Αρχείον Ιωάννου Καποδίστρια, τ. Γ΄

P.S. Le molte lettere indirizzate p(er) la via di Constantinopoli le so arrivate. E so ancora che il s(igno)r Barone Hipps le ha spedite al Console di Danimarca in Corfu; cioè a dire all’ amico s(igno)r Debiasi... Quanta consolazione avrei ili ricevere le sue risposte p(er) la via di Constantinopoli. Mi parebbe di aver fatto una scoperta.

[Στο άνω περιθώριο του φ. 1 σημειωμένα πιθανώς με το χέρι του Α.Μ. Καποδίστρια] : no 53 Risposi a questa e suo no 51 no 54 con Vlassopulo—55 con posta—56 con posta no 57—18 [δυσανάγνωστη λέξη]

Αγία Πετρούπολις, 28 Μαΐου / 14 Ιουνίου 1810

Αι δύο επιστολαί υμών υπ’ αριθ. 36 και 44 αφίχθησαν κατά την διάρκειαν της τρεχούσης εβδομάδος. Η δευτέρα περισσότερον της πρώτης ευχαρίστησεν εμέ. Όταν η υγεία, η ηρεμία και η ψυχική δύναμις έρχονται εις συνδρομήν ημών κατά τας πλέον δυσχερείς περιστάσεις, δεν υπάρχει κρίσις, την οποίαν δεν δυνάμεθα να υποφέρωμεν και ήτις δεν είναι σωτήριος... Λέγω κρίσις καθ’ όσον μία ασθένεια όσον μακρά και αν είναι δεν δύναται να είναι αιώνιος. Αύτη οφείλει να καταλήξη ή εις την υγείαν ή εις τον τάφον... Ελπίζομεν πάντοτε εις την υγείαν. Και οφείλομεν να ελπίζωμεν εις αυτήν.

Θα σας ομιλήσω περί εμού... Την τρίτην ημέραν του Πάσχα κατέλαβε εμέ διά πρώτην φοράν εν Πετρουπόλει εις δυνατός πόνος εις την κεφαλήν. Απέδωσα το γεγονός εις κρυολόγημα προκληθέν ένεκα της ενδυμασίας, των μεταξωτών περικνημίδων και των Πασχαλινών επισκέψων. Ανάπαυσις, τέϊον, δίαιτα. Ήλπιζον ότι το πράγμα ήθελεν τελείωση εκεί. Την εσπέραν όμως κατέλαβεν εμέ πυρετός... Επανελήφθη επί ένδεκα ημέρας. Υπήρχεν χολή διασπαρείσα εις το κάτω μέρος της κοιλίας... Έν εμετικόν και το βάμμα του ρείου ληφθέν επανειλημμένως και η υγεία μου απεκαταστάθη πλήρως. Αυτή η ελαφροτάτη ασθένεια προυξένησεν περισσότερον ηθικάς παρά οργανικάς δυσχερείας. Η πρώτη τούτων είναι οικονομικόν τι έλλειμμα. Ηναγκάσθην όπως καταφύγω εις ιατρόν και διά πολλούς λόγους ηθέλησα τον καλύτερον εκ των ενταύθα ευρισκομένων. Ούτος είναι ο Στοφρέγκεν, ο ενεργεία ιατρός της Α.Μ. του Αυτοκράτορος και της Α.Μ. της Αυτοκρατείρας. Τοιούτον πλεονέκτημα και τοσαύτη τιμή δεν είναι ευθηνά.

Η δευτέρα δυσχέρεια είναι η θλίψις του πνεύματος, ήτις κατέβαλεν εμέ περισσότερον παρά η ασθένεια. Αλλά πώς να μην είναι θλιμμένος κανείς, όταν

αισθάνηται όλα τα κακά της ερημίας, να ευρίσκηται ξένος εις μίαν χώραν, μακράν της εστίας και της οικογενείας του. Εάν υπάρχη στιγμή κατά την οποίαν αι τόσαι στερήσεις γίνονται αισθηταί εις τα μύχια της ψυχής, αυτή είναι εκείνη της ασθενείας, καθ’ ην είναι υποχρεωμένος τις να μην εργάζηται παρά μόνον διά της σκέψεως και να μην σκέπτηται παρά μόνον το παρελθόν. Και την μίαν και την άλλην δυσχέρειαν ήδη εθεράπευσα... Την πρώτην χωρίς να συνάψω χρέη και χωρίς να επιβαρύνω αδίκως και ανεπικαίρως την οικογένειαν. Η Α.Μ. ο Αυτοκράτωρ θα έλθη εις βοήθειάν μου. Δεν αμφιβάλλω περί τούτου. Η Α.Ε. ο Υπουργός με αγαπά και με προστατεύει και η Α.Μ. ο Αυτοκράτωρ δεν είναι δυσαρεστημένος από εμέ. Συνήντησεν εμέ προχθές εις τον περίπατον· έσχεν την επιείκειαν να με παρατηρήση και να με ενθαρρύνη δι’ ενός βλέμματος καλωσύνης και ιδιαιτέρας ευμενείας.

