Αρχείον Ιωάννου Καποδίστρια, τ. Γ΄

Τα έπιπλά μου κοστίζουν πλέον των 100 τζεκινίων. Όταν θα θελήσω να πωλήσω αυτά, θα λάβω ολιγώτερα των 30. Πρέπει εξ άλλου να υπολογίσω ότι ο πτωχός αυτός πόρος εξαρκεί μόλις δι’ ετοιμασίας τινάς εις περίπτωσιν αναχωρήσεως.

Μετά τας λεπτομερείας αυτάς ουδέν δύναμαι να προσθέσω διά να ενημερώσω υμάς διά παν ό,τι εκ πάσης απόψεως αφορά εμέ.

43

No 69

S(ant)o Pietroburgo, 3/15 Febbrajo 1811

Le ho scritto nella corrente del mese passato due lunghe lettere, che l’ amico Benakj ha preso seco, e che ella riceverà con altre picciole bagattele che gli ho consegnato... Non so quando esso arriverà, nè oso lusingarmi che egli voglia essere più sollecito ad’ arrivare a Corfù, di quello che lo fui p(er) partire di qui. Sono due mesi che esso parte tutti i giorni, ed è sempre qui. Non di meno pare che questa sera egli si proponga assolutam(ent)e di lasciarci... Se esso ritardasse molto il suo passaggio a Corfù ho dato commissione a Naranzi di spedirle i miei pachetti, contenenti il p(ri)mo una tabachiera col mio ritratto; un s(econ)do una pellicia p(er) la s(ignor)a madre, ed un terzo un giuoco di skakj p(er) tutti. Il ritratto è somigliante... Molti vogliono sostenermi che il pittore mi ha dato dieci anni di più dei miei, altri dicono che mi fece poco ridente; altri in somma che n(on) mi somiglia... Io trovo che il pittore mi rese tale quale io era dinnanzi a lui, cioè molto freddo, ed impaziente di sortirne. Comunque siasi ella lo gradisca, e mi creda che senza un suo ordino1 n(on) avrei vinto la repugnanza che ho avuto sempre a farmi dipingere... La pellicia p(er) la s(ignor)a madre è delle migliori che si trovino in fatto di petit-gris2. È leggiera, ed è bella.. I skakj sono opera fatta in Arcangelo. Hanno il diffetto p(er) giuocarli, che n(on) sono collorati. Sono bianckj ambedue i giuochi... Non ho voluto farne collorare in nero l’ uno, dubitando che potessero soffrire in viaggio. Ma consiglio che arrivati a salvamento ella preghi il compare Gini a nome mio, di tingerle in nerro quelli che sono in figura di truppa asiatica. Se le perveranno le altre mie lettere scritte in Gennajo, ella avrà tutti i dettagli relativi a questa spedizione.

1. αντί ordine

2. τύπος γουναρικού από το τρίχωμα κουναβιού

La mia salute è buonissima. Sono inquieto p(er) n(on) aver avuto sue lettere mentre qui Bulgari, Vlassopulo, ed il C(onte) Mocenigo, ne hanno di Corfù, della data dei 2 9mbre... Spero per altro che ne riceverò, e che qualche mall’ inteso postale le trattiene. Non prolungo la pre(sen)te percchè destinata a esserle spedita da Venezia p(er) la posta. I soliti saluti a tutti. Baccio le mani ai p(are)nti ed imploro la benedizione dei genitori.

Il fig(lio) Giovanni

Αρ. 69

Αγία Πετρούπολις, 3/5 Φεβρουαρίου 13 11

Κατά την διάρκειαν του τρέχοντος μηνός σας έγραψα δύο λεπτομερείς επιστολάς, τας οποίας ο φίλος Μπενάκης έλαβεν μεθ’ εαυτού, και τας οποίας υμείς θα λάβητε μετ’ άλλων μικρών πραγμάτων, ατινα εις αυτόν παρέδωσα. Δεν γνωρίζω πότε ούτος θα φθάση, ουδέ τολμώ να τρέφω αυταπάτας ότι ούτος θα επιδείξη μεγαλυτέραν επιμέλειαν διά να φθάση εις την Κέρκυραν, εξ, ενείνης την οποίαν επέδειξεν διά να αποφασίση την εντεύθεν αναχώρησίν του. Παρήλθον δύο μήνες, καθ’ ους αυτός αναχωρεί καθ’ εκάστην όμως παραμένει πάντοτε εδώ. Ουχ ήττον φαίνεται ότι την εσπέραν τούτην ούτος προυτίθεται να μας εγκαταλείψη οριστικώς... Εάν ούτος θελήση να καθυστέρηση επί πολύ την εις Κέρκυραν επάνοδόν του, έδωσα εντολήν εις τον Ναράντζην όπως απόστείλη τα δέματά μου, εξ ων το πρώτον περιέχει μίαν ταμβακέραν μετά του πορτραίτου, το δεύτερον μίαν γούναν διά την σεβαστήν μητέρα και έν τρίτο ένα σκάκι δι’ όλους. Το πορτραίτον ομοιάζει προς εμέ. Πολλοί υποστηρίζουν ότι ο ζωγράφος προσέθεσεν εις την ηλικίαν μου 10 έτη, άλλοι λέγουν ότι παρέστησεν εμέ ελαφρώς μειδιώντα, άλλοι τέλος ότι δεν μου ομοιάζει. Εγώ ευρίσκω ότι ο ζωγράφος απέδωσεν εμέ, όπως ενεφανίσθην έμπροσθεν αυτού, τουτέστιν πολύ ψυχρόν και ανυπομονούντα να εξέλθω. Ο,τιδήποτε και αν είναι αποδεχθήτε υμείς τούτο και πιστεύσατε ότι άνευ της εντολής υμών δεν ήθελον νικήση την απέχθειαν την οποίαν πάντοτε είχον εις το να με ζωγραφίζουν... Η γούνα, διά την σεβαστήν μητέρα είναι εκ των αρίστων, αίτινες ευρίσκονται του τύπου πτι-γκρι. Είναι ελαφρά και ωραία. Τα σκάκι είναι εργα τελεσθέντα εν Αρχαγγέλω. Έχουν το ελάττωμα ότι οι πεσσοί αυτών δεν είναι χρωματισμένοι. Αμφοτέρων οι πεσσοί είναι λευκοί. Δεν ηθέλησα να χρωματίσω το εν μαύρον, αμφιβάλλων εάν θα ηδύναντο να ανθέξουν εις το ταξίδιον. Αλλά συμβουλεύω υμάς, όταν φθάσουν ανέπαφα, να παρακαλέσητε εξ ονόματός μου τον κουμπάρον Γκίνη, να χρωματίση μαύρα εκείνα τα οποία εικονίζουν ασιατικόν στράτευμα. Οταν φθάσουν αι άλλαι

επιστολαί, αι γραφείσαι κατά τον Ιανουάριον, θα έχητε υμείς όλας τας σχετικάς προς την αποστολήν ταύτην λεπτομερείας.

Η υγεία μου είναι εξαιρετική. Ανησυχώ διότι δεν έλαβα επιστολάς υμών ενώ οι ενταύθα ευρισκόμενοι Βούλγαρης, Βλασσόπουλος, και ο Κόμης Μοτσενίγος έλαβον επιστολάς εκ Κερκύρας, υπό ημερομηνίαν 2 Νοεμβρίου... Ελπίζω ότι θα λάβω αυτάς και ότι ανωμαλία τις ταχυδρομική καθυστερεί αυτάς. Δεν επιμηκύνω την παρούσαν, διότι προορίζεται όπως αποσταλή μέσω της Βενετίας διά του ταχυδρομείου. Τους συνήθεις χαιρετισμούς προς άπαντας. Ασπάζομαι τας χείρας των συγγενών και επικαλούμαι την ευλογίαν των γονέων μου.

Ο υιός Ιωάννης

44

No 70

S(anto) Pietrob(urgo), 13/25 Marzo 1811

Da quattro mesi somo senza sue lettere et da sette senza sue nuove... Il n(ume)ro 56 è l’ultimo che ho ricevuto; esso porta la data di Settembre. Se veggo1 i giornali publici devo suppore e sperare le comunicaz(io)ni non del tutto iuterotte col Contimente. Non so quindi nè darmi pace, nè come intendere tanta privazione... Dal canto mio non negligo nessuma occasione p(er) scriverle... Tutto quello che mi si presentaromo p(er) la via di Constantinopoli. Le ho colte con somma premura. E credo a quest’ ora di averle spedito p(er) quella parte dodici lettere. Il s(igno)r Fonton mi scrisse ultimamente dall’armata, che il Barone Hipps lo aveva assicurato che tutte le mie lettere a lei dirette erano di già spedite a Corfù sotto indirizzo del s(igno)r De Biasi. Continuo a non trascurare quella strada, ed intanto la p(rese)nte p(er) l’Italia, che spedisco all’amico Benakj.

