάθειαν να την κάμω να δράση αμέσως. Συνεκάλεσα σύσκεψιν εις ην μετέσχον πολίται εκ των πρώ-

των γεωκτημόνων και εκ των κατόχων χρηματικού και πιστωτών τους οποίους δύναται να παράσχη η Α. Μαύρα. Διέθεσα προληπτικώς, όπως ήτο κατάλληλον (διά των τεχνασμάτων τα οποία χρησιμοποιούνται, όταν θέλωμεν να φέρωμεν αποτέλεσμα εις τας υποθέσεις), τας επί μέρους αντιλήψεις εκάστου εκ των μελών της συσκέψεως ταύτης, εις τρόπον ώστε εκ της αντιθέσεως των γνωμών τούτων έπρεπε να προκύψη ασφαλώς η επίτευξις του δανείου των ένδεκα χιλιάδων πεντακοσίων ταλλήρων εις το διάστημα δύο ημερών, και αφού εφρόντισα να είναι ελάχιστοι οι δανεισταί, εκείνοι δηλαδή οι οποίοι φ. 3 δύνανται να το πράξουν, / χωρίς να περιέλθουν εις δύσκολον θέσιν, προσφέροντες εις την πατρίδα τα μέσα των και την πίστωσίν των και λαμβάνοντες τοιουτοτρόπως πάσας τας λοιπάς εκτιμήσεις τας οποίας ούτοι οφείλουν να έχουν εις τας γενικάς και επί μέρους περιστάσεις των πολλών μικροιδιοκτητών, περιελθόντων εις αθλιότητα εκ της ελλείψεως καλλιεργείας και εκ της καταστροφής των κτημάτων των, της τάξεως των εμπόρων ήδη ευεργετηθείσης ένεκα των παροχών των εκτελεσθεισών άνευ πραγματικής πληρωμής, αλλά μετά υποσχέσεως μελλούσης πληρωμής, εκείνης τέλος <της τάξεως> της περισσότερον ευρείας των χωρικών, πέριξ της οποίας πρέπει να προσηλούται το πατρικόν βλέμμα των Υ.Υ. Ε.Ε. περισσοτέρας φοράς, διά να την βλέπετε εξηντλημένην και άνευ δυνάμεως εκ των κόπων και των πολλών και επανειλημμένων στερήσεων.

Αφού καθωδήγησα δι’ ευκόλων οδών την σκέψιν εκάστου εκ των συζητούντων εις την πραγματικήν και συγκινητικήν εικόνα την οποίαν παρουσιάζουν αι προμνημονευθείσαι τάξεις, πας τις εχρειάσθη να συμπεράνη μετ’ εμού ότι ή δεν έπρεπε να αναζητήσωμεν νέον τινά δανεισμόν ή <ότι> εις ολίγους υπήρχεν η δυνατότης να τον αναζητήσωμεν <παρ’ αυτών>. Κατά το στάδιον τούτο επισκεπτόμεθα τους ολίγους τον ένα κατόπιν του άλλου, και ευρίσκονται πάντες ομόφωνοι εις την γνώμην και εις την γενομένην κρίσιν. Τότε εγείρεται η δυσκολία, η οποία φαίνεται ανυπέρβλητος: η αδυναμία τούτων να δανεισθούν ένεκα ελλείψεως πραγματικών πόρων. Εξομαλύνω αμέσως την δυσκολίαν ταύτην, ευρίσκων ότι αρκεί μόνον η πίστωσίς των και το όνομά των, διά φ. 3v να ευρεθούν οι πόροι, / και προτίθεμαι να ανακαλύψω και καταδείξω εις τούτους τας πλουσιωτάτας πηγάς. Δημιουργείται νέα ερις· αλλά δύο, οι έχοντες μεγαλύτερον ζήλον και οι πλέον γενναιόδωροι των άλλων, η Α.Ε. Ο κύριος Κ. D’ Orio και ο ευγενής κύριος Σπυρίδων Τσαρλαμπάς, προσφέρονται να ευρουν ούτοι έναντι των υπογραφών των το αναζητηθέν ποσόν, αιτούμενοι εις αντάλλαγμα εκείνο το αναφερόμενον ως υπόσχεσιν υπό του άρθρου 12 του σχεδίου του δανείου. Η σύσκεψις ελύθη· τα χρήματα ευρέθησαν· ταύτα αντιστοιχούν εις τας ανάγκας του ενταύθα ταμείου. Η μέθοδος της εξευρέσεώς των είναι κατ’ ουσίαν εκείνη την οποίαν ηθέλησε η Εξοχωτάτη Γερουσία· και εάν οι τύποι και αι αναλογίαι έχουν μεταβληθή, τούτο είναι εκείνο το οποίον έχει αρκούντως δικαιολογηθή εξ όσων έλαβον την τιμήν να αναφέρω μέχρι στιγμής.