Εις την άλλην δυσχέρειαν παρέχει μεγάλην ανακούφισιν η ωραία εποχή. Ο καθαρός αήρ, τον οποίον αναπνέομεν και πλέον όλων η ελπίς του να εξέλθω συντόμως εκ της θέσεως, εν η ευρίσκομαι, μετά της βεβαιότητος ότι δεν επιμελήθην αυτής μέχρι τούδε ανωφελώς ούτε δι’ εμέ, ούτε δι’ ό,τι υπάρχει δι’ εμέ το πλέον ενδιαφέρον και το πλέον πολύτιμον εν τω κόσμω.

Εκτιμώ ως εκδήλωσιν της Θείας Προνοίας αυτούς τους ελαφρούς πυρετούς μου. Νυν αισθάνομαι πλέον υγιής και ακμαίος ή πρότερον και αποδίδω τούτο εις τον καθαρισμόν των εντέρων μου, κατ’ ανάγκην πληρωθέντων διά «κακών χυμών». Η διάθεσίς μου είναι πλέον ζωηρά και αισθάνομαι περισσότερον εύθυμος ή πρότερον. Τούτο είναι το αποτέλεσμα της αρίστης φ. 2 φυσικής και ηθικής καταστάσεώς μου. / Επί τέλους διαβιών εν μία χώρα, εν η επί οκτώ μήνας ετησίως αναπνέομεν εν ατμοσφαίρα ανθρακική, χωρίς καθαρόν αέρα, περιβεβλημένοι υπό πάγου, τούτο αποτελεί την μεγίστην ωφέλειαν δι’ έν σώμα ανατραφέν εις τον Νότον, το να καθαρίζηται, να ανανεούται και να έχη μίαν γλυκείαν κρίσιν... Ιδού πάσαι αι ειδήσεις μου. Αναμένω μετ’ αδημονίας ομοίως τας καλάς ιδικάς σας ειδήσεις. Εναγκαλίζομαι αδελφούς, αδελφάς, ανεψιούς. Σεβάσματα και χαιρετισμούς προς άπαντας. Ασπάζομαι τας χείρας των θείων. Επικαλούμαι την ευλογίαν των γονέων μου.

Ο υιός Ιωάννης

Υ.Σ. Αι πολλαί επιστολαί, αι διευθυνθείσαι διά της οδού της Κωνσταντινουπόλεως γνωρίζω ότι αφίχθησαν. Προσέτι γνωρίζω ότι ο κύριος Βαρώνος Χιπς απέστειλεν αυτάς εις τον εν Κερκύρα πρόξενον της Δανίας, τουτέστιν εις τον φίλον κύριον Δεβιάζην. Οπόση παρηγορία ήθελον λάβη επί τη λήψει των απαντήσεων υμών διά της οδού της Κωνσταντινουπόλεως! Θα μοι εφαίνέτο ότι έκαμα ανακάλυψίν τινα.

No 53 απήντησα εις αυτήν και ιδικόν του No 51

No 54 διά του Βλασόπουλου

No 55 διά του ταχυδρομείου

No 56 διά του ταχυδρομείου

No 57 - 18 (λέξη δυσανάγνωστη)

31

No 56

S(anto) Pietroburgo 28 Maggio/14 Giugno 1810

La presente per Constantinopoli... Benacki da Napoli, mi a rimesso il di lei nu(me)ro 39. Oportunissimo per mille ragioni. Gioverà per altro che nello stesso senso vi sia sempre qualche picciolo paragrafo nelle successive Sue lettere. Non basta aver ragione... Bisogna ripeterla. A forza di ripetiz(io)ni essa ottiene accoglimento.

Sono sensibilissimo, e piansi sulle due disaventure, alle quali ha contribuito l’ ignoranza dei medici. Bisogna p(er) altro persuadersi; che la scienza la più profonda non serva a nulla quanto l’ ora fatale deve suonare.