Nessuna nuova sul conto mio. Quando ella riceverà le mie nuove personalmante da Benakj, ella sarà in grado di ben comprendere tutti i ceni che nelle mie lettere ella trova sugli affari miei di costà. Non so quando Benakj arriverà al suo posto. Esso viaggi assai lentamente; ed è molto facile che si dimentichi in qualche posto; o città. Mi promise φ.1v n(on) di meno / di sperdirle i miei pacheti di Venezia... ed allora ella

1. αντί vedo

saprà quando esso stesso verrà a racontarle in persona mille e mille cose... La mia salute è buonissima. L’ inverno è stato dolce assai... E posso dire di non essermi ac(c)orto di trovarmi a Pietroburgo. Il termometro non è disceso che p(er) alcuni giorni a 20 gradi; quando il p(ri)mo anno del mio arrivo qui, restò p(er) un mese circa a 28 e 30. La docilità della stagione contribuisce in parte a rendere meno pen(n)oso il mio soggiorno. Ottengo sempre le stesse testimonianze di bontà e di benevolenza da S.E. il Ministro... Nulla più; poicchè le circostanze a mio riguardo n(on) sono cangiate. E senza un cangiamento starò molto nella mia immobilità attuale... Le speranze concepite nel finire della campagna dell’ anno passato, riguardo alla pace colla Porta, n(on) sembrano ammigliorate. Dicesi, che le ostilità si riprendono, e che un’ altra campagna avrà luogo. . .

S.E. il Principe Dolgorukj nominato nostro Ministro a Napoli, va a partire pel suo posto tra breve. Pregarò l’ E.S. di volersi incaricare a quando delle mie lettere p(er) Corfù, e delle lettere di Corfù p(er) me.

Aspetto con impacienza i riscontri delle mie scrittele p(er) Constantinopoli. φ. 2 Contengono un’ articolo / oramai divenuto p(er) me della primiera2 necessità... Economia. Non ritorno sullo stesso... Per n(on) ingrossare questa picciola lettera, e p(er) n(on) incaricare troppo l’ amico Benakj, delle mie spese postali.

Non scrivo ad’ altri p(er) lo stesso motivo. La prego di ricordarmi a tutti; abbracio f(rate)llj, sorelle, cognati, nipoti. Baccio le mani a zij, e zie. Imploro la benediz(io)ne dei genitori.

Il fig(lio) Giovanni

Αρ. 70

Αγία Πετρούπολις, 13/25 Μαρτίου 1811

Επί τέσσαρας μήνας είμαι άνευ επιστολών υμών και επί επτά άνευ ειδήσεων υμών. Η υπ’ αριθ. 52 επιστολή είναι η τελευταία, την οποίαν έλαβον αυτή φέρει ημερομηνίαν Σεπτεμβρίου. Εάν πιστεύσω τας εφημερίδας οφείλω να υποθέσω ότι αι επικοινωνίαι μετά της Ευρώπης δεν έχουν διακοπή πλήρως. Όθεν δεν δύναμαι ούτε να ησυχάσω ούτε να εννοήσω την τοιαύτην καθυστέρησιν. Το κατ’ εμέ δεν παραμελώ ουδεμίαν ευκαιρίαν διά να γράψω

2. σπάν. τύπος αντί prima.

προς υμάς. Επωφελήθην μετά μεγίστης σπουδής όλων εκείνων των ευκαιριών, αίτινες μοι παρουσιάσθησαν διά της οδού της Κωνσταντινουπόλεως. Πιστεύω δε ότι κατ’ αυτήν την στιγμήν έχω αποστείλει προς υμάς δι’ εκείνης της οδού δώδεκα επιστολάς. Ο κύριος Φοντόν μοι έγραψεν επ’ εσχάτως από το στράτευμα, ότι ο Βαρώνος Χιπς διεβεβαίωσεν αυτόν ότι άπασαι αι επιστολαί μου αι διευθυνθείσαι προς υμάς είχον ήδη αποσταλή εις την Κέρκυραν υπό διεύθυνσιν του κυρίου Δε Βιάζη. Εξακολουθώ να μην παραμελώ εκείνην την οδόν και εν τω μεταξύ η παρούσα επιστολή, την οποίαν αποστέλλω εις τον φίλον Μπενάκην αποστέλλεται διά της Ιταλίας.

Ουδέν νεώτερον όσον αφορά εις την ιδικήν μου υπόθεσιν. Όταν υμείς θα λάβητε τας επιστολάς μου εκ των χειρών του Μπενάκη, θα είσθε εις την θέσιν όπως κατανοήσητε καλώς απάσας τας νύξεις, τας οποίας υμείς ευρίσκετε εις τας ιδικάς μου επιστολάς, σχετικώς προς τας ενταύθα υποθέσεις μου. Δεν γνωρίζω πότε ήθελεν αφιχθή ο Μπενάκης εις την θέσιν του. Ούτος ταξιδεύει λίαν βραδέως και είναι πολύ εύκολον να λησμονηθή εις τινα τόπον φ. 1v ή είς τινα πόλιν. Ουχ ήττον μοι υπεσχέθη / ότι θα αποστείλη τα δέματά μου εκ Βενετίας. Και ούτως υμείς θέλετε γνωρίση πότε θα αφιχθή και ο ίδιος διά να διηγηθή προς υμάς χίλια και χίλια πράγματα... Η υγεία μου είναι πολύ καλή. Ο χειμών υπήρξεν αρκούντως γλυκύς. Δύναμαι δε να ειπώ ότι δεν αντελήφθην ότι ευρίσκομαι εις την Πετρούπολιν. Το θερμόμετρον δεν κατήλθεν παρά επί τινας ημέρας εις τους 20 βαθμούς· κατά το πρώτον έτος της ενταύθα αφίξεώς μου, παρέμεινεν επί ένα περίπου μήνα εις τους 28 και 30 βαθμούς. Η γλυκύτης της εποχής συμβάλλει εν μέρει εις το να καθιστά ολιγώτερον δυσάρεστον την παραμονήν μου.

Απολαμβάνω πάντοτε των ιδίων μαρτυριών καλωσύνης και ευμενείας εκ μέρους της Α.Ε. του Υπουργού... Ουδέν περισσότερον, καθ’ όσον αι περιστάσεις, σχετικώς προς εμέ, δεν ήλλαξαν. Άνευ δε μεταβολής τινος θα παραμείνω επί πολύν χρόνον εις την παρούσαν στασιμότητα... Αι ελπίδες, τας οποίας είχον σχετικώς προς την ειρήνην μετά της Τουρκίας, ότι θα ελάμβανεν χώραν κατά το παρελθόν έτος με την λήξιν της εκστρατείας, δεν φαίνονται βελτιωθείσαι. Λέγεται ότι αι εχθροπραξίαι θα επαναληφθούν και ότι μία άλλη εκστρατεία θα λάβη χώραν.

Η Α.Ε. ο Πρίγκιψ Ντολγκορούκι, διορισθείς πρέσβυς ημών εις την Νεάπολιν ετοιμάζεται να αναχωρήση διά την θέσιν του συντόμως. Θα παρακαλέσω την Α.Ε. όπως ευαρεστηθή να επιφορτισθή από καιρού εις καιρόν την αποστολήν των επιστολών μου προς την Κέρκυραν και εκείνων των εκ Κερκύρας προς εμέ. Αναμένω μετ’ ανυπομονησίας τας απαντήσεις εις τας επιστολάς, τας αποσταλείσας μέσω της Κωνσταντινουπόλεως. Διαλαμβάνουν ενός φ .2 θέματος / όπερ κατέστη πρώτιστης δι’ εμέ ανάγκης. Οικονομία. Δεν επανέρχομαι επ’ αυτού. Διά να μην διογκώσω την μικράν αυτήν επιστολήν καί

διά να μην επιβαρύνω τον φίλον Μπενάκην διά των ταχυδρομικών μου εξόδων.

Δεν γράφω προς τους άλλους διά την αυτήν αιτίαν. Παρακαλώ υμάς όπως υπενθυμήσητε εμέ εις όλους. Εναγκαλίζομαι αδελφούς, αδελφάς, ανδραδέλφους, ανεψιούς. Ασπάζομαι τας χείρας των θείων. Επικαλούμαι την ευλογίαν των γονέων.