Επρόκειτο ήδη να πραγματοποιηθή η κατάθεσις εις το δημόσιον ταμείον του ποσού τούτου, όταν προς έκπληξίν μου φθάνη το έγγραφον της ενταύθα Υπηρεσίας των Κυβερνητών (υπ’ αρ. 1), το οποίον μου ανακοινώνει ως εις διωρισμένον υπάλληλον να την βοηθήσω εις την εκτέλεσιν του σχεδίου του δανείου, η αναφορά του Εκλαμπροτάτου Γραμματέως της Επικρατείας επί των Οικονομικών, η οποία δίδει εξηγήσεις εις το θέσπισμα της 2 Ιουλίου και εις το ίδιον σχέδιον.

Έπρεπε να με εκπλήξη και να με λυπήση το προκύψαν τούτο ζήτημα, καθόσον κατέστρεφε πάσαν την υπ’ εμού γενομένην εργασίαν, με καθίστα βεβαίως ανίκανον κατά την γνώμην της Αρχής των Κυβερνητών και των φ.4 προσώπων / τα οποία είχον κληθή εις συμβούλιον και εν τέλει με εστέρει της βοηθείας εκείνης διά της οποίας ήλπιζον να απαλλαγώ από της καθημερινής μάστιγος των Σουλιωτών οπλαρχηγών, των Ακαρνάνων, των αρματολών, των ημετέρων Κεφαλλήνων, οι οποίοι επολιόρκουν πάντες σταθερώς το πενιχρόν μου δωμάτιον, αφαιρούντες απ’ εμού μέχρι και του καθαρού αέρος του αναγκαίου εις την ζωήν. Έπρεπεν επίσης να μου είναι ολίγον ευχάριστος η διαπίστωσις ότι αι προμνημονευθείσαι επεξηγήσεις απηυθύνοντο εις την Υπηρεσίαν των Κυβερνητών και ουχί εις εμέ, προωρισμένον εκ του 6ου άρθρου του σχεδίου του δανείου να εκτελώ το σχέδιον τούτο συμβουλευόμενος τους Κυβερνήτας και ουχί συνεργαζόμενος μετ’ αυτών, καθόσον αφορά εις την Α. Μαύραν. Οπωσδήποτε, πάντοτε σταθερός εις τας αρχάς της υποταγής και της ευπειθείας, τας οποίας πρεσβεύω, απήντησα εις τους Κυβερνήτας, όπως θα αντιληφθούν αι Υ.Υ.Ε.Ε. εκ του περικλειομένου αντιγράφου (αρ. 2), και διελογίσθην επί μακρόν κατ’ εμαυτόν περί εκείνου το οποίον ηδυνάμην να πράξω, διά να ανταποκριθώ εις την καθημερινήν πιεστικήν ανάγκην χρημάτων.

Ηδυνάμην διά το ακριβές να απαντήσω εις την Α.Ε. τον Στρατηγόν κύριον Παπαδόπουλον, ο οποίος ήλθεν πολλάκις να μου ζητήση προσωπικώς τους μισθούς των Σουλιωτών του, εις τον έτερον Στρατηγόν, ο οποίος κατά τον αυτόν ευγενέστατον τρόπον μου εζήτει τους μισθούς διά τους Ακαρνάνας του, εις τον Συνταγματάρχην Zaghel, ο οποίος απήτει την πληρωμήν του Επιτρόπου φ.4ν του Νοσοκομείου, του προμηθευτού των καυσοξύλων, / ότι η Εξοχωτάτη Γερουσία αναθέτει τας φροντίδας ταύτας εις την Εξοχωτάτην Υπηρεσίαν των Κυβερνητών και ότι αύται δεν είναι ιδικαί μου. Ηδυνάμην να απαντήσω τοιουτοτρόπως εις τον Ταγματάρχην κύριον Ζυγούρην εν σχέσει προς τους πλοιάρχους και χωρίς να φροντίσω περί των αποτελεσμάτων τα οποία ηδύναντο να προκύψουν προς βλάβην της υπηρεσίας και της αρμονίας, τας οποίας ζητώ να διατηρήσω μεταξύ όλων των δυνάμεων τούτων· ηδυνάμην να εγκαταλείψω την Υπηρεσίαν των Κυβερνητών και τους άρχοντας τούτους εις την εξουσίαν των στρατιωτικών, την Υπηρεσίαν ταύτην και τους άρχοντας τούτους, διά τους οποίους υπέστην προσωπικάς θυσίας, διά να συνεννοηθούν οι στρατιωτικοί μετ’ αυτών· τους ιδίους εκείνους οι οποίοι από δέκα ημερών ευρύνουν ενταύθα την