Dai fogli pubblici sento l’ espug(nazio)ne di S(ant)a Maura. E delle buone notizie quanto allo stato attuale di Corfù. Fò voti sinceri; ed ardenti, affincchè tante sofferenze, e tante pen(n)e abbiano una fine. Molti e molti la sperano e con qualche fond(amen)to nella pace generale. Che questa sarebbe la vera felicità terrestre? La mia salute si è perfetta(ment)e ristabilita. Sono in piena attività. Esco tutti i giorni fuori della città. E quantunque l’ estate abbia quest’ anno di molto ritardato, pure l’ utilità del moto mi fa dimenticare l’ umidità di questa terra ancora gellata. Pochi giorni fa a nevigato1 ed il termometro segnò due gradi di freddo.

Sono impaciente di ricevere sue lettere pel canale stesso da cui la presente le pervenirà2.

Quanti ai miei affari. Le stesse speranze; e qualche migliore / e più lusingiera apparenza.

Saluti ed ossequj a tutti quanti. Abbraccio f(rate)llj, sorelle, nipoti.

1. αντί nevicato

2. αντί perverrà

Baccio le mani a zij e zie. I miei ricordi cordialissimi a tutti i domestici amici, Cristodulo, Pietro, Stati e. ec. Mi raccomando alle preci del sacromonaco Simeone. Imploro la benediz(io)ne de miei genitori.

Il fig(lio) Giovanni

Αρ. 56

Αγία Πετρούπολις, 28 Μαΐου / 14 Ιουνίου 1810

Η παρούσα επιστολή αποστέλλεται διά της Κωνσταντινουπόλεως... Ο Μπενάκης μοι απέστειλεν την υπ’ αριθ. 39 επιστολήν υμών. Επικαιροτάτη διά χιλίους λόγους. Θα ωφελήση εξ άλλου αν, κατά την αυτήν έννοιαν, υπάρχη πάντοτε κάποια μικρά παράγραφος εν ταις επομέναις επιστολαίς υμών. Δεν αρκεί να έχη τις δίκαιον. Πρέπει να επαναλαμβάνη τούτο. Διά της δυνάμεως των επαναλήψεων επιτυγχάνει αποδοχήν τούτου.

Συνεκινήθην και έκλαυσα διά τα δύο ατυχήματα, τα οποία προυξένησεν η άγνοια των ιατρών. Πρέπει εκ παραλλήλου να πεισθώμεν ότι και η πλέον σπουδαία επιστήμη εις ουδέν ωφελεί όταν φθάση η μοιραία ώρα.

Πληροφορούμαι διά των εφημερίδων την κατάληψιν της Λευκάδος. Καθώς και διά τας καλάς ειδήσεις σχετικώς προς την παρούσαν κατάστασιν της Κερκύρας. Εύχομαι ειλικρινώς και διακαώς, όπως αι τοσαύται δυστυχίαι και τα τοσαύτα βάσανα παρέλθωσιν. Πλείστοι ελπίζουν —και μετά τίνος βάσεως— ότι τούτο θα ήτο απόρροια της γενικής ειρήνης. Αυτή θα ήτο η αληθής επίγειος ειρήνη;... Η υγεία μου απεκατεστάθη πλήρως. Ευρίσκομαι εν πλήρει δραστηριότητι. Εξέρχομαι καθ’ εκάστην εκτός της πόλεως. Μολονότι δε το θέρος κατά το παρόν έτος καθυστέρησεν επί πολύ, ωσαύτως η ωφέλεια της κινήσεως συντελεί ώστε να λησμονώ την υγρασίαν της εισέτι παγωμένης αυτής γης. Προ ολίγων ημερών εχιόνισεν και το θερμόμετρον έδειξεν δύο βαθμούς ψύχους.

Ανυπομονώ να λάβω επιστολάς υμών διά της αυτής οδού, δι’ ης αφιχθήσεται υμίν η παρούσα.

Όσον αφορά εις τας ιδικάς μου υποθέσεις, υπάρχουν αι αυταί ελπίδες, φ. 1v προσέτι δε και κάποια / καλλιτέρα και πλέον ευχάριστος ένδειξις.