Ο υιός Ιωάννης

45

No 71

S(anto) Pietroburgo, 28 Marzo / 8 Aprile 1811

Da Naranzi mi furono alla fine rimessi le di lei lettere sotto n(ume)ro 51,60 e quelle di Viaro. Pare che la via d’Italia sia sempre la migliore,e la più sicura; quella di Costantinopoli non ha prosperato. Il s(ignor) Fonton mi scrisse che il Barone d’Hips Le aveva spedito tutte le mie lettere, ma che n(on) ne ebbe riscontro. L’ ajutante di S.E. il Gov(ernato)r Generale Donzelot tempo fa arrivato diretta(ment)e di costà a Constantinopoli avrebbe potuto incaricarsi di sue lettere, se ella avesse ricevuto le mie... Le supongo quindi tutte perdute... Non di meno farò ancora qualche tentativo.

Le speranze di pace colla Porta sono in parte svanite e tutto annuncia prosecuzione di guerra... Tanti ritardi, e tanto aspettare scoragirebbe qualunque; se lo scoragirsi valer potesse a qualche cosa... Lo stato di costà, pare sempre lo stesso... E del lungo soffrire chi può predire la fine? Questo sconcerta a più titoli ogni mio calcolo. E la difficoltà di una regolare corrispondenza di lettere, mi lascia sempre in alto mare senza bussola, e senza scuoprire terra, nemeno da lungi. In mezzo a tutto questo vivo al solito; mi porto bene di salute. Male in finanze... Eguale è sempre la benevolenza dei mei superiori, e questa sola tempra ogni altra amarezza... Credo Benakj a Venezia... e nell’ estate ventura a Corfù... Il suo arrivo le sarà grato p(er) più ragioni... Esso le dirà mille cose di me... È in grado di tutto dirle... poicchè esso tutto vidde, e tutto conosce.

φ. 1v / Non scrivo a Viaro nè a nessun altro in particolare, p(er) non ingrossare il pachetto, il quale partendo sotto cuoperta mercantile, n(on) può contenere che un solo foglietto di questa miserabile carta di posta... Dopo dimani, Giovedì Santo, fò le mie divozioni. Le difficoltà della lingua russa mi fecero preterire questo Sacro dovere negli anni scorsi.

Lo adempio quest’ anno; poicchè sono in grado di ascoltare e di spiegarmi (sebbeno male) in questa lingua. Sia dunque con me, e la di lei benedizione, e quella della s(ignor)a madre, che imploro colla più viva effusione di cuore.

Calamarà qui arrivato per definire il suo processo con Lellj mi incarica dei suoi saluti. Lo veggo quasi ogni giorno, poicchè abita vicino. Il mio economo Minziakj mi minaccia di una riforma alla quale è duro sottometersi. Faciamo tutt’ uno con lui... Ma esso trova che si spende molto. Vuol congedare la vettura, ed uno dei due servitori; e pensa di rittirarsi in un quartiere meno dispendioso. Questo sarà nel venturo mese di Maggio... Amo infinita(ment)e questo bravo amico; ma n(on) ho per anco risoluto di farmi a tante privazioni, certo essendo p(er) esperienza di n(on) poterle alla lunga soportare.

Il mio stato economico esigerebbe ancora più grandi restrizioni... Ma dall’ altra penso che il molto soffrire avvilisce lo spirito, e degrada la salute. Non vorrei nè l’ una cosa, nè l’ altra. Vedremo.

φ. 2 / L’ inverno qui è stato assai clemente. E lo apparenze promettono prossimo il disgello. Si nuota già nell’ acqua e nel fango. E la Neva commincia ad annerrire, pressagio, che tra venti giorni forse essa si lascierà passare in barca... Sono divenuto un termometro vivente. Ed è curioso; che la costituz(io)ne scirocale, umida, e calda mi conferisco meno che il freddo a dieci, e quindici gradi... Tuttavia malgrado la contrarietà della p(rese)nte stagione, n(on) posso essere scontento della mia salute. La desidero eguale a tutti della famiglia, e parenti, ed amici. Auguro a tutti felici le Sante feste di Pasqua... Il giorno della palme, e questi, e quelli che verranno di Pasqua, sono p(er) me giorni di poca gioja... Essi mi fanno più vivam(ent)e sentire la mia solitudine, abbencchè io sia nel costume di passarli tra i Greci che qui si trovano, ed i quali hanno p(er) me molta bontà ed amicizia.

Abbracio f(rate)llj e sorelle. Cognati, e nipoti. Saluto i domestici nostri. Se Titta Minio, è in miseria come al suo solito, che la s(ignor)a madre si ricordi di lui. Mi raccomando alle preghiere del sacromonaco Simeone; ed imploro nuov(ament)e la benedizione dei genitori.

Il f(iglio) G(iovanni)

Αρ. 71

Αγία Πετρούπολις, 28 Μαρτίου / 8 Απριλίου 1811

Υπό του Ναράντζη μοι απεστάλησαν επί τέλους αι υπ’ αριθ. 51, 60

επιστολαί υμών ως και εκείναι του Βιάρου. Φαίνεται ότι η οδός της Ιταλίας παραμένει πάντοτε η καλυτέρα και η πλέον ασφαλής· εκείνη της Κωνσταντινουπόλεως δεν ηυτύχησεν. Ο κύριος Φοντόν μοι έγραψεν ότι ο Βαρώνος Ντε Χιπς απέστειλεν υμίν όλας τας ιδικάς μου επιστολάς, αλλά δεν έλαβεν απάντησιν. Ο Υπασπιστής της Α.Ε. του Κυβερνήτου, Στρατηγού Donzelot, πριν από καιρόν αφιχθείς εκείθεν απ’ ευθείας εις Κωνσταντινούπολιν θα ηδύνατο όπως επιφορτισθή των επιστολών υμών, εάν υμείς είχατε λάβει τας ιδικάς μου. Υποθέτω ότι απωλέσθησαν άπασαι.. Ουχ ήττον θα κάμω ακόμη κάποιαν προσπάθειαν.

Αι ελπίδες ειρήνης προς την Τουρκίαν έχουν εν μέρει διαψευσθή και τα πάντα προαγγέλλουν εξακολούθησιν του πολέμου... Τοσαύται καθυστερήσεις και τοσαύτη αναμονή ήθελεν αποθαρρύνη οιονδήποτε, εάν η αποθάρρυνσις ήθελεν έχη αξίαν τινά.... Η αυτόθι κατάστασις, φαίνεται πάντοτε η αυτή... και της μακράς αυτής ταλαιπωρίας τις δύναται να προΐδη το τέλος; Τούτο διαταράσσει εκ πολλών απόψεων έκαστον ημέτερον υπολογισμόν. Η δυσκολία δε σταθεράς τινος αλληλογραφίας, αφήνει εμέ πάντοτε άνευ πυξίδος εις το ανοικτόν πέλαγος και χωρίς να αντικρύζω την ξηράν ουδ’ εκ του μακρόθεν. Εν μέσω πάντων τούτων ζω ως συνήθως. Καλώς κατά την υγείαν, κακώς κατά τα οικονομικά... Η ευμένεια των ανωτέρων μου παραμένει πάντοτε η ιδία και τούτο μόνον καταπραΰνει εκάστην άλλην πίκραν. Θεωρώ τον Μπενάκην ευρισκόμενον εις Βενετίαν... και κατά το προσεχές θέρος εις την Κέρκυραν... Η άφιξις αυτού ήθελεν είναι ευχάριστος δι’ υμάς διά πολλούς λόγους... Ούτος θα ανακοινώση υμίν χίλια πράγματα περί εμού. Είναι εις θέσιν να σας ειπή τα πάντα... καθ’ όσον ούτος τα πάντα είδεν και τα πάντα γνωρίζει.

φ.1v / Δεν γράφω προς τον Βιάρον ουδέ εις έτερόν τινα ιδιαιτέρως, διά να μη διογκώσω το δέμα, το οποίον καθώς πρόκειται να ταξιδεύση δι’ εμπορικού πλοίου, δεν δύναται να περιέχη ειμή μόνον εν φύλλον του αθλιεστάτου τούτου χάρτου αλληλογραφίας... Μεθαύριον, Μ. Πέμπτην, θα εκπληρώσω τα θρησκευτικά μου καθήκοντα... Αι εκ της ρωσικής γλώσσης δυσχέρειαι συνετέλεσαν ώστε να παραμελήσω κατά τα παρελθόντα έτη την εκτέλεσιν του ιερού τούτου καθήκοντος. Εκπληρώ τούτο κατά το παρόν έτος· καθ’ όσον είμαι εις θέσιν να κατανοώ και να εκφράζωμαι (μολονότι κακώς) εις την γλώσσαν αυτήν. Ας είναι λοιπόν μετ’ εμού και η ευλογία υμών και εκείνη της σεβαστής μητρός, την οποίαν επικαλούμαι διά της πλέον θερμής διαχύσεως της καρδίας.