δράσιν των ανωφελώς, διά να συντάξουν το σχέδιον του δανείου των χιλίων πεντακοσίων ταλλήρων. Δεν ετήρησα τοιαύτην συμπεριφοράν, επειδή αισθάνομαι ζωηρώς το καθήκον το οποίον έχει έκαστος πολίτης να υποστηρίξη δι’ όλων των δυνάμεών του την αξιοπρέπειαν του έθνους του και εκείνην της Κυβερνήσεώς του· και επειδή αντελήφθην ότι τοιαύτη απόφασις θα έθετεν εις κίνδυνον τους πλέον αξιοζηλεύτους παράγοντας υπολήψεως της Κυβερνήσεως έναντι της Ρωσικής Στρατιωτικής Διοικήσεως εις χώραν όπου εις ταύτην την Διοίκησιν, εις τας φροντίδας της και εις τας προσπαθείας της είναι εμπεπιστευμένη η σωτηρία και η φύλαξις ενός πληθυσμού και ολοκλήρου του Κράτους. Εις τούτο οφείλεται ότι, αφού αφήκα εις την Υπηρεσίαν των Κυβερνητών φ. 5 την φροντίδα να καταναλώσουν ημέρας και ημέρας πολλάς, / διά να καταστρώσουν το ιδικόν των σχέδιον δανείου χιλίων πεντακοσίων ταλλήρων, εδέχθην εξ ονόματος της Α.Ε. του κυρίου Πληρεξουσίου Υπουργού της Ρωσίας παρά του ευγενούς κυρίου Κ. D’ Orio <την προσφοράν του>, ο οποίος μόνος εις την νέαν περίστασιν ταύτην ηθέλησε να λάβη την τιμήν να προσφέρη το ποσόν των ενδεκα χιλιάδων και πεντακοσίων ταλλήρων, υποχρεών τούτους εις αντάλλαγμα <να του παραδώσουν> έγγραφον της Α.Ε. του προρρηθέντος Πληρεξουσίου. Τα χρήματα ταύτα, καταβληθέντα εις το δημόσιον ταμείον, έφεραν την Κυβέρνησιν εις θέσιν να ανθέξη εις τας υποχρεώσεις τας οποίας αύτη έχει αναλάβει και επίσης εις εκείνην του να επιστρέψω εις τον Συνταγματάρχην Zaghel τα χίλια αυτού τσεκίνια άνευ ανταλλάγματος.

Δεν αφίχθησαν εισέτι τα χρήματα ούτε εκ Ζακύνθου ούτε εκ Κεφαλληνίας· και εν τούτοις αντιμετωπίζομεν τα έξοδά μας ευεργετούμενοι εξ ενός μέτρου το οποίον είναι αυθαίρετον, εάν θέλωμεν να το συγκρίνωμεν προς το κατά γράμμα κείμενον των διαταγών των Υ.Υ.Ε.Ε., αλλά το οποίον κατόπιν εστάθη απαραίτητον και είναι ζωτικόν, εάν θέλωμεν να έχωμεν υπ’ όψιν όλα όσα. ανωτέρω ανέφερα.

Η σωφροσύνη των Υ.Υ.Ε.Ε., αφού επληροφορήθη τοιουτοτρόπως κατά σειράν εξελίξεως όσα έπραξα, ας με τιμήση διά της συνεχίσεως της δημοσίας ευνοίας.

Ο Έκτ. Επίτρ. Κόμης ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΣ

φ.1 Άνω: 24 του ιδίου. Ο Γραμμ. της Επικρατείας Κ. Τζορντίνας. Μετά δύο συνημμένων.