Χαιρετισμούς και σεβάσματα προς άπαντας. Εναγκαλίζομαι αδελφούς. αδελφάς, ανεψιούς. Ασπάζομαι τας χείρας των θείων. Τας πλέον εγκαρδίους

ενθυμήσεις προς όλους τους υπηρέτας και φίλους, Χριστόδουλον, Πέτρον, Ευστάθιον κλπ. Συσταίνω εαυτόν εις τας δεήσεις του ιερομονάχου Συμεώνος. Επικαλούμαι την ευλογίαν των γονέων μου.

Ο υιός Ιωάννης

32

No 56

S(an)to Pietroburgo, 24 Giugno/6 Lugliol810

Il numero 42 per la via di Venezia mi fu rimesso dall’ottimo Constantino Naranzi. La presente la spedisco in Italia. E fò voti pel suo sollecito arrivo... La mia salute si ò perfettam(ent)e ristabilita. Anzi sto molto meglio di quello che io mi sentivo prima della mia picciola malattia... Non posso darle nuove ugualmente buone intorno alla mia situazione. Continua ad’ essere la stessa; ed economicam(ent)e parlando, peggiorando invechia Tuttavia n(on) posso dolermi delle promesse sacre colle quali mi si trattiene... Si aspetta d’ ora in ora la pace coi Turchi... Dietro questo av(v)enim(en)to mi viene assicurata una nobile e vantaggiosa collocaz(io)ne nell’ estero... Il Conte Kamensky Generale in capo dell’ armata cominciò la campagna con grande successo. Silistria innespugnabile a capitolato. Batzarzik fu preso d’ assalto. Pesvanoglu che comandava l’ avanguardia fatto prigioniero. Il Principe Kalimakj prigioniero pure... Un Pascia spedito p(er) negoziare. Il nostro Generale che accoglie negoziaz(io)ni e che continua a marciare p(er) dar incontro e battaglia al Visire... Ecco tuti i fatti che fanno sperare prossima la definizione gloriosa della presente guerra... All’ ombra di queste speranze, io pure mi vivo; aspettando, e facendo i forzi giganteskj per non anojarmi aspettando... Prenderò certamente una risoluzione. E tosto, ed allora, e semrecchè ella possa scrivermi d’ una maniera libera e positiva. Per viaggiare ci vogliono tre condizioni. Scoppo. Mezzi. Forze. Le forze esistono; ed io posso fare ancora senza scompanni il giro del globo. I mezzi e lo scoppo mancano p(er) ora... Spero p(er) altro che presto veran(n)o φ.1v in mio soccorso. / Sono vivam(ent)e penetrato sentendo Vittorio sempre nello stesso stato. Ma conoscendolo molto credo che le circostanze ed il tempo lo muterà affatto, e si ristabilirà. Ella non si inquieti; e cerchi nella calma e nella fortezza d’animo, quelle risorsse che momenlan(eamen)te

il tempo le nega. Abbraccio f(rate)llj e sorelle. Baccio le mani ai zij e zie, abbraccio i nipoti ed il nuovo bambino di Marietta. Mi raccomando alle preghiere dell’ ottimo sacromonaco Simeone. Ed imploro la benedizione de miei genitori. La festa del mio nome è stata accompagnata da letizia?... Lo spero nella mia solitudine.

Il figlio Suo Giovanni

A Mosieur Monsieur Ant. M. Comte Capodistrias Chev(allier) de l’ ordre de S(aint) Jean de Jerusalem à Corfou