Ο Καλαμαράς, ενταύθα αφιχθείς, διά να αποσαφηνίση την μετά του Λέλλη, υπόθεσίν του επιφορτίζει εμέ διά των προς υμάς χαιρετισμών του. Βλέπω αυτόν σχεδόν καθ’ εκάστην, διότι κατοικεί πλησίον εμού. Ο οικονόμος μου Μιντσιάκης απειλεί εμέ διά μεταρρυθμίσεώς τινος, εις την οποίαν είναι σκληρόν να υποκύψω. Πράττομεν τα πάντα από κοινού... Όμως αυτός ευρίσκει

ότι εξοδεύομεν πολλά, θέλει να απολύση την άμαξαν και τον ένα εκ των δύο υπηρετών· και σκέπτεται όπως αποσυρθώμεν εις ένα κατάλυμα ολιγώτερον δαπανηρόν. Τούτο θα πραγματοποιηθή κατά την διάρκειαν του προσεχούς Μαΐου... Αγαπώ απείρως τούτον τον εξαίρετον φίλον, όμως δεν απεφάσισα εισέτι όπως υποβληθώ εις τόσας στερήσεις, βέβαιος ων εξ εμπειρίας, ότι δεν θα δυνηθώ να υπομείνω αυτάς επί μακρόν. Η οικονομική μου κατάστασις ήθελεν απαιτήση έτι μεγαλυτέρους περιοοισμούς... Σκέπτομαι όμως παραλλήλως ότι η μεγάλη ανέχεια εξευτελίζει το πνεύμα και υποσκάπτει την υγείαν. Δεν επιθυμώ ούτε το εν ούτε το άλλον. Ίδωμεν...

φ. 2 / Ο χειμών ενταύθα υπήρξεν αρκούντως ήπιος. Τα φαινόμενα δε προμηνύουν προσεχή την τήξιν των πάγων. Κολυμβά τις ήδη, εις τα νερά και την λάσπην. Και ο Νέβας αρχίζει να αποκτά μαύρον χρώμα, μήνυμα ότι εντός είκοσι ημερών θα επιτρέπη την διέλευσιν λέμβου... Κατέστην ένα ζωντανό θερμόμετρον. Είναι δε περίεργον ότι, όταν πνέη σιρόκος και η ατμόσφαιρα είναι υγρά και θερμή ωφελεί εμέ ολιγώτερον παρά το ψύχος των δέκα πέντε βαθμών... Όμως παρά την εναντιότητα της παρούσης περιόδου, δεν δύναμαι να είμαι δυσαρεστημένος διά την υγείαν μου. Επιθυμώ το αυτό δι’ όλα τα μέλη της οικογενείας και τους συγγενείς και φίλους. Εύχομαι τοις πάσιν ευτυχείς τας Αγίας εορτάς του Πάσχα... Η ημέρα των Βαΐων και αυταί και εκείναι, αίτινες θα ακολουθήσουν, του Πάσχα, δεν είναι δι’ εμέ ημέραι χαράς... Αυταί συντελούν ώστε να αισθάνωμαι πλέον έντονον την ερημίαν μου, μολονότι συνηθίζω να διέρχωμαι αυτάς μετά των Ελλήνων, οίτινες ευρίσκονται ενταύθα και οι οποίοι τρέφουν δι’ εμέ μεγάλην καλωσύνην και φιλίαν.

Εναγκαλίζομαι αδελφούς και αδελφάς. Ανδραδέλφους και ανεψιούς. Χαιρετώ τους υπηρέτας ημών. Εάν ο Τίτα Μίνιο ευρίσκεται εν ενδεία, ως συνηθίζη, η σεβαστή μητέρα, όπως πάντοτε, ας ενθυμηθή αυτόν. Συσταίνω εαυτόν εις τας δεήσεις του ιερομονάχου Συμεώνος· και επικαλούμαι την ευλόγιαν των γονέων.

Ο υιός Ιωάννης

46

No 72

S(ant)o Pietroburgo, 20 Aprile/2 Maggio 1811

Varucca arrivato giorni fa da Vienna come corriere, mi portò con lettere di Benakj i due numeri 58, 59 ed una senza numero. Io pure aspettavo con impacienza qualche nuova, essendone affatto digiuno da molto

tempo, e sentendo parlare di molte maniere intorno allo stato di Corfù. Le notiziè che qui giunguno dai porti del mar nerro, sono tutte esagerate, ed ho preso il partito di nulla più credere. Godo della salute di tutti, e delle riflessioni confortanti che ella mi fa riguardo a Vittorio. Mi piace moltissimo il matrimonio di Stelio Prossalendi, e ne felicito il padre e la Patria. Ho conosciuto per pochi giorni in Italia questo giovine. Mi interessò moltissimo. E l’ opinione che di lui mi diedero i più raguardevoli1 personaggi mi inspirò cP avantaggio,e stima ed affetto per lui... Maritato resterà a Corfù. Ed il paese ne guadagnerà moltissimo. La prego di dire tutto questo al s(ignor) Doria, e di fargli gradire le mie sincere felicitazioni. Racolsi con somma attenzione le di lei volontà sull’ articolo Matrimonio di Famiglia. Ne scrivo a Viaro oggi... E lo fò col cuore pieno di persuazione e di giubilo. Desidero vivamente che esso si lascia persuadere; e di averne io il merito principale. Intorno a me coll’ arrivo di Benakj ella conoscerà le più dettagliate particolarità; ed ella sarà allora in grado di pronunziare sul fatto mio la di lei opinione... Le dissi sempre, le dico ora, e le ripetterò constantemente, io n(on) ho che una sola volontà; ed è quella di obedire, e di essere grato ai miei genitori... Le cose generali non procedono cosi rapidamente come si desidera. E pare eziandio che alcuni avvenimenti ritardino; e forse p(er) lungo tempo quelle circostanze, che nell’ anno passato mi facevano credere n(on) lontano il momento di avere una collocaz(io)ne nell’ esterno, e di trovarmi cosi avvicinato in qualche maniera alla Patria, ed alla famiglia. Questi indeffinibili, e indeterminabili avvenimenti, mettono l’ uomo il più prudente, ed il più saggio fuori del caso di ben condursi attivamante... Certo che n(on) si può far male restando nell’ innazione. E questo è il caso mio. Malgrado però tutti i vantaggi, che mi procura la benevolenza sempre più segnalata di S.E. il Ministro, e di molti altri personaggi di alta sferra; malgrado l’ attività che mi procura la buona φ. 1v accoglienza che ricevono i miei continui lavori / su differenti sogetti, e letterarj, e non letterarj; non di meno n(on) posso dissimularmi che sono nell’ umazione, e che posto il tutto nella più rigorosa billancia, io qui dopo il mio arrivo, n(on) feci che spendere il mio tempo, ed il dennaro che n(on) ho, senza guadagnare di una situaz(io)ne più aggradevole e più utile nell’ avvenire. Su di ciò n(on) ho tanto che dolermi della fortuna, come delle difficoltà dei tempi, e delle stranissime circostanze.

Siamo già alla Primavera. La Neva si è disgellata dieci giorni fa. E le piante com(m)inciano a promettere fra qualche mese germoglj.

1. αντί riguardevoli

Tutti si preparano p(er) andare alla campagna; ma io resterò in città, p(er) molte buone ragioni e p(er) la p(rinci)p(a)li(ssi)ma2 di tutte, cioè p(er) la mancanza di dennaro. Sono costretto di licenziare il mese venturo la carozza... E ben presto di mettere più forti restrizioni all’ economia. Senza di queste lo sbilancio diverebbe grandissimo. E n(on) voglio far debiti superiori alla mia possibilità di pagare... Essendomi su di questo argomento spiegato diffusamente colle lettere che le perveranno con Benakj, stimo inutile di ripettermi. Benakj le porterà eziandio il mio ritratto. Esso è in picciolo. Quando io abbia più mezzi, ella lo avrà in grande. Altre bagatelle ho pure consegnate all’ amico, e tutto so arrivato in salvo sino a Vienna. Questo p(er) ora. La prego dei soliti saluti a tutti gli amici, e parenti. Abbraccio f(rate)llj; e sorelle; e cognati, e nipoti; baccio le mani a zij, e zie. Imploro la benediz(io)ne dei genitori; e mi raccomando sempre alla pietà dello sacromonaco Simeone.