Αρ. 56

Αγία Πετρούπολις, 24 Ιουνίου / 6 Ιουλίου 1810

Η υπ’ αριθ. 43 επιστολή υμών, μοι απεστάλη μέσω της οδού της Βενετίας από τον εξαίρετον Κωνσταντίνον Ναράντζην. Την παρούσαν αποστέλλω εις την Ιταλίαν. Και κάμω ευχάς διά την ταχείαν άφιξιν αυτής... Η υγεία μου απεκατεστάθη πλήρως. Τουναντίον μάλιστα αισθάνομαι καλυτέρα από ό,τι ήσθανόμην πριν από την ελαφράν ασθένειάν μου... Δεν δύναμαι να μεταφέρω προς υμάς ομοίως, ευχαρίστους ειδήσεις, σχετικώς προς την κατάστασίν μου. Εξακολουθεί να παραμένη η αυτή· και ομιλούντες εξ οικονομικής απόψεως γηράσκει επιδεινουμένη. Μολοντούτο δεν δύναμαι να μεμψιμοιρώ διά τας ιεράς υποσχέσεις, δι’ ων συντηρώσιν εμέ. Αναμένεται από ώρας εις ώραν η ειρήνη προς την Τουρκίαν... Μετά την σύναψιν αυτής έχει εξασφαλισθή δι’ εμέ μία λαμπρά και πλεονεκτική τοποθέτησις εν τω εξωτερικώ... Ο Στρατηγός Κόμης Καμένσκυ, επί κεφαλής του στρατεύματος ήρχισεν την εκστρατείαν μετά μεγάλης επιτυχίας. Η απόρθητος Σιλίστρια παρεδόθη. Το Παζαρτζίκ κατελήφθη εξ εφόδου. Ο Πεσβάνογλου, όστις ήτο διοικητής των εμπροσθοφυλακών συνελήφθη αιχμάλωτος. Ο Πρίγκιψ Καλλιμάχης ωσαύτως αιχμάλωτος... Εις πασάς απεστάλη διά να διαπραγματευθή. Ο Στρατηγός ημών απεδέχθη τας διαπραγματεύσεις και εξακολουθεί την πορείαν του διά να συναντηθή και να συγκρουσθή μετά του Βεζύρη... Ιδού πάντα τα γεγονότα, ένεκα των οποίων ελπίζεται προσεχής, η ευτυχής κατάληξις του παρόντος πολέμου. Υπό την σκιάν των ελπίδων αυτών, εγώ βέβαια ζω, αναμένων και καταβάλλων γιγαντιαίας προσπαθείας

ίνα μη ανιώμαι αναμένων... Θα λάβω βεβαίως απόφασίν τινα και ταχέως· εις το εξής δε υμείς δύνασθε όπως μοι γράφητε κατά τρόπον ελεύθερον και θετικόν. Διά να ταξιδεύση τις απαιτούνται τρεις όροι: σκοπός, μέσα, δυνάμεις. Αι δυνάμεις υπάρχουν και εγώ δύναμαι χωρίς να διαλυθώ να πραγματοποιήσω τον γύρον του κόσμου. Τα μέσα και ο σκοπός επί του παρόντος λείπουν, φ. 1v Ελπίζω όμως ότι ταχέως θα έλθουν εις ενίσχυσίν μου. / Αισθάνομαι βαθείαν ταραχήν μανθάνων ότι ο Βίκτωρ ευρίσκεται πάντοτε εν τη αυτή καταστάσει. Επειδή όμως γνωρίζω καλώς αυτόν, πιστεύω ότι αι περιστάσεις και ο χρόνος θα μεταβάλλουν αυτόν τελείως και θα αποθεραπευθή. Μην ανησυχείτε υμείς· και αναζητήσατε εν τη ηρεμία και εν τη δυνάμει της ψυχής, εκείνα τα μέσα, άτινα προσκαίρως ο χρόνος αρνείται. Εναγκαλίζομαι αδελφούς και αδελφάς. Ασπάζομαι τας χείρας των θείων, εναγκαλίζομαι τους ανεψιούς και το νέον τέκνον της Μαριέττας. Συσταίνω εαυτόν εις τας δεήσεις του εξαιρέτου ιερομονάχου Συμεώνος. Και επικαλούμαι την ευλογίαν των γονέων μου. Συνωδεύθη υπό χαράς η ονομαστική μου εορτή;... Ελπίζω τούτο εν τη ερημία μου.

Ο Σος υιός Ιωάννης

Προς τον Κύριον Κύριον Αντ. Μ. Κόμητα Καποδίστριαν Ιππότην του Τάγματος του Αγίου Ιωάννου της Ιερουσαλήμ εις την Κέρκυραν

35

senza nu(me)ro

Svibourg,1 18/30 Luglio 1810

Per fugire la noja, per trarre partiti dalla buona stagione, per vedere la Finlandia, e per muoversi, ho accolto l’offerta gentile di S.E. il s(igno)r Barone di Nicolay, ed avuto il permesso da S.E. il Ministro, mi sono qui reso al cominciare del corrente mese. S.E. il Barone dimora in una sua campagna, la quale per le roccie, per l’acqua, e per alcuni siti pittoreschi assomiglia a Piscopianà. Abito con un’ amico compagno di viaggio una picciola casetta di legno; la quale ricorda nell’ esteriore, e pel suo collocamento l’antica casa di Piscopianà, tranne l’eleganza interiore di

1. Σήμερα ονομάζεται Suomenlina.

questa... Restarò qui alcuni giorni, e tutto al più tardi sarò di ritorno a Pietroburgo per il giorno della Madona... Malgrado la buona stagione, vesto tutto di pano, porto costan(tement)e una flanella; ed oltre anco cuoperta di lana è molto grata la pellicia sopra il letto... La verdura che rimpiazza l’orribile bianchezza della neve; una fresca temperatura autun(n)ale, il cielo spesso nuvoloso, leggiere pioggie, e qualche fulmine; ecco ciò che ricorda in questo paese l’estate, e ciò che fa le delicie di questi uomini sepolti quasi p(er) otto mesi nella neve... La campagna ove mi attrovo pare un asilo filosofico; ed un santtuario di scienze, lettere ed arti. Essa è l’opera del Barone, personaggio di grande rilievo. Fu l’instituttore del defunto Imp(erato)re Paulo P(ri)mo e viaggiò con esso. Gode ora nel declinare della sua vita di un pacifico ritiro, e dei frutti copiosi del suo lungo servire...

Ritornato a Pietroburgo riprenderò il filo de miei pensieri, e de miei calcoli, per trovare la soluzione del problema che mi riguarda. Non potrò pervenire pertanto alla vera risoluzione senza avere dati sufficienti da lei, che aspetto sempre con grande impacienza... La presente la azardo per la via di Constantinopoli. Le ultime nuove che qui abbiamo dell’ armata, annunciano il Visire circondato a Sumlia2, ed implorare la pace. V’ ebbe un corriere ripartito da Pietroburgo nello spacio di poche ore... φ. 1v e la voce pubblica assicura imminente la pace. / La mancanza totale di lettere sue, mi fa temere costà maggiori angustie, e quindi l’impossibilità forse di farle giungere mie lettere per la via del continente Italico.... Quando un tanto soffrire avrà fine? I fogli pubblici parlano di coppiosi approviginamenti. Ma qual fiducia ai fogli? Non credo e non crederò a nessuna nuova, se n(on) la vedrò scritta da lei... Compattendo e sperando, ed aspettando, si passa male assai il tempo. Io compat(to) con mille e mille progetti differenti, e spero, ed aspetto. Non ne avrò che un solo; ed esso sarà di facile esecuzione, quando n(on) avrò più ad aspettare ulteriormente, e quando ella mi scriverà con precisione le cose di costà. Epoca che riunirà in se stessa le migliori mie speranze.

Trattanto godo di una ottima salute; e cerco di conservarla. Non vorrei per altro passare un terzo inverno in questa lattitudine. Non è che il freddo mi faccia male; ma è che il genere di vita al quale il freddo costringe, n(on) mi troppo conviene.

I soliti saluti, a tutti gli amici e parenti; abbraccio f(rate)llj e sorelle e cognati e nipoti. Mi ricordi ai buoni nostri amici di casa. Mi raccomando alle preghiere del sacromonaco Simeone. Ed imploro sempre a mio soccorso la benedizione de miei genitori.

Il figlio Giovanni

2. αντί Sumla, άλλως Πρεσλάβα.

Άνευ αριθμού

Σβίμπουργκ, 18/30 Ιουλίου 1810

Διά να αποφύγω την ανίαν, διά να επωφεληθώ της ωραίας εποχής, διά να γνωρίσω την Φινλανδίαν και διά να κινηθώ, απεδέχθην την ευγενή πρόσκλησιν της Α.Ε. του Βαρώνου κυρίου Νικολάϊ και αφού έλαβον την άδειαν παρά της Α.Ε. του Υπουργού, αφίχθην ενταύθα κατά τας αρχάς του τρέχοντος μηνός. Η Α.Ε. ο Βαρώνος διαμένει εις μίαν εξοχήν, ήτις λόγω των βράχων, του ύδατος και γραφικών τινων τοποθεσιών ομοιάζει προς τα Επισκοπιανά. Κατοικώ μεθ’ ενός φίλου, συντρόφου εις το ταξίδιον, εις έναν ξύλινον οικίσκον, όστις κατά την εξωτερικήν όψιν ανακαλεί εν τη μνήμη την παλαιάν οικίαν εις τα Επισκοπιανά, εξαιρουμένης της εσωτερικής κομψότητος της οικίας ταύτης... θα παραμείνω επί τινας ημέρας και θα επιστρέψω εις την Πετρούπολιν το βραδύτερον κατά την εορτήν της Παναγίας... Μολονότι ο καιρός είναι ωραίος είμαι ενδεδυμένος εις τα μάλλινα,, φορώ αδιακόπως μίαν φανέλλαν και εκτός του μαλλίνου κλινοσκεπάσματος είναι πολύ ευχάριστον και το γουναρικόν επί της κλίνης... Η χλόη, ήτις αναπληροί την φοβεράν λευκότητα της χιόνος· μία δροσερά φθινοπωρινή θερμοκρασία, ο συχνά νεφελώδης ουρανός, αι ελαφραί βροχαί και κάποιος κεραυνός· ιδού ό,τι ενθυμίζει εν τη χώρα ταύτη το θέρος και ό,τι αποτελεί την ευχαρίστησιν εις αυτούς τους επί οκτώ μήνας τεθαμμένους εν τη χιόνι ανθρώπους... Η εξοχή, εν η ευρίσκομαι, ομοιάζει προς φιλοσοφικόν καταφύγιον και προς ιερόν των επιστημών, των γραμμάτων και των τεχνών... Τούτο είναι έργον του Βαρώνου, προσωπικότητος υψηλής περιωπής. Υπήρξεν ο παιδαγωγός του αποθανόντος Αυτοκράτορος Παύλου Α΄ και εταξίδευσεν μετ’ αυτού. Νυν, εις την δύσιν της ζωής του, απολαμβάνει της ειρηνικής απομακρύνσεως εκ της υπηρεσίας και των αφθόνων καρπών της μακράς υπηρεσίας μου.