P.S. Poicchè la p(rese)nte parte con corriere sino a Vienna; mi permetto poche linee ancora... Vivo sempre facendo vita e casa con Minziakj... Questo galantuomo a preso per cosi dire il mio governo. E ne sono contentissimo. Gli pago esattamente ogni mese il dennaro dispendiato pel nostro trattenimento; e n(on) ho altre cure. I dettagli ammazzano; e più di tutti quegli che n(on) ne ha l’ abitudine. Parlo il Russo assai bene p(er) farmi intendere dalla mia gente; ma n(on) abbastanza p(er) gli affari. Non me ne sono occupato seriamente; poicchè paremi tempo perduto, p(er)chè n(on) si propone di morire, et farsi sepellire in Russia. φ. 2 / Mi sono più volte pentito di n(on) aver preso meco, il Spiro mio cameriere... Lo avrei a quest’ ora formato. Ed avrei preso di me un uomo affidato e di confidenza. Ho un Polacco che mi serve da due anni; è libero; ed è di molta capacità. Pare anco onesto... e n(on) si ubriaca... Ma pari all’abilità, ed all’onestà, sono le grandi pretenzioni... Riceve 35 rubli al mese. Il mio spoglio; e spesso dei piccioli avvantaggi... E n(on) è abbastanza contento... Se Spiro, che conosco bene intenzionato, volesse venire a trovarmi. Lo accoglierei con sommo piacere. Le comunicaz(io)ni maritime devono apprirsi; arrivato in Odessa, nulla più facile, e di meno dispendioso quanto il farlo venire qui, od ove mi attrovarmi. Che la s(ignor)a madre si occupi di questo pensiere... Se n(on) è Spiro. Sia pure un’ altro. Ma Greco. Conosciuto e provato. Se n(on) ha molta capacità; io mi incarico di formarlo in poco tempo ... Questo è un pensiere... un desiderio. Ove peraltro le difficoltà sieno somme ed insormontabi si rinunzj.

Il figlio (Suo) Gio(vanni)

2. πιθανή ανάγνωση

Αρ. 72

Αγία Πετρούπολις, 20 Απριλίου / 2 Μαΐου 13 11

Ο Βαρούχας αφιχθείς προ ολίγων ημερών εκ Βιέννης ως ταχυδρόμος. μετά των επιστολών του Μπενάκη μοι εκόμισεν τας δύο υπ’ αριθ. 58, 59 επιστολάς υμών, καθώς και μίαν άνευ αριθμού. Εγώ βεβαίως ανέμενον μετ’ ανυπομονησίας είδησίν τινα, ων τελείως εστερημένος ειδήσεων από πολλού χρόνου και ακούων να λέγουν διάφορα πράγματα σχετικώς προς την κατάστασιν της Κερκύρας. Αι ειδήσεις, αίτινες φθάνουν εδώ από τους λιμένας της Μαύρης Θαλάσσης είναι όλαι υπερβολικαί, έλαβον δε την απόφασιν να μη πιστεύω πλέον εις ουδέν. Χαίρω διά την υγείαν όλων και διά τας παρηγόρους σκέψεις, τας οποίας υμείς μοι αναφέρετε σχετικώς προς τον Βίκτωρα. Με ευχαριστεί πάρα πολύ ο γάμος του Στέλιου Προσαλέντη και συγχαίρω τον πατέρα αυτού και την πατρίδα. Εγνώρισα δι’ ολίγας ημέρας αυτόν τον νέον εις την Ιταλίαν. Εκίνησε το μέγα ενδιαφέρον μου και η γνώμη, την οποίαν περί αυτού μοι εδωσαν αι πλέον αξιόλογοι προσωπικότητες μοι ενέπνευσεν έτι μεγαλυτέραν εκτίμησιν και στοργήν προς αυτόν. Νυμφευθείς θα παραμείνη εις την Κέρκυραν... και η πατρίς θα ωφεληθή πολύ. Παρακαλώ υμάς, όπως ανακοινώσητε πάντα ταύτα εις τον κύριον Ντόρια και να τω διαβιβάσητε τα πλέον ειλικρινή μου συγχαρητήρια. Εδέχθην μετά μεγίστης προσοχής την επιθυμίαν υμών σχετικώς προς το Θέμα Γάμος της Οικογενείας. Περί τούτου γράφω σήμερον εις τον Βιάρον. Πράττω τούτο δε μετά καρδίας πλήρους πεποιθήσεως και αγαλλιάσεως. Διακαώς επιθυμώ όπως πεισθή ούτος· και διά να έχω την πρωτίστην τιμήν. Σχετικώς προς την ιδικήν μου κατάστασιν, υμείς διά της αφίξεως του Μπενάκη θα γνωρίσητε τας πλέον λεπτομερείς πληροφορίας. Και θα είσθε όθεν εις θέσιν όπως εκφέρητε την γνώμην υμών επί της εμής καταστάσεως.. Σας είπον πάντοτε, σας λέγω και σταθερώς θα επαναλαμβάνω, ότι εγώ δεν έχω παρά μόνον μίαν επιθυμίαν· είναι δε αυτή το υπακούειν και πράττειν κατά την θέλησιν των γονέων μου... Η γενική κατάστασις δεν προβαίνει τόσον ταχέως, όπως επιθυμεί τις. Και φαίνεται, μάλιστα, ότι γεγονότα τινά καθυστερούν· και πιθανώς επί πολύ χρόνον θα καθυστερήσουν αι συνθήκαι εκείναι, αίτινες κατά το παρελθόν έτος συνετέλεσαν ώστε να πιστεύω όχι μακρυνήν την στιγμήν, καθ’ ην θα είχον μίαν τοποθέτησιν εις το εξωτερικόν, και να ευρεθώ κατά τινα τρόπον πλησιέστερον προς την πατρίδα και την οικογένειαν. Αυτά τα ανεξήγητα και αόριστα γεγονότα οδηγούν και τον πλέον συνετόν και σοφόν άνθρωπον μακράν της δυνατότητος του πολιτεύεσθαι ενεργώς... Βεβαίως δεν δύναταί τις, παραμένων αδρανής, να πράξη κακόν. Και αυτή είναι η δική μου περίπτωσις. Παρ’ όλα τα πλεονεκτήματα, άτινα μοι παρέχει η πάντοτε πλέον εμφανής ευμένεια της Α.Ε. του Υπουργού και πολλών ετέρων προσωπικοτήτων υψηλής περιωπής, παρά την δραστηριότητα την οποίαν μοι παρέχει η καλή υποδοχή, ης τυγχά-

φ.1v νουν αι συνεχείς εργασίαι μου / επί διαφόρων αντικειμένων φιλολογικών και μη φιλολογικών· ουχ ήττον δεν δύναμαι να αποκρύψω ότι ευρίσκομαι εν αδρανεία και ότι αν το σύνολον της εργασίας τεθή υπό τον πλέον ενδελεχή έλεγχον, θα αποδειχθή ότι δεν έπραξα, μετά την άφιξίν μου, έτερόν τι παρά να εξοδεύω τον χρόνον μου και τα χρήματα, τα οποία δεν διαθέτω, χωρίς να εξασφαλίζω μίαν κατάστασιν πλέον ευχάριστον και πλέον επωφελή διά το μέλλον. Επί τούτου δεν δύναμαι να μεμψιμοιρώ διά την τύχην όσον διά τας δυσχερείας των καιρών και διά τας παραδοξοτάτας περιστάσεις.

Είμεθα ήδη εις την άνοιξιν. Η χιών έχει λοιώσει προ δέκα ημερών. Και τα φυτά άρχισαν να υπόσχωνται μετά τινας μήνας βλαστούς. Πάντες ετοιμάζονται διά να μεταβώσιν εις την εξοχήν· όμως εγώ θα παραμείνω εν τη πόλει, διά πολλούς σοβαρούς λόγους και κυρίως ένεκα της ελλείψεως χρημάτων. Είμαι υποχρεωμένος να απολύσω κατά τον προσεχή μήνα την άμαξαν. Και λίαν ενωρίς όπως επιβάλω ισχυρούς περιορισμούς εις την οικονομίαν. Άνευ τούτων το έλλειμμα ήθελεν καταστή μέγιστον. Και δεν επιθυμώ να συνάψω χρέη ανώτερα της δυνατότητος να εξοφλώ ταύτα. Ευρισκόμενος επί του αντικειμένου τούτου, του εκτεθέντος διεξοδικώς εν ταις επιστολαίς, αίτινες θα αφιχθούν διά του Μπενάκη, εκτιμώ ως ανώφελον να επαναλάβω αυτό. Ο Μπενάκης θα προσκομίση, υμίν ωσαύτως και το πορτραίτον μου. Τούτο είναι μικρόν. Όταν εγώ θα έχω μεγαλυτέραν οικονομικήν άνεσιν θα λάβητε υμείς τούτο μεγαλύτερον. Διάφορα άλλα ασήμαντα πράγματα ενεχείρισα ομοίως εις τον φίλον και γνωρίζω ότι πάντα ταύτα αφίχθησαν σώα εις την Βιέννην. Αυτά επί του παρόντος. Παρακαλώ υμάς, διά τους συνήθεις χαιρετισμούς προς άπαντας τους φίλους και συγγενείς. Εναγκαλίζομαι αδελφούς και αδελφάς και ανδραδέλφους και ανεψιούς· ασπάζομαι τας χείρας των θείων. Επικαλούμαι την ευλογίαν των γονέων και συσταίνω εαυτόν πάντοτε εις την ευσέβειαν του ιερομονάχου Συμεώνος.