Αφού επανέλθω εις την Πετρούπολιν θα επαναλάβω την σειράν των σκέψεων και των υπολογισμών, ίνα εύρω την λύσιν του προβλήματος, όπερ αφορά εις εμέ. Δεν θα δυνηθώ εν τούτοις να επιτύχω την αληθή λύσιν χωρίς να έχω λάβη παρ’ υμών επαρκή στοιχεία, άτινα αναμένω μετά μεγίστης ανυπομονησίας... Διακινδυνεύω την αποστολήν της παρούσης επιστολής διά της οδού της Κωνσταντινουπόλεως. Αι τελευταίαι ειδήσεις, τας οποίας έχομεν από το στράτευμα, αναγγέλλουν τον Βεζύρην περικυκλωμένον εις Σούμλα και εκλιπαρούντα την ειρήνην. Αφίχθη είς ταχυδρόμος, όστις εις διάστημα ολίγων ωρών ανεχώρησεν εκ Πετρουπόλεως. Η κοινή γνώμη δε διαβεβαιοί φ. 1v ως επικειμένην την ειρήνην. / Η παντελής έλλειψις υμετέρων επιστολών εμβάλλει εμέ εις φόβον, ότι μεγαλύτεραι δυσχέρειαι αυτόθι υφίστανται και επομένως αδυναμία όπως αφιχθώσιν αι επιστολαί μου διά της Ιταλίας...

Πότε θα λάβη τέλος η ταλαιπωρία αυτή; Αι εφημερίδες ομιλώσιν περί αφρόνων εφοδιασμών. Αλλά οποία πίστις εις τας εφημερίδας; Δεν πιστεύω και δεν θα πιστεύσω εις ουδεμίαν είδησιν, εάν δεν ιδώ αυτήν γεγραμμένην υφ’ υμών... Αγωνιζόμενος και ελπίζων και αναμένων διέρχεται τις κακώς τον χρόνον αυτού. Εγώ αγωνίζομαι προς χιλιάδας διαφορετικών σχεδίων και ελπίζω και αναμένω. Δεν θα έχω εξ αυτών παρά μόνον εν και τούτου η πραγμάτωσις θα είναι ευχερής, όταν θα έχω παύσει πλέον να αναμένω και όταν υμείς μοι γράψητε επακριβώς τα αυτόθι συμβάντα. Εποχή, ήτις ήθελεν συνενώση εν εαυτή τας καλλιτέρας ελπίδας μου.

Εν τω μεταξύ χαίρω εξαιρετικής υγείας και επιζητώ όπως διατηρήσω αυτήν. Δεν θα ήθελον εξ άλλου όπως διέλθω και τρίτον χειμώνα εις τούτα τα γεωγραφικά πλάτη. Δεν είναι το ψύχος, αυτό το οποίον μου προξενεί κακό· αλλά το είδος της ζωής, το οποίον το ψύχος επιβάλλει, δεν μου αρμόζει πολύ.