Υ. Γ. Επειδή η παρούσα αναχωρεί διά του ταχυδρομείου έως την Βιέννην, μοι παρέχει την δυνατότητα ολίγων προσέτι λέξεων... Διαβιώ πάντοτε ως προς την οικίαν και την διατροφήν από κοινού μετά του Μιντσιάκη... Ο ευγενής ούτος ανέλαβεν, ως έπος ειπείν, την κυβέρνησίν μου. Διά τούτο δε είμαι λίαν ευχαριστημένος. Πληρώνω εις αυτόν καθ’ έκαστον μήνα ακριβώς τα δαπανηθέντα χρήματα διά την συντήρησιν ημών και δεν έχω άλλας φροντίδας... Αι λεπτομέρειαι φονεύουν· και μάλιστα εκείναι, αίτινες δεν είναι οικείαι. Ομιλώ αρκούντως ικανοποιητικά την ρωσικήν, ώστε να γίνωμαι καταληπτός υπό των οικείων μου. Όμως ουχί αρκούντως και διά τας υποθέσεις μου. Δεν ενησχολήθην σοβαρώς προς το θέμα τούτο, καθ’ ότι μοι εφαίνετο χαμένος χρόνος δι’ εκείνον, όστις δεν προυτίθεται να αποθάνη και να ενταφιασθή εις την Ρωσίαν.

φ.2 / Έχω κατ’ επανάληψιν μετανοήσει διότι δεν έλαβον μετ’ εμού τον

Σπύρον, τον υπηρέτην μου. Θα είχα ήδη προσαρμόσει αυτόν, και θα είχον λάβει μετ’ εμού έναν αφοσιωμένον και πιστόν άνθρωπον. Έχω έναν Πολωνόν, όστις με υπηρετεί επί δύο έτη· είναι ελεύθερος· και είναι πολύ ικανός. Φαίνεται επίσης και τίμιος και δεν μεθύσκει... Όμως αναλόγως προς την ικανότητά του και την εντιμότητά του, μεγάλαι είναι και αι απαιτήσεις του... Λαμβάνει 35 ρούβλια μηνιαίως, τα ενδύματά μου και συχνά μικράς αυξήσεις... Και δεν είναι πολύ ευχαριστημένος... Εάν ο Σπύρος, τον οποίον γνωρίζω ως έχοντα καλάς προθέσεις, ήθελεν έλθη να εύρη εμέ, ήθελον δεχθή αυτόν μετά μεγίστης ευχαριστήσεως. Αι θαλάσσιοι επικοινωνίαι οφείλουν να αποκατασταθούν. Αφιχθείς εις την Οδησσόν, ουδέν πλέον ευκολώτερον και ολιγώτερον δαπανηρόν, όσον το να πράξω ώστε να φθάση εδώ, ή όπου θα ευρίσκωμαι. Ας γνωρίζω, ότι την σεβαστήν μητέρα απασχολεί η σκέψις αυτή... Εάν δεν είναι ο Σπύρος, ας είναι έτερος, άλλα Έλλην, γνωστός και δοκιμασμένος. Εάν δεν έχη μεγάλας ικανότητας, εγώ θα αναλάβω να τον διαμορφώσω εντός ολίγου χρόνου... Αυτή είναι μία σκέψις, μία επιθυμία. Εις περίπτωσιν καθ’ ην αι δυσκολίαι είναι μέγιστοι και ανυπέρβλητοι, ας παραιτηθώμεν.

Ο Σος υιός Ιωάννης

47

S(anto) Pietroburgo, 1/12 Maggio 1811

Naranzi da Venezia mi ha rimesso due Suoi numeri. 6 1 uno del mese di xmbre; e l’ altro del mese di gennajo. Ambedue mi annunciano le angustie insoportabili del nostro povero paese; e la lontana speranza di vederlo sollevato dalla miseria che lo opprime. Io ne sono desolato... Il ritardo e gli interompimenti che soffre la nostra corrispodenza rende ancora questa desolaz(io)ne più pennosa... Voglio lusingarmi per altro che la nomina di Benakj al Consolato Generale di Napoli e di Puglie e delle nostre Isole; e la preferenza che esso darà al Continente pel suo soggiorno, ci darà l’ adito di scrivere più spesso, ed a me di mandarle le mie nuove; ed e lei di ricevere. La mia salute è sempre buona. La situaz(io)ne mia la stessa, e quale le dettagliai coi precedenti miei e particol(arment)e con quelle speditole con Benakj, che a quest’ ora mi lusingo arrivato.

Nessuna nuova grande pel momento... Qui arrivato il nuovo ambasciatore di Francia C(onte) Lauristen. All’ armata nostra in Tur-

kia Kutusoff ha rimpiazzato Kamenskj, caduto gravemente ammalato. Qui viddi con sommo piacere il Gen(eral)e Bagmetieff, colmato di ricompense e di onori... Si distinse altamente nelle precedenti campagne sul Danubio... Ora parmi che esso passi altrove, n(on) so se a riposarsi, od a far la guerra. Conserva per noi un grato animo. Ed è fra i pochi che dicono del bene delle passate cose. Il nostro ex Plenipotenz(iar)io partito di qui pel suo nuovo posto di Cagliari, non so se p(er) rimorssi, od altri motivi, si compiacque di molto male dire delle Isole e degli uomini, e delle cose di costà... Fu poco ascoltato... E non ne riportò nè piauso, nè stima... Iddio lo perdoni; e non gli faccia giam(m)ai provare quello che altri tanti e tanti innocenti provano p(er) causa sua...

La prego dei miei cordiali saluti a tutti quanti. Abbracio f(rate)llj e sorelle; e cognati e nipoti... Sempre mi raccomando alle preci dello sacromonaco Simeone ed imploro la benedizione dei genitori.

Il figlio Giovanni

Αρ. 73

Αγία Πετρούπολις, 1/12 Μαΐου 1811

Ο Ναράντζης εκ Βενετίας μοι απέστειλεν δύο επιστολάς υμών. Την υπ’ αριθ. 61 του μηνός Δεκεμβρίου· και μίαν άλλην του μηνός Ιανουαρίου. Αμφότεροι μου αναγγέλλουν τας ανυποφόρους δυσχερείας της πτωχής ημών πατρίδος· και την μακρυνήν ελπίδα του να ιδώμεν αυτήν ανακουφισθείσαν εκ της δυστυχίας, ήτις καταπιέζει αυτήν. Εγώ είμαι περίλυπος... Η καθυστέρησις και αι διακοπαί εξ ων υποφέρει η αλληλογραφία ημών καθιστά πλέον θλιβεράν την απομόνωσιν ταύτην... Θέλω να ελπίζω εξ άλλου ότι ο διορισμός του Μπενάκη εις το Γενικόν Προξενείον της Νεαπόλεως, της Απουλίας και των ημετέρων Νήσων και η προτίμησις, την οποίαν θα επιδείξη ούτος προς την Ευρώπην ένεκα της αυτόθι παραμονής του, θα παράσχη ημίν το μέσον του να γράφωμεν συχνότερον και εις εμέ την δυνατότητα να αποστέλλω υμίν τας ειδήσεις μου καθώς και εις υμάς την δυνατότητα να λαμβάνητε αυτάς. Η υγεία μου είναι πάντοτε καλή. Η κατάστασίς μου πάντοτε η αυτή και οία περιέγραψα υμίν λεπτομερώς διά των προηγουμένων μου επιστολών και ιδιαιτέρως δι’ εκείνων, οίτινες απεστάλησαν διά του Μπενάκη, τον οποίον ελπίζω κατ’ αυτήν την ώραν αφιχθέντα.

Ουδεμία σημαντική είδησις επί του παρόντος. Αφίχθη ενταύθα ο νέος πρέσβυς της Γαλλίας, Κόμης Λωριστέν. Εις το στράτευμα ημών εν τη Τουρκία ο Κουτούζωφ αντικατέστησεν τον Καμένσκυ, όστις έπεσεν βαρέως ασθε-

νής. Είδον εδώ μετά μεγίστης ευχαριστήσως τον Στρατηγόν Μπαγκμεντίεφ, περιβεβλημένον δι’ αμοιβών και τιμών... Σπουδαίως διεκρίθη ούτος κατά τας προηγουμένας εκστρατείας εις τον Δούναβιν... Μου φαίνεται ότι τώρα θα μεταβή αλλαχού, δεν γνωρίζω εάν πρόκειται να αναπαυθή ή θα εξακολούθηση τον πόλεμον. Διατηρεί δι’ ημάς καλήν διάθεσιν. Είναι δε εκ των ολίγων, οίτινες ομιλώσιν καλώς περί των παρελθόντων πραγμάτων. Ο πρώην Πληρεξούσιος ημών, αναχωρήσας εντεύθεν διά την νέαν θέσιν του εις Κάλιαρι, δεν γνωρίζω, εάν ένεκα των τύψεων συνειδήσεως ως και ένεκα ετέρων λόγων, ευηρεστήθη να ομιλήση πολύ κακώς περί των Νήσων και περί των αυτόθι ανθρώπων και πραγμάτων... Εδόθη πολύ μικρά σημασία εις τους λόγους του και δεν απήλαυσεν ούτε επαίνου ούτε εκτιμήσεως... Ο Θεός ας συγχωρέση αυτόν· και ας μη κάμη αυτόν να δοκιμάση εκείνο, όπερ τόσοι άλλοι αθώοι δοκιμάζουν εξ αιτίας του.

Παρακαλώ υμάς, διά τους εγκαρδίους χαιρετισμούς προς άπαντας. Εναγκαλίζομαι αδελφούς και αδελφάς και ανδραδέλφους και ανεψιούς... Συσταίνω εαυτόν εις τας δεήσεις του ιερομονάχου Συμεώνος και επικαλούμαι την ευλογίαν των γονέων.

Ο υιός Ιωάννης

48

No 74

S(anto) Pietroburgo, 6/18 Giugno 1811

Mi sono arrivati i due n(ume)ri 73 e 74... Godo che le lettere spedite p(er) Constantinopoli n(on) si sieno perdute, e che quella strada sia praticabile. Anco da Costa(ntinopo)li ho avuto giorni fa una lettera che mi annuncia la spediz(io)ne delle successive miei. Benackj è arrivato a Venezia; ed a quest’ ora deve esso pure averle spedito il mio pachetto... Se esso si stabilisce a Lezze od a Barletta, servirà ottimamente alla nostra corrispondenza. Non trovo nulla di consolante, legendo e rilegendo le di lei lettere... Sebbene la salute sia buona, le sofferenze mi pajono molte ed eccessive, e di queste dubito sempre i risultati... Nei giornali publici ho letto la missione Corcirese che deve viaggiare p(er) Parigi... Mi felicito che ella abbia ottenuto la di lei dispensa... I viaggi non sono favorevoli a chi passa la sessantina. Stamo Calichiopulo n(on) è giovine; ma può soportare ancora la scosse della posta.

Sono sempre qui... Non ho nulla a dirle... Poicchè tutto e poi

tutto resta nello stesso piede... quanto e per quanto tempo?... questo e quello che pochi sanno. E fra i pochi io certo non ne sono uno... La mia situazione commincia ad annojarmi... Ma come cangiarla o in meglio; o guardarla... Mi decido p(er) la s(econ)da misura, giacché la p(ri)ma n(on) è possibile p(er) ora, come non lo è stato fino ad’ ora... Sto bene. .. Fò delle corse in campagna; e fra qualche giorno penso di andare a Pavloskj; campagna ove passa l’ estate S.M. l’ Imperatrice Madre... Un mio buon amico attaccato al Suo servizio in qualità di segretario; il Cons(igliere) di Stato Viollier, mi offre presso di lui e soggiorno e trattenimento agradevole... Penso di proffitarne p(er) una quindicina di giorni. Poi vedi'ò, se le mie finanze me lo permettono, di andare anco a Sviburgo p(er) la s(econ)da volta.

Nulla di nuovo intorno alla sperata pace coi Turchj... Almeno p(er) ora, e per quanti come me sanno dalla voce publica quello che si crede di sapere. Pure non aspetteremo quanto si è aspettato... Chiudo la p(rese)nte poicchè sono avvertito pochi istanti fa della partenza di un amico p(er) Vienna; e piacemi cogliere questa occasione p(er) far partire il mio picciolo pachetto.

Molti saluti a tutti e tutti quanti. Abbraccio f(rate)lli e sorelle, nipoti, e cognati. I miei ossequi a quanti si ricordano di me. Io se li avesse a nominare tutti esigerei un foglio; poicchè n(on) ho dimenticato nessuno. Imploro la benediz(io)ne dei genitori.

Il fig(lio) Giovanni

Αρ. 74

Αγία Πετρούπολις, 6/18 Ιουνίου 1811

Αφίχθησαν αι δύο υπ’ αριθ. 73 και 74 επιστολαί υμών... Χαίρω διότι επιστολαί αποσταλείσαι μέσω της Κωνσταντινουπόλεως δεν απωλέσθησαν και διότι η οδός εκείνη είναι κατορθωτή. Μέσω Κωνσταντινουπόλεως ωσαύτως έλαβον προ ημερών μίαν επιστολήν, ήτις μοι ανήγγειλεν την αποστολήν των επομένων επιστολών μου. Ο Μπενάκης αφίχθη εις Βενετίαν και κατ’ αυτήν την στιγμήν οφείλει να έχη αποστείλει ούτος ωσαύτως το ιδικόν μου δέμα... Εάν ούτος εγκατασταθή εις Λέτσε ή εις Μπαρλέτταν, θα εξυπηρετήση εξόχως την αλληλογραφίαν ημών. Ουδέν παρήγορον ευρίσκω, αναγιγνώσκων και πάλιν αναγιγνώσκων τας επιστολάς υμών... Καίπερ η υγεία είναι καλή, αι δυσχέρειαι μου φαίνονται πολλαί και υπέρμετροι και ένεκα τούτων αμφι-

βάλλω πάντοτε διά τα αποτελέσματα... Ανέγνωσα εις τας εφημερίδας την Κερκυραϊκήν αντιπροσωπείαν, ήτις οφείλει να ταξιδεύση διά τους Παρισίους... Χαίρομαι διότι υμείς επιτύχατε την απαλλαγήν υμών... Τα ταξίδια δεν είναι εύκολα δι’ εκείνον όστις έχει υπερβή τα εξήκοντα. Ο Στάμος Χαλικιόπουλ.ος δεν είναι νέος· αλλά δύναται να υποφέρη ακόμη τας δονήσεις της αμάξης.

Ευρίσκομαι πάντοτε εδώ. Ουδέν έχω να σας ειπώ... Καθ’ όσον τα πάντα παραμένουν εις την αυτήν κατάστασιν... Πόσον και διά πόσον χρόνον;... τούτο και εκείνο ολίγοι το γνωρίζουν. Μεταξύ δε των ολίγων αυτών δεν συμπεριλαμβάνομαι βεβαίως εγώ... Η κατάστασίς μου αρχίζει να με ενοχλή... Αλλ’ όμως τίνι τρόπω να μεταβάλω αυτήν προς το καλύτερον ή να την αντιμετωπίσω... Αποφασίζω διά το δεύτερον μέτρον, καθ’ όσον το πρώτον δεν είναι δυνατόν επί του παρόντος, ως δεν ήτο μέχρι τούδε... Είμαι καλά... Κάμνω πεζοπορίας εις την εξοχήν και εντός ολίγων ημερών σκέπτομαι όπως μεταβώ εις Παυλόσκι· εξοχήν ένθα διέρχεται το θέρος η Α.Μ. η Αυτοκράτειρα Μήτηρ... Είς καλός μου φίλος, εις την υπηρεσίαν της Αυτού Μεγαλειότητος υπό την ιδιότητα του Γραμματέως, ο Σύμβουλος της Επικρατείας Βιολλιέρ, μοι προσφέρει πλησίον του και διαμονήν και ευχάριστον διασκέδασιν. Σκέπτομαι να επωφεληθώ δι’ εν δεκαπενθήμερον. Έπειτα θα ιδώ εάν τα οικονομικά μοι επιτρέπουν όπως μεταβώ εις Βίσμπουργκ διά δευτέραν φοράν.