Τους συνήθεις χαιρετισμούς προς άπαντας τους φίλους και συγγενείς· εναγκαλιζομαι αδελφούς και αδελφάς, ανδραδέλφους και ανεψιούς. Υπενθυμίσατέ μοι εις τους καλούς φίλους της οικογενείας. Συσταίνω εαυτόν εις τας δεήσεις του ιερομονάχου Συμεώνος. Και επικαλούμαι την ευλογίαν των γονέων μου.

Ο υιός Ιωάννης

34

No 61

S(an)to Pietroburgo, 12/24 Agosto 1810

L’ arrivo di Benacky accellerò il mio ritorno da Sviburgo, ove p(er) alcuni giorni andai a respirare aria libera. Le scrissi stando in quella campagna. Non ripetto quella lettera; essa non conteneva die le notizie della mia buona salute e quella delle mie occupazioni campestri. La salute si conserva tutt’ ora buonissima ed ora ritorno alla vita cittadina. Essa n(on) è tanto agradevole quanto utile. Utilità non presente. Ma promessa e riconfermata a prima occasione. La più lontana quella della pace coi Turckj Non è segnata... Vi furono proposizioni.. . ma le battaglie continuano, e sempre a nostra gloria e con grandi progressi.

Benacky mi a rimosso tutte le di lei lettere. Chiriaco alla fine arrivato con sua moglie me ne consegnò delle altre. Tutte di antica data,

ma tutte sempre per me preziosissime. La Stella, Marietta e le sorelle monache mi scrissero pure. Se non rispondo particola(rment)e a cadauna, questo è perchè in tanta distanza egli è affatto impossibile di conservare una corrispondenza moltiplicata. Lo farò quando sarò avvicinato a Corfù di mille verste. Intanto la prego di dire a cadauna delle sorelle che i loro caratteri mi sono stati carissimi; e che se il Cielo vuol benedire le di loro speranze ed i miei voti, avrò presto la consolaz(io)ne di iscriverle ad esse delle lunghe lettere.

Sono afflitissimo sentendo Vittorio sempre am(m)alato. Io n(on) dispero p(er) altro della sua guarigione. Conosco a fondo il suo temperamento, e la sua organizazione. L’ età, il tempo, ed il cangiamento delle circostanze potranno guarirlo. Intanto n(on) bisogna contrariarlo. E tutto al più dovrebbesi procurargli una distrazione. Ella giudica assai bene che la sola vergogna lo confinò nella sua camera. Ed io aggiungo che da una tale solitudine derivano tutte le altre stravaganze. Bisognerebbe vincere questa vergogna con molta industria. L’ occasione esterna quando sia propicia potrà fornirne i mezzi... Con questo proponimento gli scrissi più d’ una lettera. M’ accorgo dal riscontro dei numeri ohe esse andarono smarite; ripetterò a prima apertura, e quando avrò la φ.1v sicurezza che potran(n)o arrivare. / Prevengo oggi (come lo feci l’ anno passato con altre lettere che suppongo perdute) le questioni che la famiglia vuol indirizarmi intorno a matrimonio.

Consento, e desidero vivam(ent)e che uno dei f(rate)Ilj si mariti. Quando Viaro n(on) voglia io propongo, e prego Agostino. In lui trovo tutto ben combinato... Amore di Patria, di nazione, e di famiglia. Complessione, sagiezza, carattere... se a diffetti, tutti ne abbiamo... E quelle qualità che gli possono mancare p(er) essere un ottimo padre di famiglia, cioè economia ed attività; gli altri f(rate)llj possono prestargliene. Viaro potrà fare l’ economo, e Zorzi l’ attivo... Io farò tutto quello che voranno, e credo di aver fatto qualche cosa sin’ora almeno colla mia condotta, coll’ esempio, e forse potrò un giorno coi fatti! Le intenzioni ed il buon cuore ci sono; non dipende da me tutto il resto. Io sono qui. E se dovrò fare una carriera, p(er) non perdere inutilmente, il tempo, il denaro, e le tatiche qui spese, dovrò ancora p(er) qualche tempo vagare p(er) il mondo... In paese straniero, matrimonio di famiglia, quale si convenga alla nostra, n(on) è conciliabile. Io dunque n(on) devo nè posso pensarci.

Dirò di più; quello cioè che ho ripettuto con altro mie lettere... Io potrei fare un matrimonio di mia convenienza particolare. Trovare i dotti, qualità, ed acesso maggiore a più splendilo stato; ma sempre in Russia, p(er) qui vivere, e morire... Tutto questo n(on) si combina coi miei principj. Voglio essere libero p(er) disponere de miei giorni