Ουδέν νεώτερον σχετικώς προς την προσδοκωμένην ειρήνην μετά των Τούρκων... Τουλάχιστον δι’ εμέ και δι’ όσους, ως εγώ, γνωρίζουν διά της κοινής γνώμης, εκείνο όπερ νομίζουν ότι γνωρίζουν. Όμως δεν θα αναμένωμεν τόσον, όσον αναμείναμεν... Κλείω την παρούσαν καθ’ όσον ειδοποιήθην προ ολίγου διά την αναχώρησιν ενός φίλου διά την Βιέννην· και μοι αρέσκει να επωφεληθώ αυτής της ευκαιρίας διά να αποστείλω το μικρόν δέμα μου.

Πολλούς χαιρετισμούς προς άπαντας. Εναγκαλίζομαι αδελφούς και αδελφάς, ανεψιούς και ανδραδέλφους. Τα σεβάσματά μου προς όσους με ενθυμούνται. Εάν επρόκειτο να ονομάσω όλους, θα είχον ανάγκην ενός φύλλου, καθ’ όσον ουδένα ελησμόνησα. Επικαλούμαι την ευλογίαν των γονέων.

Ο υιός Ιωάννης

49

No 75

S(anto) Pietroburgo, 8/20 Agosto 1811

Il giorno p(ri)mo del corrente S.M. I(mperiale) degnò segnare l’ ukaz che mi destina presso la missione di Vienna col trattamento annuo di

1250 rubli a 50 stiveri (cioè a dire) di 1250 talleri circa. Sono contento di questa destinazione; e la preferisco a molte altre. Mi metto nel caso di servire; ammigliora la mia economia; mi fa respirare un miglior clima; diminuisce una parte delle difficoltà della nostra corrispondenza. Il nostro Ministro a Vienna è S.E. il s(igno)r Conte di Stakelberg, maritato alla Contessa Ludolft, che ella conobbe a Costantinopoli in casa di S.E. Tamara. Questa s(ignor)a allora era picciola damigella; ed ora è madre di più figli e matrona... Se ella volesse ricordarsi a questa Dama potrà farlo, spedindomi una lettera p(er) essa sotto mio indirizzo. Dipendo p(er) la mia partenza dagli ordini di S.E. il Cancelliere. Sto intanto approntandomi, e mi occupo in questo momento di dettagli di viaggio. Esso sarà più agravedole di quello che esso fu venendo qui tre anni fa. Il mese di Agosto e di Settembre n(on) ha nulla di comune con quello di Gennajo.

Un corriere arrivato da Parigi mi portò il di Lei n(ume)ro 71 arrivato colà col S(ignor) De Filippi. Essa è la prima lettera che ricevo dopo il mese di maggio. Mi fa grande piacere il sentire che tutti di casa si portano bene. Benakj da Bologna mi scrive delle nuove più recenti. Vidde i Deputati che passano a Parigi... Questo nostro amico deve essere di già arrivato a Napoli. E dalla nuova sua destinazione in Puglia, esso potrà agevolarci la nostra corrispondenza. La mia salute è buonissima. Dal cominciare dell’ estate fin’oggi n(on) feci che correre le campagne di Pietroburgo. L’ amicizia del Cons(iglier)e di Stato Viollier Segretario di S.M. l’ Imperatrice Madre mi procurò più e più volte colla sua compagnia il mezzo di passare alcuni giorni a Pavloskj ed a Gazina, ed in altre campagne Imperiali, senza che i viaggi e la dimora fosse a carico della mia economia. Cosi ho potuto mettere a profitto della mia salute, la buona stagione, e gli esercizj che essa permette. La benediz(io)ne dei genitori mi fece sempre seconda la Providenza Divina; ne ho avuto frequenti dimostraz(io)ni; Mi raccomando tutti i giorni all’ una, e prego col cuore il più sincero l’ altra.

Il Figlio Giovanni

Saluti a tutti i parenti ed amici. Ed abbrac(ciamen)ti a f(rate)llj e sorelle, cognati, e nipoti...

Αρ. 75

Αγία Πετρούπολις, 8/20 Αυγούστου 1811

Κατά την πρώτην ημέραν του τρέχοντος μηνός η Α.Ε. ο Αυτοκράτωρ ηυδόκησεν να υπογράψη το ουκάζιον, το οποίον διορίζει εμέ εις την Διπλωματικήν αποστολήν της Βιέννης με ετήσιον μισθόν εκ 1250 ρουβλίων, προς 50 stiveri, τουτέστιν εκ 1250 ταλλήρων περίπου. Είμαι ευχαριστημένος διά τον διορισμόν μου αυτόν και τον προτιμώ εξ οιουδήποτε ετέρου. Μοι παρέχει την δυνατότητα όπως υπηρετήσω· βελτιώνει τα οικονομικά μου· με κάμει να ζω εν μέσω ενός καλυτέρου κλίματος· ελαττώνει έν μέρος των δυσχερείων της αλληλογραφίας ημών. Ο εν τη Βιέννη Υπουργός ημών είναι η Α.Ε. ο Κόμης κύριος Στάκελμπεργκ, νυμφευμένος μετά της Κομίσσης Λούντολφτ, την οποίαν υμείς γνωρίσατε εις την Κωνσταντινούπολιν, εις την οικίαν της Α.Ε. Ταμάρα. Η κυρία αυτή ήτο τότε μικρά δεσποινίς· και τώρα είναι μήτηρ πολλών τέκνων και ευγενής δέσποινα... Εάν υμείς επιθυμήτε όπως υπενθυμίσητε εαυτόν παρ’ εκείνη τη δεσποίνη δύνασθε να πράξητε τούτο αποστέλλοντες προς εμέ μίαν επιστολήν δι’ αυτήν, υπό την εμήν διεύθυνσιν. Η «δική μου αναχώρησις εξαρτάται εκ των διαταγών της Α.Ε. του Καγκελλαρίου. Εν τω μεταξύ ετοιμάζομαι και ενασχολούμαι κατ’ αυτήν την στιγμήν μετά των λεπτομερειών του ταξιδίου. Τούτο θα είναι πλέον ευχάριστον εκείνου, το οποίον έκαμα ερχόμενος προ τριών ετών. Ο Αύγουστος ή ο Σεπτέμβριος ουδέν το κοινόν έχουν προς τον Ιανουάριον.

Είς ταχυδρόμος, αφιχθείς εκ Παρισίων, μοι επέδωσεν την υπ’ αριθ. 71 επιστολήν υμών, αφιχθείσαν μέσω του κυρίου Ντε Φιλίππι. Η επιστολή αυτή είναι η πρώτη, την οποίαν λαμβάνω μετά τον μήνα Μάϊον. Υπήρξε δι’ εμέ μεγάλη ευχαρίστησις να πληροφορηθώ ότι πάντες οι εν τη οικία είναι καλά. Ο Μπενάκης από την Βολωνίαν μοι γράφει ειδήσεις πλέον προσφάτους. Είδεν ούτος τους πληρεξουσίους, οίτινες διήλθον εκείθεν διευθυνόμενοι εις Παρισίους. Αυτός ο φίλος ημών ήδη οφείλει να έχη αφιχθή εις την Νεάπολιν. Από τού τόπου δε της νέας εγκαταστάσεώς του εν τη Απουλία, ούτος δύναται να διευκολύνη την αλληλογραφίαν ημών. Η υγεία μου είναι εξαίρετος. Από της αρχής του θέρους μέχρι της σήμερον ουδέν άλλο έκαμα παρά να διατρέχω τας εξοχάς της Πετρουπόλεως. Η φιλία μου μετά του Συμβούλου της Επικρατείας Βιολλιέρ, Γραμματέως της Α.Μ της Αυτοκρατείρας Μητρός, μοι παρέσχεν επί πλείονας φοράς, μετά της συντροφίας αυτού, το μέσον ώστε να διέλθω ημέρας τινάς εις Παυλόσκι και εις Γκάτζινα και εις άλλας αυτοκρατορικάς εξοχάς, χωρίς η διαμονή αυτή και τα ταξίδια να είναι εις βάρος των οικονομικών μου. Ούτως ηδυνήθην να θέσω εις την διάθεσιν της υγείας μου την ωραίαν εποχήν και τας ασκήσεις, ας αύτη επιτρέπει. Η ευλογία των γονέων συνώδευσεν πάντοτε εμέ, παραλλήλως προς την Θείαν